เมื่อคุณแม่ปวดกล้ามเนื้อรุนแรง...?
ในช่วง 3 อาทิตย์ที่ผ่านมา ค่ำคืนหนึ่งคุณแม่ของดร.ป๊อปปวดกล้ามเนื้อรุนแรง คือ มีอาการปวดกล้ามเนื้อหลายจุด นอนหงายไม่ได้เลย ปวดร้าวและลึกตั้งแต่คอ สะบัก หัวไหล่ ศอก ลงมาถึงมือข้างซ้าย ผมแปลกใจเพราะไม่เคยได้ยินเสียงร้องดังๆ ของคุณแม่แบบทนไม่ไหวและไม่เคยเห็นคุณแม่เจ็บปวดมากมายขนาดนี้ เพียงแตะเบาๆตรงหัวไหล่หรือจุดต่างๆ ข้างต้น คุณแม่ถึงกับสะดุ้งและไม่อยากเคลื่อนไหวใดๆ ร้องไห้ราวจะขาดใจ
ด้วยความที่ดร.ป๊อปร่ำเรียนมามากมายทางกิจกรรมบำบัด...ถึงกับ "งงและอึ้งไปชั่วขณะ" และพยายามตั้งสติด้วยประสบการณ์ที่เคยเป็นแบบนี้เช่นกันเมื่อ 1 อาทิตย์ก่อนแบบนอนไม่หลับเอาทีเดียว แล้วระลึกถึงความช่วยเหลือจากดร.วรรณเพ็ญ อาจารย์นักกายภาพบำบัดที่มีพระคุณอย่างยิ่งที่บรรเทาให้ผมหายปวดจากโรค Myofascial Pain Syndrome (MPS) ใน 3 วันซึ่งอาจารย์สอนเทคนิคยืดกล้ามเนื้อ ยืดเส้นประสาท กดจุดปวดและขยับกล้ามเนื้อเฉพาะที่ การประคบเย็น-ร้อน การใช้ความร้อนแบบคลื่นความถี่อัลตาร์ซาวด์ และการออกกำลังกายแต่ละมัดกล้ามเนื้อ ทำให้ผมต้องประมวลความรู้เท่าที่ทำได้มาประยุกต์ใช้กับแม่ได้อย่างพอใช้ คือ การประคบเย็นและการกดจุดปวดพร้อมยืดเส้นประสาทและกล้ามเนื้อบางจุด/มัดที่ตรวจประเมินตามความรู้ทางกายวิภาคศาสตร์ ซึ่งก็ดูคุณแม่บรรเทาขึ้นได้เพียง 2 ชม. แต่แล้วก็ปวดอีกครั้งจนทั้งคืนก็พลอยไม่ได้นอนกันทั้งบ้าน คุณแม่ก็อยากให้พาไปรพ.แผนกฉุกเฉินแต่ผมได้คิดถึงคำพูดของท่านอาจารย์นักกายภาพบำบัดหลายท่านที่ไม่นิยมให้ฉีดยาระงับปวดเพราะอาจมีผลข้างเคียงให้กล้ามเนื้อลีบได้ ผมจึงได้แต่ปลอบใจ ให้กำลังใจ และให้คุณแม่ทานยานอนหลับ และ 1 วันต่อมา ผมพาคุณแม่ไปรักษากับอ.คมปกรณ์ อาจารย์นักกายภาพบำบัดที่ผมเคารพรักอย่างยิ่ง อาจารย์ใช้เวลาราว 3 ชม.