ฟักน้ำเต้า ...บทเรียน บ่มเพาะความสมบูรณ์แห่งความเป็นมนุษย์
"ฟักน้ำเต้า"..บทเรียน บ่มเพาะความสมบูรณ์แห่งความเป็นมนุษย์??
ฉันค่อยๆบรรจงหยิบขึ้นมาพิจารณาอย่างชื่นชม ...ผล "ฟักน้ำเต้า" ที่อยู่ตรงหน้า...อย่างน้อยๆรูปทรงที่ชวนมอง อีกทั้งความเขียวสดชื่นที่สัมผัสได้ เป็นของฝากจากสหายรัก พร้อมโน๊ตน้อยๆฝากความไว้ ....ผลผลิตรุ่นแรกที่ได้มาจากหยาดเหงื่อแรงงาน ที่ทุ่มเท ด้วยความรักและเห็นคุณค่า ไม่ท้ำร้ายดิน ฉันมองเห็นความมุ่งมั่นของเพื่อนรักที่สนใจการปลูกพืช ผัก ทำสวน โดยทำการเกษตรดังแนวคิดท่านฟูกูโอกะ กล่าวไว้ว่า "เป้าหมายสูงสุดของการทำเกษตรกรรม ไม่ใช่การเพาะปลูกพืชผล แต่คือการบ่มเพาะความสมบูรณ์แห่งความเป็นมนุษย์" ..โอ..ฉันได้รับอานิสงส์จาการบ่มเพาะในครั้งนี้ด้วย ยิ่งทำให้นึกถึงหนังสือที่เคยอ่านของท่าน "The One-Straw Revolution ทางออกของเกษตรกรมและอารยธรรมของมนุษย์"...
ช้าก่อน.. ฉันปรามใจ ให้กลับมาอยู่กับปัจจุบันขณะ ใช้ใจมองใคร่ครวญ... ผลฟักน้ำเต้า... เอ...เป็น ผัก หรือ ผลไม้ หนอ?? ซึ่งจะว่าไปจริงๆแล้วก็คือ "ลูก" ของต้นไม้ -"แม่" โดยมีแม่ที่ยิ่งใหญ่ คอยให้ความมั่นคงแข็งแรง ขณะหยั่งรากลึกลงไป และเป็นแหล่งกำเนิดของแร่ธาตุทั้งหลายทั้งปวงเพื่อความอุดมสมบูรณ์ ..."แม่พระธรณี" .....นั่นไง คนเราสมัยก่อน จึงให้ความเคารพ เห็นคุณค่า ไม่ทำลาย ไม่ใช้สารเคมีใส่ลงไปให้พระแม่ธรณี แบกภาระอันหนักอึ้ง ที่ปัจจุบันนี้ นับวันจะทับถมมากขึ้น จึงดำรงชีวิตแบบที่เรียกได้ว่า "ทำร้ายแม่" ตลอดเวลา ซึ่งมิใช่วิสัยของลูก ผู้รู้คุณและ "รักแม่" อย่างที่พูดกันเสมอๆ
เนื่องในวันใกล้วันแม่ แห่งชาติ ฉันก้มกราบ.. แม่พระธรณี..แม่พระคงคาฯลฯ ที่เราทุกคนเกิดมาในโลกนี้ ใช้แผ่นดิน แผ่นน้ำ ผืนฟ้า อากาศร่วมกัน และขอภาวนาว่าจะช่วยลดภาระ ไม่ใส่ "ขยะ" ลงบนแม่ธรณี แม่คงคา ทำอย่างไร ?? ขอให้ทุกคนโปรดช่วยกัน แสดงความตระหนักรู้ว่า หนทางแห่งหายนะกำลังมาเยือน วิกฤติมากๆหากไม่ช่วยกัน.... เป็นจริงดังที่พระพุทธองค์สอนไว้... เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป...
