นิค เด็กน้อยผู้ทรนง

สัปดาห์แรกนี้ เราขอนำเสนอเรื่องเล่าชนะการประกวดของศจย. โดยเป็นเรื่องที่ คุณ อุลี ศักดิ์สุวรรณ เขียน และได้รับคัดเลือกจากคณะกรรมการให้นำเสนอในเวทีการแลกเปลี่ยนความรู้ ในการประชุมบุหรี่กับสุขภาพแห่งชาติ

เรื่องเล่า นิค เด็กน้อยผู้ทรนง

โดย อุลี ศักดิ์สุวรรณ

นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ โรงพยาบาลน่าน จ.น่าน

     เช้าวันนึงในเดือนพฤษภาคม “พี่ครับมีคนไข้มาหาพี่ มากันตั้งห้าคนแน่ะ เป็นเด็กนักเรียนด้วย บอกว่าอยากพบพี่ครับ” เสียงน้องที่ทำงานวิ่งมาแจ้งให้ฉันซึ่งกำลังประชุมอยู่ ดิฉันขออนุญาตลุกจากที่ประชุม แล้วตรงไปหาเด็กวัยรุ่นกลุ่มนั้นทันที

     “หวัดดีครับ” หนึ่งในห้าคนทำความเคารพฉันและยื่น OPD CARD มาให้

     ดิฉันรับและหันมายิ้มให้กับน้องๆทั้งห้าคน อีกสี่คนรีบยกมือสวัสดีฉัน ฉันรับไหว้พร้อมกับบอกให้เด็กนักเรียนทั้งห้านั่งลงก่อนแล้วค่อยคุยกันดีกว่า “วันนี้มีอะไรให้ป้าช่วยหรือลูก ช่วยเล่าให้ฟังหน่อยซิครับ ป้ายินดีรับฟังและยินดีช่วยเหลือ” ฉันให้ความเป็นกันเองกับเด็กๆเหล่านั้น จากนั้นเด็กๆก็แนะนำตัวเองทุกคน

     หนึ่งในห้าคนบอกว่า “ผมชื่อนิคเป็นหัวหน้าแก๊งครับ พวกผมเรียนอยู่ม.4 โรงเรียนมัธยมในตำบลแห่งหนึ่ง วันนี้พวกผมขออนุญาตอาจารย์มาโรงพยาบาล มากันห้าคนครับ ผมต้องการอดบุหรี่ครับ”

     ดิฉันทำท่ารับทราบและยิ้มให้อีกครั้ง พลางบอกเด็กๆว่า “ได้สิลูก แต่เราต้องมานั่งคุยกันก่อนนะ จะฟังทั้งหมดทุกคนหรือป่าวล่ะ”

     เด็กๆตอบกลับมาว่า “พวกผมจะขออยู่ฟังด้วยครับเพราะพวกผมก็สูบบุหรี่เหมือนกันแต่วันนี้ขอส่งนายนิคมาทดลองก่อน” จากนั้น...นายนิคได้เล่าให้ฟังว่า “ผมเริ่มสูบบุหรี่ตั้งแต่ ม.3 อายุตอนนั้น 14 ปีเพื่อนๆชวนให้ลองสูบ ป้ารู้มั้ย! ในห้องผมสูบบุหรี่กันเกือบครึ่งห้องรวมทั้งผู้หญิงด้วย ส่วนมากเป็นเด็กห้องท้ายๆ มักแอบสูบที่ห้องน้ำ บางครั้งอาจารย์มาพบแจ้งฝ่ายปกครองทำโทษ ผมโดนอยู่บ่อยๆครับ”

     นิคจบ ม.3 ด้วยเกรดเฉลี่ยไม่ค่อยดีนัก เลยเลือกไปเรียนต่อสายอาชีวะที่วิทยาลัยแห่งหนึ่งในตัวเมือง ที่แห่งนี้นิคสารภาพว่าผ่านมาหมดไม่ว่าจะเป็น เหล้า บุหรี่ ยาบ้า เข้าแก๊งเด็กซ่า ซามูไร ยกพวกตีกัน นิคบอกว่าเขาเป็นลูกชายคนเดียวของพ่อแม่ พ่อให้เงินใช้วันละหลายร้อย จึงมีเพื่อนเยอะและเพื่อนๆยกให้เป็นหัวหน้าแก๊ง นิคเสียเวลากับความเหลวไหลทั้งหลาย 1 ปีเต็ม ผลการเรียนตกต่ำจนโดนรีไทน์ออกจากวิทยาลัย นิคเห็นแม่เสียใจจึงมีแรงบันดาลใจที่จะเรียนต่อให้จบ จึงมาสมัครเรียนที่โรงเรียนใกล้บ้าน เริ่มเรียน ม.4 ใหม่ นิคบอกว่าอยากกลับตัวเป็นคนดีเขาสามารถเลิกทุกอย่างได้หมด แต่ตอนนี้เหลือเพียงบุหรี่อย่างเดียวที่นิคตกเป็นทาสมัน นิคสูบบุหรี่จัด มากกว่า 10 มวนต่อวัน ขณะนี้นิคได้เป็นสมาชิกวงดุริยางค์ของโรงเรียน นิคมีแฟนเป็นเพื่อนรุ่นพี่ที่โรงเรียนเดียวกัน เธอเป็นคนดี เรียนเก่ง สวย และเป็นที่รักของคุณครู นิคแคร์ความรู้สึกของแฟนมาก แฟนไม่ชอบนิคสูบบุหรี่ และบอกอีกว่าถ้าไม่เลิกสูบเขาจะไม่คบนิคอีกต่อไป ประกอบกับแม่ของนิคก็อยากให้เลิกสูบเหมือนกัน นิคพยายามเลิกหลายครั้งแต่ก็อดไม่ได้ จึงคิดมาโรงพยาบาลน่านเผื่อจะได้ยาช่วยให้เลิกได้ จึงเป็นที่มาของเด็กๆในวันนี้