ในการตรวจประเมินจนยืนยันว่าคุณแม่มี MPS และมีภาวะเครียดสูงภายในด้วยภาระหนักของการดูแลคุณยายที่ติดเตียง อาจารย์ได้สาธิตการสอนวิธีการหายใจ วิธีการจัดการหลอดเลือดและน้ำเหลือง วิธีการจัดการชั้นตื้นของเนื้อเยื่อสมอง วิธีการจัดการภาวะหลังแอ่นผิดรูป และวิธีการจัดการความเครียด ผมไม่แปลกใจเลยที่ศาสตร์และศิลป์ของวิชาชีพกายภาพบำบัดก้าวหน้าไปอย่างมากในประเทศไทย ซึ่งต่างจากกิจกรรมบำบัดที่มีน้อยคนที่จะเป็นผู้เชี่ยวชาญเชิงลึกได้ขนาดนี้ (ซึ่งผมมีความมุ่งมั่นที่จะต้องทำให้ได้ในปัจจุบัน) และเมื่อกลับมาบ้านในคืนนั้น แม่ก็ยังมีอาการปวดแบบทนไม่ไหวเช่นเดิม จนผมต้องกระตุ้นถามว่า "คุณแม่ตั้งสติ ทบทวนซิอาการปวดลดลงกว่าคืนก่อนไหม" แม่ก็ตอบว่า "ลดลงแต่ก็ปวด [ร้องไห้]" สักพักคุณแม่ตั้งสติได้ ผมก็ได้ตั้งสติแล้วชวนคุณแม่และคุณพ่อระดมความคิดว่า "จะหาใครมาดูแลคุณยายแทนคุณแม่ที่ต้องพักการใช้แขนสัก 1 เดือน" เพื่อเบี่ยงเบนอาการปวด
ผ่านไป 1 อาทิตย์ตลอดที่ผมไม่ได้อยู่บ้าน ปรากฎว่า คุณแม่ของผมได้ให้คุณหมอที่รพ.ใกล้บ้าน คุณหมอท่านวินิจฉัยว่า "กล้ามเนื้ออักเสบ" แล้วฉีดยาระงับปวดวันเว้นวันรวมวันละ 1 เข็ม พร้อมจ่ายยาคลายกล้ามเนื้อแล้วสั่งให้พักแขน 1 อาทิตย์ ถ้าดีขึ้นค่อยทำกายภาพบำบัดที่ รพ. ก็ดูคุณแม่ไม่ปวดสัก 3 วันแล้วก็ยังคงมีอาการปวดเพิ่มขึ้นแล้วเริ่มขยับไหล่และแขนได้ลำบากและมีผื่นขึ้นที่แขนข้างซ้าย คุณแม่จึงไปหาคุณหมออีกท่านหนึ่งตามที่เพื่อนแนะนำชื่อเสียง คุณหมอท่านนี้ก็วินิจฉัยว่า "งูสวัด" และจ่ายยามาจนอาการผื่นลดลง อาการปวดลดลงทุกครั้งที่กินยาคลายกล้ามเนื้อ แต่นอนไม่ค่อยหลับ ทานอาหารไม่ค่อยได้ และสีหน้าดูเครียดไปเลย จนผมกลับมาบ้านช่วงหยุดปีใหม่ไทย ผมเองก็ทนเห็นคุณแม่ไม่สบายไม่ได้ จึงขอใช้ความรู้ที่มีอยู่ตรวจประเมินและเริ่มวางแผนการบำบัดฟื้นฟูคุณแม่ด้วยตัวเอง