c
ผล ..ฟักน้ำเต้า ถูกแบ่งเป็นสองซีก ทำให้ฉันเห็นแจ้งถึงคำกล่าว.. the other half...เมื่อครั้งที่เพื่อนชาวต่างชาติใช้วลีนี้ ...เมื่อหมายถึง "คู่ครอง/partner" ไม่ว่าจะหมายถึงสามีหรือภรรยา ... โดยนัย ฉันหมายถึง ครึ่งหนึ่ง "พ่อ" ครึ่งหนึ่ง "แม่" รวมกันเป็นจุดเริ่มต้นของครอบครัว ที่มีบุคคลสองคน หญิงชายมาใช้ชีวิตร่วมกัน เห็นคุณค่าในชีวิต จึงทำให้เกิดความสมบูรณ์ขึ้นเป็นองค์รวม ลูกๆทุกคนรวมถึงฉัน มาจากพ่อและแม่... the other half...ของกันและกัน ร้อยรักถักทอ เป็นลูก เป็นผล เช่นเดียวกับ ฟักน้ำเต้า ผลนี้นี่เอง "ผล" พัฒนาการขึ้น หลังจากการผสมของเกสรตัวผู้และตัวเมีย ในรังไข่ ต่อมาพัฒนากลายเป็นผล เมล็ดที่ถูกจัดเรียงไว้เป็นบริเวณๆๆ มีการจัดระบบระเบียบในธรรมชาติ (organised) ได้น่ามองและน่าคิดทีเดียวว่า ธรรมชาติมีการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นระบบ เพื่อป้องกันส่วนที่สำคัญในการสืบทอดเผ่าพันธ์ุ มีแม่ มีพ่อ มีลูก ที่ทุกสายพันธ์ุต่างอยู่ร่วมกันมีความสัมพันธ์ในรูปแบบต่างๆเช่นกัน
มิรอช้า .. กลิ่นไอในความสดของผลผลิตจากไร่ ฉันคิดเมนูอาหารทันใด "ฟักน้ำเต้า -เห็ดหอม" นั่นปะไร น่าสนใจไม่น้อย ... ใส่น้ำในหม้อปริมาณหนึ่งถ้วยเล็กๆพอทานหนึ่งมื้อ ตั้งไฟให้น้ำเดือด ใส่กุ้งแห้งลงไปหยิบกำมือ บุพริกไทยดำใส่ลงไปสักหน่อย ใส่เห็ดหอม (ที่แช่น้ำจนนุ่มแล้ว) สักพักและตามด้วยฟักลงไป เหยาะซี้อิ๊วขาวสามเหยาะ ปิดฝาแล้วยกลงจากเตา เพื่อไม่ให้ฟักนิ่มเกินไป ...อืมม์... ง่ายเสียจนไม่คิดว่าจะอร่อยได้ขนาดนี้ a beauty of simplicity :-)) .. หากแต่เป็นเพราะการรวมความอร่อย ที่มาจากความสดของวัตถุดิบ และอารมณ์ของผู้ปรุง ที่ปรุงอาหารด้วยใจร่มเย็น นอบน้อมระลึกถึงพระคุณแม่ฯลฯรวมไว้ในเมนูนี้ ..ผลฟักน้ำเต้านั้นใช้ทั้งหมดเพียงแต่ปอกเปลือกออกเท่านั้น เนื้อและเมล็ดอ่อนๆ ให้ความหวานตามความจริงของฟักน้ำเต้า และโดยไม่ต้องใช้สารตกแต่งรสใดๆ เป็นรสแท้ๆจากธรรมชาติล้วนๆ..เต็มไปด้วยคุณค่าสารอาหารที่มีประโยชน์ ..งดหวานลดเค็ม
