คนต่างด้าวในประเทศไทย

คนต่างด้าวในประเทศไทย : กรณีศึกษาน้องดวงตา

หากกล่าวถึงคนต่างด้าวในประเทศไทยแล้ว เราก็จะต้องทราบถึงความหมายของ คนต่างด้าวก่อนว่า คนต่างด้าว หมายถึงใคร และรมถึงใครได้บ้าง ซึ่งคนต่างด้าว หมายถึง บุคคลธรรมดาที่ไม่มีสัญชาติไทย[1] ดังนั้นแล้ว บุคคลที่จะเป็นคนต่างด้าวได้ไม่ได้พิจาณาจากการเข้าเมือง หรือสิทธิในการอยู่อาศัยแต่อย่างใดแต่ กลับสนในเพียงสิ่งเดียว คือ การมีสัญชาติไทยหรือไม่ จึงทำให้คนที่มีสัญชาติอื่นๆนอกจากสัญชาติไทยแล้วนั้นย่อมหมายถึงคนต่างชาติทั้งสิ้น

ในบทความนี้ข้าพเจ้าจะขอกล่าวถึงกรณี ศึกษาของน้องดวงตา ในครอบครัวหม่องภา ครอบครัวหม่องภา ประกอบไปด้วย บุคคลทั้งหมด 4 คน คือ พ่อหม่อง แม่ภา น้องดวงตาและน้องจักร ซึ่งบุคคลทั้งหมดเกิดในรัฐเมียนม่าร์และอพยพมาจากรัฐฉานเข้ามาอาศัยในประเทศไทยที่จังหวัดเชียงใหม่ เนื่องด้วยความไม่สงบของรัฐเมียนม่าร์ จึงทำให้ครอบครัวหม่องภาไม่สามารถประกอบอาชีพเพื่อหาเงินเลี้ยงชีพได้ จึงตัดสินใจอพยพเข้ามาในรัฐไทย โดยที่ทั้งครอบครัวไม่ได้รับการรับรองสัญชาติจากรัฐเมียนม่าร์ จึงทำให้เป็นคนไร้รัฐและไร้สัญชาติ [2]

การที่คนจะได้รับสัญชาติไทยได้นั้น สามารถพิจารณาได้จาก การเกิด และภายหลังการเกิด หากพิจารณาจากการเกิดนั้นสามารถที่จะได้รับสัญชาติไทยจาก1.หลักสืบสายโลหิต คือ การที่บิดา หรือมารดาคนใดคนหนึ่งมีสัญชาติไทยบุตรที่เกิดมาย่อมได้รับสัญชาติไทย2.หลักดินแดน คือ การที่บุคคลนั้นเกิดภายในหรือบนผืนแผ่นดินไทย ย่อมจะได้รับสัญชาติไทย
แต่หากพิจารณาจากภายหลังการเกิดนั้น ก็สามารถพิจารณาได้จาก1.หลักบุคคล คือ การพิจารณาจากการสมรสหรือจากครอบครัวของบุคคลนั้นๆที่ต้องการได้รับสัญชาติไทย
2.หลักดินแดน คือ การแสดงความจงรักภักดีต่อดินแดน กล่าวคือ หลักการนี้ผู้ต้องการได้รับสัญชาติไทยต้องมีความกลมกลืนกับคนภายในรัฐ เช่น การได้อยู่อาศัยภายในรัฐไทยเป็นเวลายาวนานมาก จนเกิดความรัก ซึ่งจะส่งผลต่อความกลมกลืนกับคนภายในชาติได้เป็นอย่างดี อย่างเช่น อยู่อย่างยาวนานจนสามารถใช้ภาษาไทยได้อย่างคล่องแคล่ว ย่อมแสดงให้เห็นว่ามีความกลมกลืนกับคนภายในชาติได้เป็นอย่างดี