เมื่อ 13-4-14 ผมเริ่มพบว่า "หัวไหล่มีบวมเล็กน้อย และยังคงมี MPS ร่วมกับความเครียด ที่เส้นประสาทตึงตั้งแต่ต้นคอ สะบัก และลงที่หัวไหล่ถึงข้อศอก รวมทั้งมีจุดกดเจ็บที่กล้ามเนื้ออย่างรุนแรงอีก 3 จุดคือ หัวไหล่ สะบัก และต้นคอ" เอาหละดร.ป๊อปพร้อมรึยัง...ผมภาวนาตั้งจิตว่า "เราต้องรักษาแม่เราให้จงได้ๆๆๆ" ผมกดจุดเส้นประสาทเบาๆ ข้างต้นจุดละ 30 ครั้งเป็นจังหวะ และขยับกล้ามเนื้อในองศาที่ทำได้คือ กางแขนในท่านอนหงายได้แค่ 45 องศาจากลำตัวนับ 1-6 ครั้ง (กาง 1 หุบ 1) พร้อมๆ หายใจเข้าทางจมูกและหายใจออกทางปาก แล้วประคบด้วยเจลแช่เย็นสัก 15 นาทีที่หัวไหล่และสะบัก ผมค่อยๆ ขยับกระชับกล้ามเนื้อรอบๆหัวไหล่เพราะดูมีแนวโน้มมีอาการ Frozen Shoulder [Acknowledge/ขอบคุณ YOUTUBE] ตามด้วยการใช้ผ้ายืดประคองแบบเลขแปดทั้งวัน และคืนนั้นคุณแม่ก็นอนไม่หลับเพราะมีอาการปวดเช่นเดิมแต่เบาลงกว่าครั้งก่อนๆ ผมก็ได้แต่บอกคุณแม่ว่า "เส้นประสาทถูกกระตุ้นตัวรับรู้ความปวดให้ปรับตัวในคืนนี้แล้วจะค่อยๆฟื้นตัวได้ตามธรรมชาติ ถ้าไม่ทำกล้ามเนื้อที่ดูลีบเพราะพักและไม่ได้เคลื่อนไหวเลยซึ่งเป็นผลจากการเร่งระงับปวดด้วยยา สามารถติดแข็งและใช้งานได้ไม่ดีนัก" คุณแม่ดูเข้าใจและเข้มแข็งกว่าครั้งก่อนๆหน้านี้
วันที่สอง 14-4-14 ผมตรวจประเมินพบว่า เส้นประสาทตึงแค่ต้นคอถึงสะบัก ยังคงทำเหมือนเดิมแต่ลดการกดจุด 10 ครั้งในช่วงก่อนเที่ยง และ 10 ครั้งในช่วงเย็น ส่วนกล้ามเนื้อทั้ง 3 จุดเจ็บลดลง คุณแม่บอกปวดลดลงและทานยาคลายกล้ามเนื้อร่วมด้วย และคุณแม่สามารถกางแขนในท่านอนหงายได้ 90 องศา ประคบเจลเย็น 15 นาทีที่หัวไหล่และสะบัก สุดท้ายก็ประคองผ้ายืด 1 ชม.
วันที่สาม 15-4-14 ผมยังคงทำเหมือนเดิมและตรวจพบว่า เส้นประสาทไม่ตึงแล้ว เหลือเพียงกล้ามเนื้อต้นคอและหัวไหล่เจ็บอยู่บ้าง วันนี้ผมทำกดจุดและขยับกล้ามเนื้อ 20 ครั้ง ประคบด้วยถุงน้ำอุ่นบริเวณคอถึงสะบัก สุดท้ายก็ประคองผ้ายืด 1 ชม. คืนนี้คุณแม่ไม่ปวดและไม่ต้องทานยาคลายกล้ามเนื้อแต่อย่างใด และสามารถนั่งยกแขนได้ 45 องศา
ผมยังคงต้องบำบัดฟื้นฟูคุณแม่ของผมต่อไปด้วยความมุ่งมั่นและตั้งใจให้คุณแม่ใช้แขนได้ดีและมีความสุข
ความเห็น (18)
ขอบพระคุณมากๆครับพี่ขจิตที่ติดตามและให้กำลังใจเสมอครับผม
ขอบคุณมากๆครับคุณหมอป.