ฉัน..ตั้งใจทำเมนูนี้ อาหารจากวัตถุดิบที่ปลูกและดูแลด้วยความรัก ส่งผ่านความรักจาก ..แม่พระธรณี/แม่พระคงคา... ฉันปรุงอาหารด้วยความรัก ที่ถูกถ่ายทอด ที่เคยเรียนรู้จาก "แม่ผู้ให้กำเนิด" ที่ส่งผ่านมาทางบรรพบุรุษ อาหารมื้อนี้ นอกจากทำให้สุขภาพองค์รวมทั้งกาย ใจ ที่ได้รับการเอาใจใส่แล้ว เชื่อว่าสิ่งที่เติมเต็ม ผ่านร่างกาย เป็นผลจากกระบวนการบ่มเพาะ สู่ความสมบูรณ์ของมนุษย์ชาติ ที่จะช่วยยังประโยชน์ เติมเต็มเป้าหมายในการดำรงชีวิตต่อไปด้วยความนอบน้อมต่อ พระแม่ธรณี พระแม่คงคา ฯลฯ ด้วยสำนึกในอานุภาพแห่งความเมตตาที่ส่งผ่านเสมอมา...กราบคารวะ the mother nature
อาหารที่ปรุงด้วยความรักจากทุกๆแม่ ที่ฉันเคารพ ก็นำเสนอสู่สายตาในวันนี้ เมื่อปรุงเสร็จ ขณะทานก็คิดถึงพระคุณอันยิ่งใหญ่ของแม่ที่สอนฉันให้รักในการดูแลสุขภาพ สอนให้ทำอาหารรับประทานเอง ส่วนหนึ่งฉันแบ่งปันเพื่อนฝูงด้วย เราจึงเป็นเครือข่ายของการบ่มเพาะความสมบูรณ์แห่งมนุษย์ที่มีพื้นฐานง่ายๆจากความรัก เมตตา และแบ่งปัน
สาระน่ารู้
ฟักน้ำเต้า (ฺBottle gourd) ผลที่แสดงในบันทึกนี้ ที่นี่ปักษ์ใต้เรียก "น้ำเต้าออม" ่ทำให้เป็นที่น่าสนใจเช่นกันว่า ชื่อเรียกแตกต่างกัน แม้กระทั่งในปักษ์ใต้ถิ่นอื่นๆก็เรียกกัน หลากหลายในแต่ละพื้นที่ จริงๆแล้วมีลักษณะคล้ายกับ ฟักเขียว ซึ่งปักษ์ใต้เรียกว่า "ขี้พร้า" ในขณะที่ น้ำเต้า เป็นคำที่ใช้เรียก "ฟักทอง" เช่นกัน น้ำเต้ามีชื่อเรียกทางภาษาละติน Lagenaria siceraria เป็นพืชในตระกูลแตง (Cucurbitaceae) ซึ่งมีหลายสายพันธ์ุมาก เป็นพืชที่ปลูกกันทั่วไปในร้อนชื้น เช่น เขตเอเชีย ตะวันออกกลาง
การปลูกน้ำเต้า.. สังเกตได้ว่าต้นฟักน้ำเต้า/ น้ำเต้า ...ชอบเลื้อยเกาะ มีดอกเพศผู้และเพศแยกกัน แต่อยู่ในต้นเดียวกัน ดอกของฟักน้ำเต้ามีสีขาว ต่างจากดอกของพืชตระกูลแตงชนิดอื่นๆ พันธ์ที่นำมาปลูกนี้ใช้ระยะเวลาในการปลูกจนประมาณสองเดือนเศษๆก็มีผลให้เก็บได้ ในภาพเป็นผลรุ่นแรกของการปลูก ผู้ที่ปลูกฟักน้ำเต้า มักจะช่วยผสมเกสรก็ทำให้ได้ผลที่สมบูรณ์ สวยงาม หรือปล่อยตามธรรมชาติก็ได้ มีหลายสายพันธ์ุ รสชาติคล้ายๆกับฟักเขียว ในการปลูกเราอาจจะเด็ดยอดหลักเมื่อฟักน้ำเต้าเริ่มแตก หรือเริ่มเลื้อย ทำให้ดอกตัวเมียจะผลิออกมาจากแขนงที่แตก
ผลที่แห้งแล้ว ก็มักจะเก็บเมล็ดไว้ปลูกในรุ่นถัดไป หรือผลแห้งนำไปประดับตกแต่ง และนำไปใช้บรรจุน้ำหรืออื่นๆได้
คุณค่าทางโภชนาการและสุขภาพ
ผลน้ำเต้า มีส่วนประกอบเป็นน้ำถึง 94.7% น้ำตาลเล็กน้อยและเส้นใยอาหาร ผลน้ำเต้าปริมาณ 100 กรัมจะให้พลังงาน 65 แคเลอรี่เท่านั้น เป็นอาหารอย่างดีสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก มีสารโซเดียมประกอบอยู่น้อยมาก จึงเหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการความดันโลหิตสูง แต่อุดมด้วยโปตัสเซียม ซึ่งมีสรรพคุณในการทำให้ปัสสาวะคล่อง