จากกรณีศึกษาของครอบครัวหม่องภานั้นจากข้อเท็จจริงนั้นก็ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าครอบครัวนี้ได้มีจุดเกาะเกี่ยวใดกับประเทศไทยซึ่งจะเป็นเหตุให้ได้รับสัญชาติไทยด้วยการเกิดแต่อย่างใด ดังนั้นจึงต้องมาพิจารณาจากหลักการได้สัญชาติภายหลังการเกิด ซึ่งจำเป็นต้องพิจารณาจากหลักบุคคลและหลักดินแดน และเมื่อได้พิจารณาจากหลักบุคคลแล้วก็ยังไม่สามารถทำให้ครอบครัวหม่องภานั้นได้รับสัญชาติไทยแต่อย่างใดเนื่องจากว่าครอบครัวหม่องภานั้นเป็นครอบครัวที่ทั้งบิดาและมารดาของน้องดวงตานั้นเป็นผู้ที่เกิดในรัฐเมียนม่าร์ ย่อมไม่มีจุดเกาะเกี่ยวใดเลยกับรัฐไทย ดังนั้นแล้วเมื่อทั้งสองคนสมรสกันย่อมไม่ทำให้มีจุดเกาะเกี่ยวกับรัฐไทยได้

แต่หากพิจารณาจากหลักดินแดน ด้วยการแสดงความจงรักภัคดีต่อดินแดน นั้น ในข้อเท็จจริงปรากฏว่าครอบครัวหม่องภาเป็นครอบครัวที่อาศัยอยู่ภายในรัฐไทยมาเป็นเวลานาน จนทำให้คนภายในครอบครัวนั้นสามารถที่จะพูดภาษาไทยได้ซึ่งแสดงถึงความกลมเกลียวกับคนภายในรัฐไทย ดังนั้นแล้วครอบครัวหม่องภาควรที่จะได้รับสัญชาติไทยตามหลักการที่กล่าวมา

แต่ปัจจุบันบิดาและมารดาของน้องดวงตานั้นได้รับการรับรองสัญชาติจากรัฐเมียนม่าร์เรียบร้อยแล้ว เนื่องจากนโยบายของรัฐไทยที่ได้ทำการตกลงกับรัฐเมียนม่าร์ในกรณีการจ้างแรงงานคนต่างด้าว จึงเป็นการขจัดความไร้สัญชาติต้น แต่อย่างไรก็ตามนั้น ครอบครัวหม่องภาก็ยังไม่ได้รับการรับรองสัญชาติไทยแต่อย่างใด จึงทำให้ไม่ได้รับสิทธิบางอย่างจากรัฐ ส่วนน้องดวงตาและน้องจักรซึ่งเป็นน้องชายของน้องดวงตายังไม่ได้รับการพิสูจน์สัญชาติพม่า เนื่องจากตามความตกลงของรัฐนั้นเป็นกรณีของแรงงงานต่างด้าวเท่านั้น มาได้รับรองถึงสิทธิของครอบครัวของแรงงานต่างด้าวแต่อย่างใดเมื่อเป็นเช่นนี้แล้วน้องดวงตาและน้องชายยังเป็นบุคคลที่ไร้สัญชาติอยู่เช่นเดิม ซึ่งรัฐไทยควรที่จะเข้ามารับรองการมีสัญชาติไทยของน้องดวงตาและครอบครัวด้วยโดยพิจารณาจากหลักดินแดนเพื่อให้น้องและครอบครัวได้รับสิทธิที่รัฐได้รับรองไว้อย่างเต็มที่

(เขียนบทความวันที่ 13 พฤษภาคม 2557)

---

[1] ความหมายของคนต่างด้าว แหล่งข้อมูล :www.mol.go.th ค้นข้อมูล : 13 พฤษภาคม 2557

[2] ครอบครัวหม่องภา แหล่งข้อมูล : เอกสารประกอบการเรียน วิชากฎหมายสิทธิมนุษยชน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ค้นข้อมูล : 13 พฤษภาคม 2557