สมองเสื่อม

โรคสมองเสื่อม

พบมากในกลุ่มผู้สูงอายุ นอกจากจะเป็นปัญหาต่อตัวของผู้ป่วยเองแล้ว ผู้ดูแลก็เกิดความเครียดและกังวลเช่นกัน
นพ.เอกราช เพิ่มศรี ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สถาบันเวชศาสตร์ผู้สูงอายุกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า

คำว่า โรคสมองเสื่อม เป็นคำเรียกกว้าง ๆ มีหลายชนิด หนึ่งในนั้นก็คือ โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์

โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ อาจป้องกันไม่ได้ แต่พบว่าคนไข้ประมาณ 30% มีความสัมพันธ์กับเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงสมองตีบตัน หรือได้รับอุบัติเหตุสมองบาดเจ็บ ถ้าเส้นเลือดดี เลือดไปเลี้ยงสมองดีน่าจะลดการเป็นโรคสมองเสื่อมได้หลายชนิด รวมทั้ง โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ ด้วย

สาเหตุที่ทำให้เส้นเลือดตีบตัน เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวานโรคไขมันในเลือดสูง การสูบบุหรี่ ขาดการออกกำลังกายถ้าจัดการปัญหาตรงนี้ได้ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทำให้เส้นเลือดดีคาดว่าโรคสมองเสื่อมจะลดลง

  โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์

เจอในคนที่อายุมากแล้วกว่าจะเกิดอาการก็อายุประมาณ 60 ปี แต่สมองเสื่อมบางอย่างพบได้ก่อน เช่น

เป็นความดันเรื้อรังควบคุมไม่ดี เป็นอัมพฤกษ์ตั้งแต่อายุ 50 ปี พอ 51 ปี

อาจสมองเสื่อมแล้ว เราเรียกว่าสมองเสื่อมจากเส้นเลือดตีบหรือรถคว่ำตอนอายุ 30 ปี

มีเลือดคั่งในสมอง อายุ 40 ปีอาจสมองเสื่อมแล้วก็ได้

บางคนขาดวิตามิน หรือต่อมไทรอยด์ทำงานบกพร่องเจอตั้งแต่อายุ 40 ปีก็ได้

ตอนนี้ก็พยายามรณรงค์ให้คนรู้จักอาการเริ่มต้นของโรคสมองเสื่อม

จะได้ไปพบแพทย์ตรวจหาสาเหตุและทำการรักษาเยียวยา โดยสัญญาณของโรคสมองเสื่อมมีดังนี้

1. สมาธิ

คนที่ไม่มีสมาธิเป็นสัญญาณของโรคสมองเสื่อม เช่นให้ลองไล่วันจันทร์ถึงอาทิตย์ย้อนหลัง คนมีสมาธิถึงจะทำได้ โดยไล่ว่าวันอาทิตย์ วันเสาร์ วันศุกร์ การจำหมายเลขโทรศัพท์ก็ต้องใช้สมาธิถ้าเซฟไว้ในเครื่องจะตัดการฝึกการจำตรงนี้ไป
 
2. สังคม

คนที่สมองเสื่อมจะแปรผลสังคมผิด เช่นผมหน้าบึ้งคนทั่วไปรู้ว่าอารมณ์ไม่ดี ต้องพูดกับผมในอีกแบบหนึ่งแต่คนสมองเสื่อมแปลไม่ออกว่าคนนี้หน้าบึ้ง ต้องอารมณ์เสียแน่เขาจะพูดเหมือนไม่รู้ เรียกว่าเสียความรับรู้ทางสังคมไป
 
3. ความจำ

ตรงนี้เข้าใจง่าย เช่น ลืม ขี้ลืม ถามอะไรซ้ำ ๆ

4. การวางแผน

บริหาร ในกลุ่มคนที่สมองเสื่อมการวางแผนบริหารจัดการจะเสียไปดังนั้นถ้ามองดูคนรอบข้างเริ่มวางแผนบริหารอะไรบางอย่างผิดพลาดสมมุติว่าวันนี้วันอาทิตย์อยากไปพักผ่อนต้องเริ่มคิดก่อนว่าจะไปไหนใช้เส้นทางไหน ขับรถไปอย่างไร พอไปถึงก็หยุดทำกิจกรรมแต่คนสมองเสื่อมจะไม่สามารถวางแผนได้ลุล่วง บางทีพับผ้าก็พับอยู่อย่างนั้นหยุดไม่เป็น ความคิดริเริ่มในการบริหารจัดการเสียไปหมด

5. ทิศทาง ทักษะ

เสียไป หลงทิศ หลงทาง ลูกบิดประตูบ้านเดิมบิดขวาตลอดวันหนึ่งเริ่มงง

เริ่มบิดซ้ายบ้าง ขวาบ้าง ไม่รู้ทิศทางไหนกันแน่

6. พฤติกรรม

อารมณ์เปลี่ยน ซึมเศร้าง่าย หงุดหงิดง่าย มีความฝันผิดปกติ เห็นภาพหลอน เห็นคนตายมาหา ได้ยินเสียงเรียก
ถ้าเริ่มมีปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่งควรเข้าสู่กระบวนการตรวจคัดกรอง  6 ข้อที่กล่าวมาอาจมีปัญหาได้โดยที่ยังไม่เป็นอัลไซเมอร์ก็ได้หากคุณเป็นโรคซึมเศร้า เครียดเรื้อรัง ก็ทำให้สมาธิหายความสามารถทางสังคมเสียไป ความจำก็แย่ อันนี้เรียกว่า สมองเสื่อมปลอม พอให้ยาต้านเศร้า หรือรักษาความเครียดอาจกลับคืนมาเป็นปกติได้

การพูดถึง สารเอ็นโดรฟิน กับการป้องกัน โรคสมองเสื่อม น่าจะเป็นเรื่องของเส้นเลือด จะสังเกตว่า เวลาออกกำลังกายเลือดสูบฉีดไปเลี้ยงสมองดีขึ้น สันนิษฐานว่า สมองเสื่อมหลายอย่างป้องกันได้ ดังนั้นตอนนี้ในงานวิจัยสิ่งที่มีประโยชน์ที่สุดในการป้องกันโรคสมองเสื่อมคือ การออกกำลังกายและควบคุมโรคเรื้อรังให้ดีมากกว่าการกินอาหารเสริมด้วยซ้ำไป

ความเชื่อเรื่องการกินอาหารเสริมช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อมนั้นประเด็นนี้เปราะบางมาก เนื่องจากเป็นเรื่องของการค้าขาย ขอเรียนว่าหลักการของอาหารเสริมหรือวิตามินต่าง ๆ ถ้าขาดอาจเป็นได้แต่ถ้าเกินมันไม่ช่วย เช่น ขาดวิตามินอีมีอาการสมองเสื่อมได้แต่เสริมทุกวันให้เกินตลอดเวลาไม่ได้ช่วย ไม่มีประโยชน์และบางอย่างสะสมในตับได้

ขอบคุณ สมองเสื่อม จากหนังสือพิมพ์เดลินิวส์  x-Ray- สุขภาพ

การออกกำลังกาย ช่วยได้มากเราควรมั่นออกกำลังกาย

อย่างสม่ำเสมอป้องกันการเป็นโรคสมองเสื่อมได้ 

ด้วยความปรารถนาดี กานดา แสนมณี

[พ่อน้องซอมพอ]

อาหารอะไรนะที่จะช่วยป้องกันอัลไซเมอร์