แร่ธาตุสำคัญในผลน้ำเต้า ได้แก่ โปตัสเซียม , แคลเซียม , แมกนีเซียม , ฟอสฟอรัส , เหล็ก , กำมะถัน และคลอไรด์ มีไวตามิน A อยู่มาก น้ำของผลน้ำเต้ามีประโยชน์สำหรับผู้มีอาการไข้ตัวร้อน ดับกระหายและแก้อาการปวดศีรษะเมื่อดื่มน้ำของมันหรือนำเอาน้ำของมันมาทาใบ หน้า เป็นยาระบายอ่อนๆ ออกฤทธิ์เร็ว
น้ำเต้า... มีสรรพคุณเย็น มีประโยชน์สำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ ใบของน้ำเต้ามีสรรพคุณบรรเทาอาการพุพองและผื่นคัน และยังค้นพบอีกว่า น้ำเต้ามีผลในการลดอาการอักเสบของทางเดินปัสสาวะและอาการปัสสาวะยาก
คิดถึงน้ำเต้า... ที่กล่าวไว้ในสมัยก่อน ..กระเบื้องจะเฟื่องฟูลอย น้ำเต้าน้อยจะถอยจม.. ขอให้เหตุการณ์บ้านเมืองอย่าได้เข้าสู่กลียุคเลย.
๑๑ สิงหาคม ๒๕๕๖
Kitatanee
ความเห็น (6)
ฟักน้ำเต้า รูปทรงสวยงาม จนดูเหมือนน่าจะโชว์มากกว่ากินเลยนะครับ
ค่ะ คุณพ.แจ่มจำรัส เช่นกันเลยค่ะ เห็นครั้งแรกก็ประทับใจผลงาน ซึ่งเป็นการเก็บผลผลิตได้เป็นรุ่นแรก เป็นความภูมิใจที่ได้รับทราบถึงผลงานแห่งความตั้งใจจริง ปลูกจนเป็นผลสวย ไม่อยากจะกิน อยากจะเก็บไว้ แต่เป็นเพราะเพื่อนฝากมาให้ทำเป็นอาหาร เลยต้องจำยอม และได้แจ้งความจำนงไปใหม่ ว่าขอเอาผลแห้งในรุ่นถัดๆไปค่ะ แต่ต้องรอหลังจากเมล็ดเหล่านี้จะเก็บไว้ทำพันธุ์ในรุ่นถัดไป มีผู้สนใจจองไว้ อย่างน้อยที่ขอผลแห้งไว้ เพื่อจะได้เตือนและสอนใจในหลายเรื่องค่ะ โดยเฉพาะวิถีของการปลูกพืชโดยไม่ใช้ความรุนแรงต่อดิน เคารพต่อพระแม่ธรณีของเรา ..เรื่องฟักน้ำเต้า จึงนำมาเป็นอุทาหรณ์ สอนใจตนและผู้ที่สนใจค่ะ ขอบคุณที่แวะมาทักทายยามค่ำคืนค่ะ ขอให้เป็นคืนที่มีความสุข เช่นทุกๆคืน นะค่ะ :-))
ขอบคุณบันทึกที่ดีมีประโยชน์นะคะ...
สวัสดีค่ะ ดร. พจนา แย้มนัยนา
ขอบคุณที่แวะมาทักทาย ให้กำลังใจตลอดมาค่ะ:-)
ทำด้วยใจ อร่อยมากมาย ขอบคุณมากนะคะ
ขอบคุณค่ะคุณ กานดาน้ำมันมะพร้าว..... ค่ะ นอกจากน้อมระลึกถึงคุณความดีๆที่ส่งผ่านมาจากแม่ธรณี แม่คงคา และทุกๆแม่ที่กล่าวถึงแล้ว "ชุดความคิด"... ผู้ที่ปรุง ผู้ที่ปลูกฟักน้ำเต้้า เต็มไปด้วยใจที่ละเมียดละไมค่ะ อ้อ..รวมถึงผู้ที่มาเยือนบันทึกนี้ด้วยนะค่ะ อิอิ:-))