เตือนสติไว้.. “ความตาย”... ยุติธรรม สำหรับทุกคน..
เตือนสติไว้.. “ความตาย”... ยุติธรรม สำหรับทุกคน..
เสียงรับโทรศัพท์ปลายสาย..เล่าพลางพร้อมยินเสียงสะอื้น กล่าวถึงการจากไปของคุณพ่อ..ของพี่/..เพื่อนผู้ร่วมงาน ฉันรับฟังด้วยขนลุกซู่เป็นระยะๆ นึกถึงภาพการเจอกัน ดูแลกันเป็นครั้งสุดท้ายของผู้ที่รัก/พ่อผู้ให้กำเนิด ที่พี่เล่าให้ได้รับทราบ ....บ่ายวันรุ่งชึ้น เราร่วมพิธีรดน้ำขอขมาเป็นครั้งสุดท้าย และแจ้งการเป็นเจ้าภาพร่วมในการบำเพ็ญพิธีตามศาสนาในคืนแรกของพิธีทางสงฆ์
โยม....“ความตาย”... ยุติธรรม สำหรับทุกคน.. วันนี้เป็นของผู้อื่น ของคนใกล้ชิด ซึ่งแน่นอนไม่มีใครอยากจะให้เกิดขึ้น ต่อไปใครจะรู้ว่าเป็นเวลาของท่าน และมีเพียงครั้งเดียว....เสียงพระคุณเจ้าเตือนสติ ..ชวนคิดในค่ำนี้
วิถีเปลี่ยนไป ท่ามกลางสถานการณ์คุกคาม....พิธีกรรมทางสงฆ์ที่เกี่ยวข้องกับผู้คนของที่นี่ ถูกปรับเปลี่ยนไป พระรับทำพิธีสวดบำเพ็ญกุศลให้ผู้ล่วงลับ และญาติโยม ช่่่วงเวลาเลือกได้เป็นสองช่วงๆ ตั้งแต่ ๑๓-๑๕ น. ( เว้นเวลาสี่โมงเย็นเพราะมีกิจสงฆ์ทำวัตร)...และตั้งแต่เวลา ๑๗-๑๘ .... วันนี้พิธีเริ่ม ๑๘: ๐๐ น. เสร็จสิ้นราว ๑๘: ๓๐ น. รวบสองเตียงสวดครั้งเดียว ในขณะที่การสวดบำเพ็ญกุศลเช่นนี้ ในที่อื่นๆ จะเริ่มก็ประมาณทุ่ม หรือทุ่มเศษๆ แต่นั่นไม่ใช่ที่นี่ ปลายด้ามขวานไทย ที่มีภัยคุกคามไม่เว้นแต่ละวัน..
คืนแรกของการสวดในพิธีกรรม.. เราแจ้งความจำนงว่าจะเป็นเจ้าภาพร่วม
พร้อมกับญาติ และลูก หลาน... ฉันถูกเอ่ยนามในฐานะหัวหน้าหน่วยงานเล็กๆ ให้เป็นประธานเชิญจุดธูปเทียน เริ่มพิธีทางสงฆ์ จากนั้นตามด้วยการถวายปัจจัย และกรวดน้ำก่อนสิ้นสุดพิธีค่ำนี้ การทำหน้าที่เช่นนี้เคยถูกฝึกไว้ เมื่อครั้้้้งคุณป้าแท้ๆถึงแก่กรรม ไม่มีลูกมีแต่หลาน งานนั้นมีพิธีพระราชทานเพลิงศพ พ่อ-แม่ที่บ้านจึงเห็นเป็นโอกาสให้ลูกๆเรียนรู้ฝึกปฏิบัติไว้ เพื่อสักวันหนึ่งต้องทำหน้าที่เหล่านี้ได้ และวันนั้นก็มาถึง ... ฉันซึ่งไม่ค่อยถนัดนักและมักจะให้พี่/น้องผู้ชายทำแทน แต่งานนี้มิอาจปฏิเสธได้จึงปฏิบัติภารกิจไปตามบทบาท วันนี้เรา..หน่วยงานเล็กๆ ๑๐ ชีวิต ร่วมรวมพลังในฐานะกัลยาณมิตร เป็นขวัญกำลังใจ มอบให้แก่พี่/เพื่อนผู้ร่วมงาน ที่อยู่ในภาวะสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก ...กำลังทุกข์ใจ...."ที่ไหนมีรักที่นั่นมีทุกข์" ..ดังคำกล่าวที่เราต่างทราบกัน .. ส่วนใครจะรู้ซึ้งแค่ไหน ปรับใจให้อยู่กับทุกข์และรู้ทุกข์ได้อย่างไร อยู่ที่ประสบการณ์และการฝึกฝนปัญญา..ฉันก็กำลังเดินอยู่ในเส้นทางนี้...
