KM (แนวปฏิบัติ) วันละคำ : 179. ความรู้เชิงวิชาการ กับความรู้เชิงประสบการณ์

       ความรู้เชิงวิชาการมีอยู่ในนักวิชาการ   ได้มาจากการวิจัย และจากกิจกรรมวิชาการอื่นๆ เช่นการอ่าน  การถกเถียงแลกเปลี่ยนสารสนเทศและข้อคิดเห็น ฯลฯ

      ความรู้เชิงประสบการณ์ มีอยู่ในผู้ปฏิบัติ   ได้มาจากประสบการณ์การปฏิบัติ หรือการทำงาน
 
      ความรู้สองอย่างนี้ทดแทนกันไม่ได้    และคนเราจะมีความรู้สองอย่างนี้ไม่เท่ากัน

      ความรู้เชิงวิชาการ ไม่ใช่ความรู้สำเร็จรูปที่จะนำไปใช้ปฏิบัติได้ทันทีหรือโดยตรง 
 
      การนำความรู้เชิงวิชาการ หรือเชิงทฤษฎีไปใช้ จึงต้องใช้ทั้งศาสตร์และศิลป์ ในการ "ปรุง" ความรู้นั้นให้เหมาะต่อสถานการณ์ หรือ กาลเทศะ และบุคคล

      ความรู้เชิงวิชาการยิ่งใหญ่กว่าความรู้เชิงประสบการณ์ตรงมันมีความยืดหยุ่นมากกว่า   มีความจำเพาะน้อยกว่า    สามารถเอาไปปรับใช้ได้ในสถานการณ์ที่หลากหลาย

      ความรู้เชิงประสบการณ์ มีความยิ่งใหญ่กว่าตรงที่มันมีรายละเอียดมาก   มีความจำเพาะต่อสถานการณ์นั้นๆ    มันมีจิตวิญญาณของผู้คนอยู่ในนั้น

      จะเห็นว่าความรู้สองชนิดนี้ ไม่มีใครดีกว่าใคร    ไม่ใช่การลือกใช้ความรู้ชนิดใดชนิดหนึ่งในสองชนิด    แต่เป็นเรื่องของการเอาความรู้ทั้งสองชนิดมาผสมผสานกันจนเป็นเนื้อเดียวกัน เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ต่องาน และต่อการเรียนรู้ของผู้ปฏิบัติงาน

     กล่าวเช่นนี้อาจจะผิด เพราะเป็นการเอาความรู้เป็นตัวตั้ง    ในความเป็นจริงต้องเอางานหรือผลลัพธ์ที่ต้องการเป็นตัวตั้ง    แล้วเลือกว่าจะใช้ความรู้ใดบ้างมาใช้    คือมองความรู้เป็นเครื่องมือ (means หรือ tool) ในการบรรลุผล

     ในชีวิตจริง เราเริ่มที่เป้าหมายว่าต้องการสร้างโต๊ะ  แล้วจึงไปหาไม้  ตาปู  เลื่อย  กบไสไม้  ฯลฯ สำหรับเอามาสร้างโต๊ะ  
 
     ในชีวิตจริง เราไม่ได้สร้างโต๊ะเพราะเรามีเลื่อย จึงคิดสร้างโต๊ะ   แต่ในหลายกรณีเราตกหลุมพรางนี้    คือมีความรู้เพียงชิ้นสองชิ้นก็คิดทำงานใหญ่    โดยลืมคำนึงไปว่างานใหญ่นั้นจริงๆ แล้วต้องการความรู้อีกเป็นร้อยเป็นพันชิ้นที่เราไม่มีหรือเราคิดไม่ถึง

     คนที่ตกหลุมพรางแบบนี้ มักเป็นนักวิชาการหรือนักทฤษฎี  ไม่ใช่นักปฏิบัติ
   
     นักทฤษฎี KM ต้องไม่ตกหลุมพรางนี้  
 

วิจารณ์ พานิช
7 ตค. 49
บนเครื่องบิน แอลเอ - ฮ่องกง   ปรับปรุงเพิ่มเติมที่สนามบินฮ่องกง