ครอบครัวข้ามชาติ

         มนุษย์ข้ามชาติ คือ คนทีมีถิ่นที่อยู่หรือเคยอาศัยอยู่ในประเทศใดประเทศหนึ่งอยู่แล้ว แต่ได้มีการข้ามหรือเคลื่อนย้ายมายังอีกประเทศหนึ่ง ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดๆก็ตาม[1]

           ครอบครัวข้ามชาติ คือครอบครัวที่มีสมาชิกข้ามชาติจากประเทศหนึ่งมายังอีกประเทศหนึ่งและสร้างครอบครัวขึ้นและต่อมาอาจมีบุตรทำให้ครอบครัวนี้เกี่ยวข้องกับหลายประเทศซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาต่างๆได้

           จากกรณีศึกษาครอบครัวฐานะรุ่งอุดม น้องแอ้สะโม่เครมีชื่อปรากฏตามสติบัตรที่ออกโดยสำนักทะเบียนท้องถิ่นเทศบาลตำบลอุ้มผาง เกิดที่โรงพยาบาลอุ้มผาง บิดาของน้องชื่อนายวิเชียร ฐานะรุ่งอุดม เป็นชนชาติที่พันธุ์กะเหรี่ยงได้บันทึกชื่อในทะเบียนบ้านประเภทคนอยู่ถาวร (ท.ร.14) ในฐานะคนสัญชาติไทยและมีเลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก ขึ้นต้นด้วยเลข 5 ส่วนมารดาของน้องแอ้สะโม่เครชื่อนางสาวมีนา มีชื่อปรากฏตาม Oversea Worker Identification Card โดยกระทรวงแรงงาน สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์และมีภูมิลำเนาเดิมอยู่บ้านก้อเชอ ประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ ทั้งสองทำงานอยู่ในกรุงเทพมหานคร นางสาวมีนามีหนังสือเดินทางและมีวีซ่าเข้าประเทศไทย นอกจากนี้นางสาวมีนา มารดาของน้องแอ้สะโม่เครอ้างว่าตนมีชื่อยู่ในทะเบียนราษฎรของรัฐเมียนมาร์ในฐานะคนสัญชาติเมียนมาร์แล้ว และมีชื่อในทะเบียนราษฎรของรัฐไทยในสถานะแรงงานจากพม่าลาวกัมพูชา ตาม ท.ร.38/1 ทั้งสองอยู่กินกันฉันท์สามีภรรยาและอพยพไปอยู่บ้านก้อเชอ  ปัจจุบันน้องแอ้สะโม่เครอาศัยอยู่กับบิดามารดาที่บ้านก้อเชอ อำเภอท่าสองยางได้เพิ่มชื่อน้องในทะเบียนบ้านคนอยู่ถาวร ท.ร.14ในสถานะคนสัญชาติไทยและให้เลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก ขึ้นต้นด้วยเลข 1[2]

          เมื่อพิจารณากรณีของครอบครัวฐานะรุ่งอุดม จะเห็นได้ว่าครอบครัวฐานะรุ่งอุดมนี้มีความเกี่ยวข้องกับหลายประเทศคือประเทศเมียนมาร์และประเทศไทย เริ่มจากที่มารดาของน้องแอ้สะโม่เครซึ่งเป็นคนสัญชาติเมียนมาร์เข้ามาทำงานในประเทศไทยมารดาของน้องจึงเป็นมนุษย์ข้ามชาติ และต่อมาเมื่อทั้งสองอยู่กินกันฉันท์สามีภรรยา บิดาของน้องแอ้สะโม่เครซึ่งเป็นคนสัญชาติไทยอพยพไปอยู่ประเทศเมียนมาร์ก็เป็นมนุษย์ข้ามชาติและข้ามไปอย่างไม่มีหนังสือเดินทางและวีซ่าทำให้มิได้เข้าเมืองอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ส่วนน้องแอ้สะโม่เคร เมื่อบิดาเป็นคนมีสัญชาติไทยและเกิดที่โรงพยาบาลอุ้มผาง น้องก็มีสิทธิจะได้รับสัญชาติไทยตามหลักสายโลหิตและหลักดินแดนซึ่งตามข้อเท็จจริงน้องแอ้สะโม่เครมีสัญชาติไทยและได้บันทึกในท.ร.14ซึ่งก็เป็นการรับรองที่ถูกต้องแล้ว[3]

          แต่เมื่อพิจารณาเรื่องสัญชาติเมียนมาร์ หากมารดาของน้องแอ้สะโม่เครมีสัญชาติเมียนมาร์ตามที่ได้กล่าวอ้างจริง น้องแอ้สะโม่เครก็มีสิทธิจะได้รับสัญชาติเมียนมาร์ตามหลักสายโลหิตอีกสัญชาติหนึ่ง มิใช่มีเฉพาะสัญชาติไทย และการที่น้องแอ้สะโม่เครมีสัญชาติไทยเพียงสัญชาติเดียว เมื่อข้ามไปยังฝั่งประเทศเมียนมาร์โดยไม่มีหนังสือเดินทางและวีซ่า น้องแอ้สะโม่เครจะกลายเป็นคนเข้าเมืองผิดกฎหมายเหมือนกับบิดา ทั้งที่ความจริงเมื่อน้องแอ้สะโม่เครมีสิทธิได้รับสัญชาติเมียนมาร์น้องก็จะสามารถข้ามไปประเทศเมียนมาร์ได้ มิใช่อยู่ในสถานะคนเข้าเมืองผิดกฎหมาย

          ทั้งนี้นายวิเชียรและนางสาวมีนาอยู่กินกันฉันท์สามีภรรยา มิได้จดทะเบียนสมรสอย่างถูกต้องตามกฎหมายทำให้เกิดความยุ่งยากมากขึ้นในการกล่าวอ้างสิทธิต่างๆ

          ครอบครัวข้ามชาติจึงมีความเกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนคือครอบครัวข้ามชาตินั้นอาจเกิดจากบิดามารดาซึ่งเป็นมนุษย์ข้ามชาติ เมื่อมีบุตรก็จะทำให้เกิดปัญหาสัญชาติของบุตรได้

---

[1] ภัทรธนาฒย์ ศรีถาพร. "เด็กข้ามชาติ" มนุษย์ข้ามชาติที่มาจากหลากหลายสาเหตุ.[ออนไลน์].http://www.l3nr.org/posts/535656 .วันที่ 11 พฤษภาคม 2557

[2] รศ.ดร. พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร.กรณีศึกษาครอบครัวฐานะรุ่งอุดม.[ออนไลน์].http://www.gotoknow.org/posts/566782. วันที่ 11 พฤษภาคม 2557

[3]สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา.พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.2508 แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2551 .[ออนไลน์].http://www.thaigeneralkonsulat.de/th/consular/nationality1.pdf. วันที่ 11 พฤษภาคม 2557