“ชาติ ชรา พยาธิ มรณะ”.. ตาลปัตรของพระคุณเจ้า ๔ รูป เขียนไว้ให้ชวนคิด.. วัฏจักรชีวิต.. กฎแห่งธรรมชาติที่ทุกคนต้องเจอ..และไม่เป็นลำดับก่อนหลัง อาจจะสลับโยงใยที่ซับซ้อน .. ตามวิถีของคน ..
ขณะที่นั่งรอพระสวด. สังเกตเห็นและจำได้ว่า พระคุณเจ้าหนึ่งในสี่รูป (พระครูมงคล...) เมื่อก่อนโน้น...นั่งสามล้อมารับบิณฑบาตบริเวณใกล้ที่พัก ท่านเดินทางจากวัดที่เมื่อก่อนรู้สึกว่าไกลๆๆ กว่าจะเดินทางมายังแฟลตที่พักอาศัย สมัยโน้นรู้สึกดีใจ ที่ได้มีโอกาสตักบาตร
นำอาหารถวาย เพราะมีเพียงพระหนึ่งรูปที่ออกรับบิณฑบาต "โปรดสัตว์" ในเส้นทางนั้น วันนี้เห็นว่าท่านยังจำพรรษาที่วัดนี้ และดูสุขภาพดี แข็งแรงตามวัย..
ณ..ดินแดนแห่งพหุวัฒนธรรมแห่งนี้.. ฉันได้เรียนรู้ความเป็นชีวิต..มากมาย การที่ได้มีโอกาสมาทำงานที่นี่ภาคใต้ตอนล่าง ..เมื่อครั้งยังไม่มีเหตุการณ์อย่างเช่นปัจจุบันนี้ ได้เห็นการเปลี่ยนแปลง ในเรื่องที่เกี่ยวกับ..พระสงฆ์ ..ศูนย์รวมจิตใจและวิถีชาวบ้าน.. อดไม่ได้ที่จะนึกย้อนกลับไปเมื่อครั้งมาอยู่ทำงานที่นี่ใหม่ๆ .
*เมื่อ ๒๐ ปีก่อนโน้น... เห็นพระสงฆ์นั่งรถสามล้อมารับบิณฑบาต คงคล้ายๆกับพระนั่งเรือออกรับบิณฑบาต ..ได้โทรศัพท์บอกเล่ากับที่บ้าน เพราะเป็นสิ่งที่ต่างจากบ้านเกิดเมืองนอน ที่เราโตมากับการที่เห็นพระเดินเท้าเปล่า ออกบิณฑบาตตั้งแต่เช้าตรู่ แต่ที่นี่...อาจเป็นเพราะประชาชนส่วนใหญ่เป็นมุสลิม การกระจายตัวในแหล่งอาศัยของพุทธศาสนิกชนอยู่กันเป็นหย่อมๆ พระจึงต้องเดินทางไกล เพื่อไปรับบิณฑบาต ขณะนั่งบนสามล้อ เมื่อเห็นฆราวาส..ซึ่งมักจะยืนรอรวมๆกันถวายอาหารใส่บาตร คนปั่นก็หยุดรถ จากนั้นพระสงฆ์ลงจารรถไปรับข้าวของถวายพระ ..เสร็จแล้วก็สวดให้พร..ทำเช่นนี้ไปจนกว่าจะครบทุกจุดที่คนรออยู่ในเส้นทางนี้
* เมื่อสัก ๑๕ ปีถัดมา ..พระนั่งมาในรถกระบะ (สามล้อถีบ...หายไปจากวิถีที่นี่).. และรถจอดพักที่ใดที่หนึ่ง เพื่อให้พระสงฆ์เดินบิณฑบาตเป็นแถว ในเส้นทางถนนแต่ละสาย บริเวณใกล้ๆกัน
* เมื่อสัก ๑๐ ปี..การออกบิณฑบาตของพระ จะมีสุภาพบุรุษทหารหาญพร้อมอาวุธ เดินตามคุ้มกัน
* เมื่อ ๕ ปีที่ผ่านมา ช่วงเช้าพระสงฆ์นั่งรถยีเอ็มซี มีทหารหาญ คอยพิทักษ์…รถหยุดเป็นระยะๆ เพื่อให้พระแวะรับบิณฑบาต รายทาง...ความสูงของรถยีเอ็มซี กับการก้าวลงจากรถของพระสงฆ์ก็ทุลักทุเล..และส่วนใหญ่พระแต่ละรูปก้มีอายุกันไม่น้อย...แต่ก็ดีที่มีทหารหาญช่วยเหลือ..