ขอให้คุณแม่หายปวดกล้ามเนื้อเร็ววันนะคะ
การวิเคราะห์วินิจฉัยโรคสำคัญนะคะ งูสวัสดิ์, MPS หรือโรคกล้ามเนื้ออื่น ๆ เช่น myositis (polymyositis, etc)การรักษาจะแตกต่างกัน ถ้าอย่างไรพบและปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้วยก็ดีค่ะ
ส่วนตัวพี่เคยปวด MPS อย่างหนัก มาบรรเทาลงได้ด้วยการออกกำลังกาย ฝึกเหยียดกล้ามเนื้อ และเวลาปวดมาก ๆ ใช้การรักษาฝังเข็มแบบจีนร่วมด้วยค่ะ
เห็นด้วยครับผม และขอบคุณมากๆครับสำหรับประสบการณ์ที่ดีมากๆจากอาจารย์ภูสุภาครับผม
ขอบพระคุณมากๆครับพี่ kanchana
มาเป็นกำลังใจเจ้าค่ะ..."การเข้าสมาธิ..กำหนด..ลมหายใจ...ช่วย..ลดความปวดความเดรียด....ผ่อนคลายได้ดี..หากทำได้..ได้ผลระยะยาว..."(หากไม่ใช่เป็นมะพร้าวห้าวมาขายสวน..)....ให้ผู้ป่วย..ทำไปพร้อมๆกับการบำบัด(กิจจกรรม)ทุกอิริยาบท...เป็นต้นว่า..หายใจลึกๆยาวๆ..จนถึงปลายเท้า..กำหนดลมหายใจ..หว่างหน้าผาก.ถึงอก...และเรื่อยลงมาถึงท้องเหนือสะดือ...ทำได้ทุกท่านั่งยืนเดินนอน..สดวกในทุกๆอิริยาบท..อาจจะใช้..คำกำหนดว่า..สบายๆๆๆไปด้วย..ในจิต..(ลดความเครียด..ในตัวตน..)....บุญรักษา...เจ้าค่ะ...ยายธี
มีบัวบานในเรือนกระจก..มาฝาก.คนไข้เจ้าค่ะ...ขอให้หายเร็วๆค่ะ...ทุกอย่างอยู่ที่ใจ...นะเจ้าคะ..ยายธีค่ะ...
สุดยอดค่ะ ป๊อบ หวังว่าคุณแม่จะดีวันดีคืนนะคะ อ่านแล้วเอาใจช่วยไปด้วย แต่ดูแนวโน้มน่าจะดีขึ้นเนาะ
ผมแนะนำ ฝังเข็ม คิดว่า คลายกล้ามเนื้อได้ดีกว่า การประคบเย็น และ นวด ในฐานะที่เป็นหมอ รักษา เอง เห็นผป มามากพอควร อีกทางเลือกหนึ่ง ง่าย แต่หายาก คือ Homeopathy กินสมุนไพร บางอย่าง ทุเลาง่ายดี
คุณแม่ ค่อนข้าง ท้วมด้วย ดูแลคนอื่นมานาน เส้นบ่า ตึงมากครับ
กรณี เป็น งูสวัด การฝังเข็ม ก็เสริมให้ ทุเลาอาการปวดผสมผสานหลายสาเหตุ ทุเลาได้ด้วย แต่ควรเลือก พวกคุณหมอฝังเข็ม นอกกรอบ หน่อย หรือ มือเก๋า ประสบการณ์มากหน่อย คุณแม่จะได้ผลมากขึ้น ครับ
ขอบคุณมากๆครับคุณยายธี พี่โอ๋ คุณหมอวีรพัฒน์ และพี่ขจิต
หวังว่าคุณแม่ดีขึ้น มากแล้วนะคะ แต่ถ้าอาการปวดยืดเยื้อและมีอาการร้าวลงแขน น่าจะมีปัญหาของระบบประสาท เท่าที่อ่านดู ยังไม่เห็นมีการวินิจฉัยที่ชัดเจนว่ามีสาเหตุจากอะไรแน่ อย่ารักษาตามอาการอย่างเดียวนะคะ ค้นหาต้นเหตุที่ทำให้ปวดด้วยค่ะ
ขอบพระคุณมากๆครับคุณหมอสุขจันทร์ ขอให้คุณหมอมีความสุขมากๆครับผม
น่าเห็นใจคุณแม่มากๆ...ขอผลกุศลแห่งแรงกตัญญูจงดลบันดาลให้ท่านพ้นสภาวะเจ็บป่วยเช่นนี้ด้วยเถิด เป็นกำลังใจให้ค่ะ...
