คุณค่าทางดนตรี.......ที่คาดไม่ถึง

วิชาการเล็กๆน้อยๆ..เครื่องดนตรีไทย มี 4 ประเภทคือ    เครื่อง  ดีด สี ตี เป่า

เครื่องดีดใช้มือหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งดีดที่สาย แล้วเกิดเสียงดังขึ้นสิ่งที่มีสายสำหรับดีด เช่น จะเข้

เครื่องสี  ใช้เส้นหางม้าหลาย ๆ เส้นรวมกันสีไปมาที่สายแล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่มีสายแล้วใช้เส้นหางม้าสีให้เกิดเสียง เช่นซอด้วง

เครื่องตี ใช้มือหรือไม้ตีที่สิ่งนั้น แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่ใช้ไม้หรือมือตี เช่น ระนาด,กลอง,ขิม

เครื่องเป่า ใช้ปากเป่าลมเข้าไปในสิ่งนั้น แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่เป่าลมเข้าไปแล้วเกิดเสียง เช่นขลุ่ยเครื่องดนตรีที่ผู้เขียนชอบและถนัด ก็คือ ขิมสาย , ซอด้วง และไวโอลิน เพราะเล่นมาตั้งแต่เด็ก นอกนั้นก็เป็น จะเข้ เล็กน้อยได้บางเพลง  (อยากลอง)

วงดนตรีไทย       ที่ผสมเป็นวงและถือเป็นแบบแผน มีอยู่ 3 อย่างคือ วงปี่พาทย์ วงเครื่องสาย  และวงมโหรี    นอกจาก นี้ถือว่าเป็นวงพิเศษ        ปัจจุบัน มีวงพิเศษมากขึ้น  โดยผสมกับเครื่องดนตรีสากล ซึ่งก็ไพเราะไปอีกแบบ      และเพิ่มอรรถรสทางดนตรีได้ดีไม่น้อย.....    ซึ่งเป็นการทำให้ดนตรีไทยกลับมาเกิดในหมู่เยาวชนได้อย่างดีไม่ว่าจะวิธีใดก็ตาม..ก็น่าสุขใจ..ที่ดนตรีไทยไม่ตกยุค        ถึงแม้จะเชิงธุรกิจกันก็เถอะนะ...

คุณค่าทางดนตรี..( ไม่ว่าจะดนตรีอะไรตาม)     มีคุณดังนี้

1.       ฝึกสมาธิ                ทุกคนจะต้องมีสมาธิที่จะบรรเลงเพลงเดียวกัน  ในจังหวะเดียวกันแต่ทำหน้าที่คนละอย่างกัน แล้วแต่เครื่องมือที่เล่น   ดังนั้นถ้าไม่มีสมาธิจะทำให้วงล่ม

2.       ฝึกความจำ           การท่องจำเนื้อเพลงสำคัญมาก            ถ้าจำผิดก็เล่นผิด ถ้าเพลงนั้นยาวถึง 2 หน้ากระดาษฟุตสแกป ละก็       ต้องใช้วิธี ต่อเพลงโดยจำวันละ 5 บรรทัดจนกว่าจะจำได้หมด และจะมีการทดสอบด้วยการปิดสมุดโน้ตแล้วเล่นให้ฟัง  

 3.       ฝึกการเป็นผู้นำ      เครื่องมือที่เล่น  ทำหน้าที่คนละอย่างกัน หากเล่น ขิมสาย , ซอด้วง ระนาดเอก ก็จะทำหน้าที่เป็นผู้นำวง    ต้องเป็นผู้เริ่มต้นเพลง

4.       ฝึกไหวพริบ          เครื่องมือที่เล่น  ทำหน้าที่นำ และทำหน้าที่ตาม        ในจังหวะลูกล้อ หากตามไม่ทันจะทำให้ผิดจังหวะ  และวงล่มได้เช่นกัน  ดังนั้น ในวงที่ชำนาญ จะมีการเล่นลูกล้อ ลูกชน  นำกันและตามกัน    อย่างสนุกสนานและมักจะมีจังหวะเร็ว  เช่น    เพลงค้างคาวกินกล้วย

5.       ฝึกความอดทน    เพราะครูเพลงจะฝึกให้เรานั่งพับเพียบเป็นเวลานานๆ   จนกว่าจะเล่นเพลงจบ   เราต้องอดทน เพราะต้องทำหน้าที่ในวงให้เสร็จ

6.       ฝึกความคิดสร้างสรรค์   เมื่อเราชำนาญแล้ว  เพลงที่เราเล่นเราอาจจะเปลี่ยนทางครู ให้ไพเราะขึ้น  หรือดัดแปลงเครื่องดนตรีเข้ามาผสม เป็นแนวใหม่ๆได้อีก

7.       ได้รู้จักวรรณกรรม  เพราะนำมาขับร้องในเพลงไทย เช่น  เพลง ตับวิวาห์พระสมุทร มีเนื้อเรื่องพระราชนิพนธ์ โดย ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖      เรื่อง  “วิวาห์พระสมุทร” ตอน  “อันเดร” เจ้าต่างนคร เกี้ยวพาราศี “อันโดรเมดา” ธิดาท้าวมิดัส ผู้ครองเกาะแห่งหนึ่ง  เนื้อความว่า

        อันโดรเมดาสุดาสวรรค์                     ยิ่งกว่าชีวันเสน่หา 
ขอเชิญสาวสวรรค์ขวัญฟ้า                เปิดวิมานมองมาให้ชื่นใจ 
ถึงกลางวันสุริยันแจ่มประจักษ์        ไม่เห็นหน้านงลักษณ์ยิ่งมืดใหญ่ 
ถึงราตรีมีจันทร์อันอำไพ                   ไม่เห็นโฉมประโลมใจยิ่งมืดมน 
อ้าดวงสุริย์ศรีของพี่เอย                      ขอจงเผยหน้าต่างนางอีกหน 
ขอเชิญจันทร์ส่องสว่างกลางสกล     เยี่ยมมาให้พี่ยลเยือกอุรา ๚

        และยังมีอีกมากมาย นะคะ…เล่าไม่หมดเลย....