* ปัจจุบันนี้ พระส่วนหนึ่งไม่ออกบิณฑบาตในที่ไกลๆ
บริเวณใกล้ๆวัดในตลาด จะเห็นพระออกมายืนเป็นแถวหน้าวัด โยมก็นำอาหาร คาวหวานมาถวายที่นั่น
ในขณะที่พระสงฆ์อีกส่วนหนึ่งที่วัดอยู่ห่างไกลกับญาติโยม พระก็จะนั่งรถทหาร โดยสุภาพบุรุษทหารหาญจะขับไปส่งยังบริเวณหมู่บ้านที่แจ้งไว้ และหากวันใดพระเดินทางมาบิณฑบาต ไม่ได้เพราะทหารติดภารกิจ ในหน้าที่หลัก จะได้รับโทรศัพท์มาบอกว่า พระไปรับบิณฑบาตไม่ได้ ญาติโยมก็นำอาหารไปถวายที่วัดแทน
ทั้งหมดนั้นเป็นได้ถึงการเปลี่ยนแปลง ปรับตัวท่ามกลางสิ่งที่เป็นปรากฏการณ์ในพื้นที่ขณะนี้ ที่คุกรุ่นทุกขณะ
ผู้คน.. ครอบครัวทำบุญตักบาตรที่หน้าวัด บริเวณใกล้ตลาด
ถึงแม้วิถีชีวิตที่ต้องปรับเปลี่ยนไป..
พระสงฆ์ก็ยังคงขอรับอาหารด้วยการออกบิณบาต
หรือเป็นศุนย์รวมจิตวิญญาณ สุดแล้วแต่จะเป็นวิธีใด ปรับให้เหมาะสมกับบริบทนั้นๆ
ความเลื่อมใสในศาสนา ผู้คนถวายอาหารให้พระ..กระทำบนริมทางเดินเท้าหน้าวัด ใกล้ตลาด
..นึกถึงโอวาท หลวงพ่อวัดปากน้ำภาษีเจริญ...."ถ้าปราศจากทาน..การให้แล้ว ศาสนาก็ไม่มีเครื่องหล่อเลี้ยง ทรงอยู่ไม่ได้ ต้องแตกสลายไป ดับไป หายไป ทานนี่แหละ หล่อเลี้ยงพุทธศาสนาไว้ ภิกษุ, สามเณร, อุบาสก, อุบาสิกา ในพุทธศาสนาดำรงอยู่ได้ เพราะอาศัยทานการให้..."
ค่ำนี้หลังจากพระท่านสวดเสร็จ ๑๘: ๓๐ น. .. เราก็ยังนั่งอ้อยสร้อยอยู่เป็นเพื่อนกับเจ้าภาพ ทั้งๆที่ในบริเวณลานวัดก็จะมีทหารหาญคอยอารักขา อาวุธครบมือ และดูแลความเรียบร้อยทั่วไป อีกทั้งด้านหน้าวัดมีด่านทหาร คอยตรวจตรารถที่ผ่านไปมา.. จนกระทั่งได้เวลาพอเหมาะทุ่มเศษๆเราทั้งหมดบอกลาญาติๆและเจ้าภาพ ก่อนเดินทางแยกย้ายไปยังที่พักของแต่ละคน....
โยม...วันหนึ่งก็จะเป็นท่าน...ความตาย ยุติธรรม สำหรับทุกคน ... เสียงนั้นยังก้องอยู่ในความคิด ....
๓ กรกฏาคม ๒๕๕๖
kitatanee
บันทึกไว้ เตือนตน ... ในวาระการจากไปไม่กลับ..พ่อของพี่ที่เคารพ .(๒กค.)
ความเห็น (6)
... มีสติ ...และตามจิต ของตนเองให้ได้ ... สุดยอดของความเข้าใจธรรมะ นะคะ ขอบคุณบทความดีดีนี้ค่ะ
We (should) fear not, Death -- evitable Death is a part of Life.