สวัสดีค่ะคุณหมอ อ่านอาการปวดของคุณแม่แล้วเห็นใจท่านมากที่สุดค่ะ ขนาดปวดจากการเป็นตะคริวกลางดึกก็ขยาดไปหลายวันแล้ว พี่สาวซึ่งเป็นเบาหวานมาหลายปีแล้ว สามารถคุมให้อยู่ในระดับ 100 เศษ ซึ่งคุณหมอที่รักษาก็บอกว่าปกติ ก็ทรมานจากการปวดบริเวณขา รวมทั้งตะคริว ตอนเกิดอาการดูเหมือนใครก็ช่วยไม่ได้ จะช่วยจับช่วยบีบก็ไม่ได้เพราะเจ็บปวดมาก ฟังเขาเล่าอาการและความทรมานจากการปวดแล้ว คล้าย ๆคุณแม่ของคุณหมอแต่เบากว่าตรงที่เป็นเฉพาะท่อนล่าง ลูกชายซึ่งเป็นแพทย์ก็บอกว่าเป็นการปวดกล้ามเนื้อ สรุปได้จากข้อคิดเห็นต่าง ๆ วิธีการรักษาเพื่อบรรเทาอาการน่าจะเป็นเรื่องของกายภาพบำบัด การฝังเข็ม รวมทั้งคงต้องใช้เรื่องสมาธิร่วมด้วย ดิฉันสังเกตตนเองว่าถ้านั่งนาน ๆอยู่หน้าคอมทุกวัน อาการจะเริ่มกำเริบ แต่เมื่อไรไปท่องเที่ยวสัก 1 สัปดาห์ อาการแทบจะหายไปเลย คิดว่าจะต้องไปหาหมอออโธสักครั้ง แล้วคงได้ให้นักกายภาพมืออาชีพช่วย และต้องเลิกนั่งนาน ๆ ออกกำลังมากขึ้นคงพอช่วยได้ กลัวที่สุดคือความเจ็บปวดจากกล้ามเนื้อ ตะคริวกลางดึก ต้องขอบคุณคุณหมอที่เขียนบันทึกนี้ทำให้ตระหนักยิ่งขึ้นเกี่ยวกับอาการของตนเองค่ะ จะพยายามหาหมอเพื่อยับยั้ง ขอเป็นกำลังใจให้คุณหมอและคุณแม่ ขอให่ท่านหายไว ๆค่ะ
ยินดีด้วยค่ะที่ท่านเจ็บน้อยลงด้วยวิธีการดูแลของ อาจารย์ป๊อบ ขอให้ท่านหายขาดโดยเร็ว ๆ วันนะคะ
-สวัสดีครับ
-ตามมาอ่านเรื่องราว
-ขอให้คุณแม่หายไวๆ นะครับ..
ขอบคุณมากๆครับสำหรับประสบการณ์ของคุณ GD ลองปรึกษาคุณหมอ นักกายภาพบำบัด และนักกิจกรรมบำบัดมืออาชีพก่อนนะครับ หากไม่ดีขึ้น ผมยินดีให้นัดหมายที่คลินิกครับ เพราะสำคัญอย่างยิ่งในการตรวจประเมินให้ทราบสาเหตุของการปวดกล้ามเนื้อนั้นๆครับผม ขอให้กำลังใจและให้หายไวๆเช่นกันครับผม
ขอบคุณมากๆครับพี่นงนาท คุณกุหลาบ และคุณเพชรน้ำหนึ่ง
ขอบคุณมากๆครับคุณมะเดื่อและพี่ดร.เปิ้น