8.     ฝึกอารมณ์ให้เย็นสุขุม    และบรรเลงให้คนฟังเพลิดเพลิน

               (แต่ต้องเล่นไพเราะนะคะ)  ดั่งบทกวีสุนทรภู่ที่บอกแก่   พราหมณ์ วิเชียร โมรา และ        สานน  ทั้งสามฟังว่าทำไมจึงเรียนดนตรี  ไม่เรียนกระบี่ กระบอง     สุนทรภู่ตอบว่า

อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป      ย่อมใช้ได้ดังจินดาค่าบุรินทร์

ถึงมนุษย์ครุฑาเทวราช           จตุบาทกลางป่าพณาสิณฑ์

แม้นปี่เราเป่าไปให้ได้ยิน        ก็สุดสิ้นโทโสที่โกรธา

ให้ใจอ่อนนอนหลับลืมสติ     อันลัทธิดนตรีดีหนักหนา

ซึ่งสงสัยไม่สิ้นในวิญญา        จงนิทราเถิดจะเป่าให้เจ้าฟัง.

.............เห็นไหมคะ      คุณค่าทางดนตรีมีมากมายนะคะ.......

เคยมีคนมาถามผู้เขียนว่า  ทำไมเราจึงเป็นพยาบาลล่ะ ทำไม่ไม่ไปเป็นครูดนตรี 

ตอบว่า

           เพราะบิดามารดา   คณาญาต                      ให้โอกาส  ศึกษา  นารีสถาน

          เมื่อป่วยไข้  ได้พึ่งพากันช้านาน                  พ่อก็สุข   แม่ก็สุข  ไม่ทุกข์ใจ

          เป็นพยาบาลก็ดี      มีคุณค่า                           แม้ไม่เหมือนครูดนตรี ที่ขานไข

          ทำให้ดีที่สุด......   สุดหัวใจ                            ก็จะมีคุณค่าคน.....ของตนเอง..

      

MUSIC   NEVER   DIED

BEST  MUSICIANS  MUST  NOT  FORGET TO  PLAY   MUSICALLY  SONG.

[siriphan]

มีดนตรีในหัวใจแบบนี้ นี่เอง ถึงทำให้พยาบาลคนนี้ดูสุขุมเยือกเย็น เห็นทีคราวนี้ พี่ต้องหัดฟังเพลงบ้างแล้ว

[ตาหยู]

ผมว่าตอนนี้ ไม่ได้เป็นพยาบาลอย่างเดียวแล้วครับ

เป็นครูดนตรีได้ด้วยครับ

[ฉัตรวลี]

ขอบคุณในความคิดเห็น นะคะ

ลองหัดเล่น หรือ เริ่มลองฟังจากเพลงบรรเลง..ก่อนก็ได้ค่ะ......

หากงานเยอะ........ฟังตอนเย็นๆหรือวันหยุดซัก 1 ชม.ก็ได้ค่ะ ..นะคะ   (อ้อ..เพลงประเภทไหนก็ได้ค่ะที่เราชอบ )

[ครูนงลักษณ์ แพงเรือน]

เรียนคุณฉัตรวลีที่เคารพ

 

ดิฉันได้มีโอกาสชมเว็บไซด์ของคุณรู้สึกยินดีมาก  และขอชื่นชมอย่างจริงใจในความสนใจ และความสามารถด้านดนตรี และกวีของคุณ

ตัวดิฉันเองเป็นครูสอนที่โรงเรียนวังสำโรงวังหว้า  อำเภอตะพานหิน  จังหวัดพิจิตร  ครูผู้สอนวิชาภาษาอังกฤษ  แต่ได้รับมอบหมายให้ทำโครงการคุณธรรม  จึงได้ปรึกษากับนักเรียนคณะทำงานว่าจะนำดนตรีไทย และหลักธรรมของพระพุทธเจ้ามาช่วยในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสมาธิสั้น  ฝึกความอดทน  ลดความก้าวร้าว พอได้อ่านเนื้อหาของคุณก็รู้สึกประทับใจมาก และตรงกับความต้องการ  จึงขอเรียนปรึกษาคุณฉัตรวลี  เป็นขอ้ๆ  ดังนี้ค่ะ

1.  การที่เราจะวัดว่านักเรียนคนนี้มีสมาธิสั้น  ไม่มีความอดทน  ความจำไม่ค่อยดี  ไหวพริบไม่ดี ไม่มีความคิดสร้างสรรค์  จะสามารถวัดได้อย่างไร โดยวิธีไหน และใช้เครืองมืออะไรในการวัดพฤติกรรมเหล่านี้

2.  หลังจากให้นักเรียนกลุ่มทีมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ฝึกดนตรีไทยเล้วจะวัดได้อย่างไรว่าพฤติกรรมบางอย่างเพิ่มขึ้น  และพฤติกรรมบางอย่างลดลง

 

ขอคุณฉัตรวลี  ช่วยตอบหน่อยค่ะ

ถ้าไม่เป็นการรบกวนเกินไปมากนัก  ถ้าคุณฉัตรวลีมีเอกสารเหล่านี้ขอความอนุเคราะห์ส่งให้ด้วยค่ะ  จักเป็นพระคุณอย่างยิ่ง  หรือแนะนำเว็บไซด์ก็ได้ค่ะ 

ด้วยความเคารพอย่างสูง