ตอบคุณน้องเปิ้ลเรื่องปัญหาการใช้สิทธิตามกฎหมายของคนถือบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน
โดย รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร
เมื่อวันที่ ๒ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๖
https://www.facebook.com/note.php?saved&¬e_id=10200137342976651
--------
คำถาม
--------
เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ.๒๕๕๖ คุณน้องเปิ้ลเข้ามาตั้งคำถามใน
http://www.gotoknow.org/posts/314147 โดยมีใจความว่า
“สวัสดีค่ะอาจารย์ ตอนนี้หนูถือบัตรบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนอยู่ หนูเกิดที่พม่า แต่มาโตที่ประเทศไทย พอดีว่าตอนนี้หนูเรียน กศน.จะจบ ม.6 แล้ว ไม่ทราบว่าหนูก็สามารถไปเรียนต่อมหาวิทยาลัยได้ใช่ไหมค่ะ ? และตอนนี้หนูมีแฟนเป็นคนสัญชาติ หนูสามารถจดทะเบียนสมรส กับเค้าได้ไหมค่ะ?
ส่วนการยื่นเรื่องขอสัญชาติก็อย่างที่อาจารย์พูดเสมอ ว่าจะผ่านไม่ผ่านขึ้นอยู่กับรัฐมนตรี
ขอขอบพระคุณล่วงหน้านะค่ะ”
---------
คำตอบ
----------
ประเด็นที่จะต้องทำความเข้าใจกัน ก็น่าจะมีอยู่ ๓ ประเด็นด้วยกัน กล่าวคือ
ในประการแรก สิทธิทางการศึกษาเป็นสิทธิมนุษยชนค่ะ มนุษย์ทุกคนเข้าถึงโอกาสทางการศึกษาได้ค่ะ ในปัจจุบัน ก็มีมนุษย์จำนวนมากที่ไร้สัญชาติและเรียนอยู่ในมหาวิทยาลัยของประเทศไทย
ในประการที่สอง สิทธิก่อตั้งครอบครัวตามกฎหมายก็เป็นสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน มนุษย์ทุกคนเข้าถึงโอกาสที่จะอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวตามกฎหมายได้ ศาลสูงประเทศไทยไม่ว่าจะเป็นศาลฎีกาหรือศาลปกครองก็เคยชี้ว่า เป็นหน้าที่ของนายอำเภอที่จะจดทะเบียนสมรสตามกฎหมายไทยหากมนุษย์นั้นมีเงื่อนไขการสมรสตามกฎหมายแพ่ง ซึ่งความมีสัญชาติหรือไม่ ความเป็นคนสัญชาติหรือคนต่างด้าว หรือสถานะคนเข้าเมืองถูกหรือผิดกฎหมายมิใช่ข้อเท็จจริงที่นำมาปฏิเสธก่อตั้งครอบครัวของมนุษย์ได้เลย
ในประการที่สาม สิทธิขอสัญชาติไทยโดยการสมรสเป็นของหญิงที่เป็นภริยาที่ชอบด้วยกฎหมายของชายสัญชาติไทย แต่อำนาจในการอนุญาตตามคำขอนั้น เป็นของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ซึ่งคุณก็เข้าใจอยู่แล้ว
ในประการสุดท้าย การเกิดในประเทศพม่าของคุณน่าจะนำไปสู่การพิสูจน์สิทธิในสัญชาติพม่า และการรับรองสถานะคนสัญชาติพม่าในทะเบียนราษฎรพม่า ในวันนี้ ประชาคมอาเซียนปรากฏตัวชัดเจนแล้ว และพม่าก็เป็นสมาชิกของอาเซียน ปีนี้ ก็จะเป็นประธานอาเซียน ดังนั้น การถือสัญชาติพม่าก็เป็นสิ่งที่ดีสำหรับคุณ และการถือสัญชาติพม่าก็ไม่เป็นอุปสรรคที่จะร้องขอสัญชาติไทยโดยการสมรสในวาระต่อไปค่ะ ลองกลับไปพม่าและหารือกับบุพการีอย่างจริงจัง เมื่อมีเอกสารแสดงตนว่า เป็นคนสัญชาติพม่าแล้ว ก็มาร้องขออนุญาตเข้ามาในประเทศไทยอย่างคนต่างด้าวสัญชาติพม่า ทักอย่างก็จะจบลงอย่างดีในขั้นตอนหนึ่งของชีวิต
ลองพิจารณาดู
ขอรบกวนอาจารย์แหววหน่อยค่ะ
หนูก็ถือบัตรเลขศูนย์เหมือนกันค่ะ(ถือมา 6ปี) ขอปรึกษาอาจารย์แหววค่ะ
1.วันที่ 13-05-57 หนูไปยื่นขอเอกสารเดินทางคนต่างดาวมา เจ้าหน้าที่บอกว่าบัตรเลขศูนย์ไม่สามารถทำได้
ถ้าหนูต้องการไปต่างประเทศ จะทำยังไงได้บ้างค่ะ
2.2ปีก่อนหนูจะไปจดทะเบียนสมรสกับสามี(คนไทย) เจ้าหน้าที่บอกต้องมีลูกก่อนถึงจะจดได้ ทางเจ้าหน้าที่บอกว่าไม่มีหลักฐานว่าเป็นแฟนกันจริง อยากถามอาจารย์ว่านอกจากมีลูกแล้ว อะไรที่่หนูพอจะใช้เป็นหลักฐานได้มั้ยค่ะ(อยู่กินกันมา 4 ปี)
3.เห็นในบทความของอาจารย์ ตามที่หนูเข้าใจการถือสัญชาติพม่าดีกว่าบัตรเลขศูนย์ใช้มั้ยค่ะ
ขอบคุณค่ะ
เจ้าหน้าที่ที่ไหนบอกคะ
1.เอกสารเดินทางไปทำที่ เอสเพอนาด รัชดาค่ะ
2.จดทะเบียนไปที่อำเภอแม่สายค่ะ(เมื่อประมาณ2ปีที่แล้วค่ะ)
ขอบคุณค่ะ