     ดิฉันเอาแบบสอบถามมากรอก ซักประวัติการสูบบุหรี่ ประเมิณระดับการติดสารนิโคตินโดยใช้แบบประเมิณของมูลนิธิเพื่อการไม่สูบบุหรี่ ประเมินนิคได้ 6 คะแนน ประเมินความรู้เรื่องพิษภัยของบุหรี่ เด็กๆมีความรู้ดี รู้หมดทุกอย่างแต่แพ้ใจตัวเอง ดิฉันเริ่มใช้ขบวนการให้คำปรึกษา การเสริมสร้างพลัง และค้นหาความสามารถในตัวตนของนิค และชี้ให้เด็กๆ เห็นความโดดเด่นของตนเอง ดิฉันเห็นว่าถ้านิคเลิกได้คนหนึ่ง คนอื่นๆก็จะเลิกตามได้ เพราะนิคเป็นผู้มีอิทธิพลทางจิตใจเหนือคนอื่น ดิฉันแนะนำวิธีเลิกบุหรี่ด้วยตนเองโดยใช้อาวุธ 16 ชนิด และไม่ลืมที่จะขอเบอร์โทรศัพท์ของนิค , เพื่อน , แม่ , แฟน และอาจารย์ฝ่ายปกครอง ฉันให้นิคลองเลิกด้วยตัวเองเพราะเห็นว่าระดับการประเมิณนิโคตินไม่สูงมากนัก น่าจะใช้ปัจจัยเสริมเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจากคนใกล้ชิด วันนี้นิคกลับไปพร้อมกับแผ่นพับและเอกสาร 2-3 อย่างและฉันบอกเด็กๆ ว่าอีกหนึ่งอาทิตย์จะไปเยี่ยมที่โรงเรียน เด็กๆมีท่าทีดีใจ

     วันรุ่งขึ้นฉันโทรหานิค แม่และแฟนของนิค ช่วยให้กำลังใจและขจัดสิ่งแวดล้อมผู้ใกล้ชิดไม่สูบบุหรี่ให้นิคเห็น เก็บอุปกรณ์ทั้งหมดทิ้งให้ไกลตา ช่วยทำน้ำส้มคั้น น้ำมะนาวให้นิคดื่มบ่อยๆ 7 วันผ่านไป นิคทนไม่ได้แอบสูบบุหรี่อีก แต่ปริมาณลดลงเหลือ 2-3 มวนมวนต่อวัน ในวันนัดเป็นวันที่สถานีอนามัยสวก ทำพิธีเปิด “โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล” เด็กๆ นำวงดุริยางค์ไปร่วมงาน เมื่อเด็กๆ มาถึง ดิฉันไม่รอช้าเข้าไปทักทาย เด็กๆ ดูท่าทางดีใจเหมือนพบญาติผู้ใหญ่ เด็กๆ แนะนำให้รู้จักคุณครูผู้ควบคุมวงดุริยางค์ ดิฉันฝากคุณครูให้เป็นกำลังใจให้เด็กกลุ่มนี้ที่ตั้งใจจะเลิกบุหรี่ คุณครูยินดีช่วยอีกแรง ดิฉันเพียรโทรหานิคและแฟนนิคทุกอาทิตย์

     1 เดือนต่อมานิคมาพบดิฉันและบอกว่า “ขอยาอดบุหรี่ให้ด้วย นิคทนไม่ได้มันทรมาน นิคแพ้ใจตัวเองอีกมันยากจริงๆ ครับ” ดิฉันจึงส่งไปปรึษาจิตแพทย์ จิตแพทย์ท่านให้ยานิคมาทาน และนัดให้มาพบในอีก 2 อาทิตย์ ปรากฏว่านิคลดการสูบบุหรี่ลงเหลือวันละมวน ดิฉันเริ่มมีความหวังขึ้นมา

     อีก 1 เดือนหมอนัดนิคอีก วันนี้มาแปลกยิ้มมาแต่ไกล “ป้าครับ ผมทำได้ ป้าดีใจกับผมด้วยนะครับ ผมชนะมันได้ ผมชนะใจตนเองได้ ผมดีใจครับ”

     นับจากวันนั้นถึงวันนี้ 2 ปีสำหรับความทุ่มเทเพื่ออนาคตของชาติเพียง 1 คนและดิฉันยังต้องการทำต่อไปกับเด็กๆ เพื่อนของนิคที่เหลืออยู่ นั่นคืองานที่ท้าทายสำหรับดิฉัน

     นิคสามารถอดบุหรี่ได้ในเวลา 1 เดือน และไม่เตะต้องบุหรี่อีกเลย นับถึงบัดนี้เป็นเวลา 2 ปี โดยมีพ่อแม่ให้กำลังใจที่บ้าน และแฟนคอยให้กำลังใจอีกแรงหนึ่งที่โรงเรียน  ปัจจุบันนิคได้เป็นหัวหน้ากองดุริยางค์ของโรงเรียน โดยมีสมาชิกอีกมากมาย ซึ่งมีครูดุริยางค์และครูแนะแนวคอยให้คำปรึกษานิคและนักเรียนกลุ่มนี้  คำพูดจากปากของนิค นิคจะตั้งใจเรียนหนังสือให้สำเร็จเพื่อเป็นของขวัญให้ตนเอง พ่อแม่ และแฟน