การจัดการเรียนรู้ โดยนักเรียนใช้กระบวนการวิจัย

การจัดการเรียนรู้ โดยนักเรียนใช้กระบวนการวิจัย เป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้นักเรียนเรียนรู้ที่ใช้กระบวนการคิด กระบวนการแก้ปัญหาและเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างเป็นระบบซึ่งบทบาทที่สำคัญคือครูจะต้องมีส่วนช่วยกระตุ้น ส่งเสริม สนับสนุน ให้นักเรียนเป็นพระเอกของเรื่อง ฝึกฝนการใช้หรือตั้งคำถามให้เป็น เป็นคำถามที่มีความหมายต่อสาระที่จะเรียนรู้กระบวนการเรียนรู้ที่นำไปสู่การค้นหาคำตอบ โดยนักเรียนใช้กระบวนการวิจัยมี 4 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นที่ 1 ตั้งคำถาม หมายถึงนักเรียนการกำหนดประเด็น การตั้งคำถามที่นักเรียนต้องการอยากรู้ ที่นำไปสู่การศึกษา ค้นหาคำตอบ คำถามอาจจะถามด้วยคำว่า “..เพราะเหตุใด..” “...อย่างไร”

ขั้นที่ 2 เตรียมการค้นหาคำตอบ หมายถึง นักเรียนวางแผนการดำเนินการหาคำตอบในสิ่งที่ต้องอยากรู้ จากแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลายที่สัมพันธ์และสอดคล้องกับการตั้งคำถาม พร้อมเตรียมเครื่องมืออุปกรณ์เครื่องมือ

ขั้นที่ 3 ดำเนินการค้นหาคำตอบ และตรวจสอบคำตอบ หมายถึง นักเรียนลงมือปฏิบัติดำเนินการศึกษา ค้นคว้าหาคำตอบตามที่ได้วางแผนไว้ อย่างรัดกุม มีการตรวจสอบข้อมูล และปรับปรุงเป็นระยะ ๆ จนได้คำตอบที่เชื่อถือได้ และมีความถูกต้อง โดยมีการตรวจสอบกับหลักฐานเชิงประจักษ์ หรือแหล่งเรียนรู้หลาย ๆ แหล่ง ที่เชื่อถือได้ ตรวจสอบความสมบูรณ์ และความครอบคลุมของคำตอบกับคำถามและประเด็นที่กำหนดไว้ ก่อนที่จะสรุปเป็นองค์ความรู้

ขั้นที่ 4 สรุปและนำเสนอผลการค้นหาคำตอบ หมายถึง นักเรียนรวบรวมและลงข้อสรุปผล

การดำเนินการค้นหาคำตอบ องค์ความรู้ และเผยแพร่ผลการดำเนินงานด้วยวิธีการ และสื่อที่หลากหลาย

บทบาทครูและนักเรียนในการจัดการเรียนรู้โดยนักเรียนใช้กระบวนการวิจัยในการเรียนรู้

                                                           