We (should) fear not doing good Deeds -- the mark of good Persons.
สวัสดีค่ะ Dr. Ple,
ขอบคุณค่ะที่ช่วยเตือนสติ.. .."การมีสติและตามจิต"... พยายามฝึกเช่นกันแต่ยังไปไม่ถึงไหนค่ะ...ค่อยๆทำไปทีละน้อยในการใช้้ชีวิตแต่ละวันอย่างรู้ตัวคงช่วยได้บ้างนะค่ะ ...อย่างกรณีที่เขียนบันทึกนี้ .. การเข้าไปอยู่ใกล้ชิดกับเหตุการณ์นั้นๆ เช่น "ความตาย " ถึงแม้ยังไม่ใช่ที่เกิดขึ้นกับตนเอง แต่เกิดขึ้นกับบุคลใกล้ชิดก็ช่วยเป็นแบบฝึกหัดในการฝึกได้ดีเช่นกันค่ะ
Hi SR,
Thanks to remind me of... doing good deeds.. The mark of good persons....I'll keep in mind.
As the earlier journal you have raised the issue of "Dhamma is incorruptible"..I guess it's exactly as Death .;-))...
วันนี้ไปร่วมงานที่วัด.. พระท่านสอน กล่าวเป็นโคลงกลอนหลายตอน ชวนคิด.. กลับมาแล้วก็บันทึกไว้สักหน่อย..เกี่ยวกับพิธีกรรมของที่นี่...วาระสุดท้ายของการฌาปนกิจ..คุณพ่อของพี่ผู้ร่วมงาน..
เที่ยงเศษๆ ขับรถจากคณะฯไปที่วัด บ่ายโมงร่วมฟังสวด และพระคุณเจ้า...พระราชจริยารักษ์ เจ้าอาวาสวัดฯ. ขึ้นธรรมาสน์เทศน์สอน จากนั้นได้รับเชิญเป็นหนึ่งในผู้ทอดผ้าบังสุกุล..ตามบทบาทหน้าที่...
สุดท้ายท่านประธานในพิธีทอดผ้ามหาบังสุกุล และเคลื่อนย้าย ผู้วายชนม์ไปขึ้นเมรุ เผาในบ่ายวันศุกร์ ๔ กค. ๒๕๕๖..
จนแขกผู้มีเกียรติกลับไป เรารอจนเหลือแต่ญาติและเพื่อนๆ ...ก่อนกลับจากงาน เข้าไปกอดให้กำลังใจ.พูดคุยกันสักครู่ .คุณยาย (คุณแม่ของพี่) ....ท่านบอกว่า หมอได้ทำพิธีหย่ากันแล้ว ...จึงเป็นประเด็นการพูดคุยว่า ธรรมเนียมที่นี่มีการหย่าก่อนที่จะนำไปเผาด้วย...น้องผู้ชายที่เคยเห็นพิธีเช่นนี้ที่บ้านเขาเช่นกันอธิบายว่า ..ใช้หมากและพลูเตรียมไว้ หมอที่ทำพิธีจะกล่าวว่า ...หย่ากันแล้ว จากนั้นก็ใช้มีดสับให้ขาด ส่วนหนึ่งใส่ลงไปที่คู่ ผู้ที่จากไปก่อน..เป็นการหย่าขาดจากกันในภพนี้ ได้รับคำบอกเล่าอย่างนั้น.....
ความผูกผันของคู่สามีภรรยาที่รักกันมานาน ถ้อยทีถ้อยอาศัย ให้อภัย ดูแลเมื่อยามป่วยไข้... คุณตายังเอ่ยปากชมคุณยายว่า.. ผิวสวย... แม้ในวันที่ก่อนท่านจะจากไป นั่นเป็นสิ่งที่คุณยายเล่าให้ฟัง...เป็นภาพที่บ่งบอกถึงความดีและรักแท้ที่ยั่งยืนของทั้งสองท่าน..ด้วยวัย ๘๘ ปี ของผู้จากไป..แต่สุดท้ายก็ต้องจากกัน...ความดีเท่านั้นที่ยังคงอยู่คู่กันต่อไป...ขอท่านสู่สุคติ สัมปรายภพเทอญ...
ขอบพระคุณ กัลยาณมิตรที่มาเยือน ให้กำลังใจและ ฝากความเห็นไว้ ขอให้ทุกๆวันเป็นวันแห่งความรักและการแบ่งปันนะค่ะ:-))