กระบวนการวิจัย	บทบาทครู	บทบาทนักเรียน
1. ตั้งคำถาม/กำหนดประเด็นที่ต้องการรู้	-กระตุ้นความสนใจของนักเรียน   ให้เกิดข้อสงสัย ใคร่หาคำตอบ โดยครูใช้คำถามให้นักเรียนคิด   -กระตุ้นให้นักเรียนคิดถึงประเด็น/คำถามที่เกี่ยวกับเรื่องที่เรียนให้ครอบคลุม   หรืออาจจะใช้เทคนิค KWL   ก็ได้ ส่วนที่เป็น W คือคำถาม/ประเด็นที่ต้องศึกษาหาคำตอบ   -สนับสนุนให้นักเรียนตั้งคำถามให้ชัดเจน   ตรงประเด็น และคาดว่าจะนำไปสู่การค้นหาคำตอบของปัญหาได้โดยใช้กระบวนการวิจัย    -ครูกระตุ้นให้นักเรียนนึกถึงความรู้หรือประสบการณ์ที่คาดว่าเกี่ยวข้องกับปัญหา    -ครูอาจจะตั้งคำถามให้นักเรียนพิจารณาด้วยก็ได้	-คิดประเด็น/ปัญหา   ที่ตนสนใจ ต้องการรู้ ที่เกี่ยวข้องให้ชัดเจน และครอบคลุมเรื่องที่เรียน    -คำถามควรเป็นคำถามที่ใช้เวลาในการหาคำตอบ   อาจจะมีคำเหล่านี้ เช่น ทำไม... อย่างไร? เพราะเหตุใด? ฯลฯ   -ทบทวนประเด็น/ปัญหาที่กำหนด   ให้มีความชัดเจนและครอบคลุมเรื่องที่เรียน
2.   เตรียมการค้นหาคำตอบ	-ครูกระตุ้นให้นักเรียนบอกแหล่งหรือนำเสนอแหล่งเรียนรู้อย่างหลากหลาย   ที่จะสามารถหาคำตอบ และตรวจสอบคำตอบได้จากประเด็นคำถาม   -ครูกระตุ้นให้นักเรียนวางแผน   เตรียมเครื่องมืออุปกรณ์ ในการหาคำตอบจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ที่ต้องการ	-คิดและนำเสนอแหล่งเรียนรู้อย่างหลากหลาย   ที่สามารถให้คำ ตอบ และตรวจสอบคำตอบได้    -เตรียมเครื่องมือ   อุปกรณ์ที่จำเป็น ที่ต้องใช้ในการดำเนินการหาคำตอบที่ต้องการ    -ออกแบบการทดลอง/เครื่องมือบันทึกข้อมูล/สืบค้นข้อมูล/วางแผนกำหนดขั้นตอนการทำงาน   ในการศึกษาค้นคว้าหาคำตอบ และตรวจสอบคำตอบอย่างรอบคอบ    -คาดคะเนคำตอบที่เป็นไปได้
3. ดำเนินการค้นหาและตรวจสอบคำตอบ	-ติดตามการดำเนินการของนักเรียนเป็นระยะ   ๆ และให้คำปรึกษาแก่นักเรียน ถ้านักเรียนต้องการ   -ให้นักเรียนรายงานความก้าวหน้าการดำเนินงานเป็นระยะ   ๆ   -เน้นให้นักเรียนตรวจสอบความถูกต้อง   เหมาะสมของคำตอบ/ข้อมูลที่ได้    -ครูให้นักเรียนเรียนรู้ผ่านกระบวนการวิจัยและสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน	-ดำเนินการค้นหาคำตอบ   และตรวจสอบคำตอบตามแผน    -ปรึกษาหารือเพื่อนในกลุ่ม   ปรับปรุงการดำเนินงานจนได้คำตอบที่ไม่มีข้อขัดแย้งและไม่ขัดกับหลักฐานเชิงประจักษ์    -รายงานความก้าวหน้าการดำ   เนินการให้ครูทราบเป็นระยะ ๆ    -ขอคำปรึกษาครู
4. สรุปและนำเสนอผลการค้นหาคำตอบ	-ครูทบทวนวิธีการนำเสนอข้อในรูปแบบต่าง   ๆ โดยใช้คำถามให้นักเรียนช่วยกันนำเสนอวิธีการนำเสนอข้อมูลรูปแบบต่าง ๆ   -ครูให้นักเรียนสรุปข้อมูลที่ได้   ในรูปแบบที่เหมาะสม ชัดเจน เข้าใจง่าย ให้เพื่อน ๆ และครูให้คำแนะนำ   ปรับปรุงแก้ไข   -ให้นักเรียนเผยแพร่ผลการค้นหาคำตอบอย่างกว้างขวาง   ทางสื่อหลากหลาย	-นักเรียนทบทวนขั้นตอนการค้นหาคำตอบ   การตรวจสอบคำตอบ และการปรับปรุงจนได้คำตอบสุดท้าย    -สรุปนำเสนอผลการค้นหาคำตอบในรูปแบบที่น่าสนใจชัดเจน   เข้าใจง่าย ให้เพื่อน และครูให้คำแนะนำ ปรับปรุง แก้ไข   -ปรับปรุงการนำเสนอผลการค้นหาคำตอบ   และเผยแพร่ผลงาน