ผลิตภัณฑ์จากรังผึ้งรักษาโรค : <2> ความรู้เกี่ยวกับเก๊าท์ (Gout)

‘gout’ เป็นคำที่มาจากภาษาลาดิน (Latin) ว่า ‘gutter’ ซึ่งแปลว่า drop หรือ หยด..นั่นเอง

    เก๊าท์ (Gout) เป็นโรคที่มีสาเหตุมาจากร่างกายมีกรดยูริคสูง (ศัพท์ วิชาการเรียกว่า hyperuricemia) อยู่ในกระแสเลือดเป็นเวลานาน และเนื่องจากกรดยูริค มีคุณสมบัติในการละลายในขีดจำกัด (ประมาณ 7 มก./ดล. ในผู้ชาย และ 6 มก/ดล.ในผู้หญิง) ทำให้ยูริคส่วนเกินนี้ เกิดการตกตะกอนได้ในร่างกาย (ศัพท์วิชาการเรียกว่า เกิดเป็นผลึกของ sodium monourate)

   บริเวณที่พบมากและทำให้เกิดอาการ "ปวด บวม แดง ร้อน" คือ ในบริเวณข้อต่อต่าง ๆ (และเกิดที่ไต ได้ด้วย) เมื่อเป็นนานๆ หรือเรื้อรัง ก็จะเห็นเป็นปุ่มหรือก้อนตามอวัยวะนั้นๆ ดังภาพที่นำมาให้ชมกัน

 

 

ภาพการสะสมของกรดยูริกที่ข้อเท้าขวา

ภาพการสะสมของกรดยูริกที่ข้อต่อนิ้วเท้า

บริเวณที่บวมแดง คืออาการของเก๊าท์

เก๊าท์ที่มือขวา

ภาพของเก๊าท์ที่เป็นมากแล้วที่มือขวาของผู้ป่วย

 

    โรคเก๊าท์ เป็นโรคที่เป็นกันมากในคนไทยที่ค่อนข้างมีอายุมาก โดยเฉพาะผู้ชาย

    คำถาม ที่ตามมาคือ ผู้ชายอายุน้อย หรือผู้หญิงเป็นโรคนี้หรือไม่?

    คำตอบ ที่เป็นไปได้คือ ภาวะกรดยูริคในเลือดที่สูงนั้น จะยังไม่เกิดการตกตะกอนและเกิดข้ออักเสบในทันที ต้องใช้ระยะเวลาการเกิดภาวะกรดยูริคในเลือดสูงเป็นเวลานานหลายสิบปี... 
    พบว่าในผู้ชาย ที่มีภาวะกรดยูริคสูงนั้น ระดับของยูริคในเลือดจะเริ่มสูงขึ้นตั้งแต่ช่วงวัยรุ่น และสูงไปนานจนกว่าจะเริ่มมีอาการคืออายุประมาณ 40 ปีขึ้นไป
    ส่วนในผู้หญิง ระดับยูริคจะเริ่มสูงขึ้นหลังจากวัยหมดประจำเดือน เนื่องจากฮอร์โมนเพศหญิง มีผลทำให้ยูริคในเลือดไม่สูง (ฮา...โชคดีที่เกิดเป็นหญิง)

    กรดยูริคมาจากไหน?

    กรดยูริค (Uric acid) เป็นผลผลิตจากการสลายสารพิวรีน (purine) ซึ่งเป็นสารสำคัญในการสร้างสาย DNA ในเซลล์ต่าง ๆ ดังนั้นการสลายเซลล์ของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่มี DNA จะได้กรดยูริค เสมอ

    ภาวะกรดยูริคในเลือดสูง มาจากอาหารหรือกรรมพันธุ์?

   ภาวะกรดยูริคในเลือดที่สูงนั้น กว่าร้อยละ 90 เกิดจากการสร้างขึ้นในร่างกายเอง (แสดงว่าเกี่ยวข้องกับกรรมพันธุ์ไม่มากก็น้อย)
   อาหารที่เป็นแหล่งกำเนิดของยูริคในเลือดนั้น น้อยกว่าร้อยละ 10 เสียอีก ดังนั้นผู้ที่ไม่เคยมีประวัติกรดยูริคสูงมาก่อน การกินอาหารที่มีพิวรีนสูง จึงไม่มีทางทำให้ระดับกรดยูริคสูงได้..

   แต่ระมัดระวังไว้ก็ดีนะครับ..ต่อไปนี้เป็นรายการอาหารที่มีพิวรีนครับ

อาหารที่มี พิวรีนมาก	อาหารที่มี พิวรีนปานกลาง	อาหารที่มี พิวรีนน้อย
ตับอ่อน เครื่องในสัตว์ทุกชนิด ไข่ปลา ปลาไส้ตัน ปลาอินทรีย์ ปลาดุก ปลาซาดีน กระป๋อง มันสมองวัว กุ้งชีแฮ หอย ถั่วดำ-เขียว- แดง-เหลือง น้ำสลัดเนื้อ ซุปก้อน แตงกวา ชะอม สะเดา กระถิน	เนื้อหมู วัว ไก่ แกะ ปลากระพงแดง ปลาหมึก ปู ใบขี้เหล็ก สะตอ ข้าวโอ๊ต ผักโขม เมล็ดถั่วลันเตา หน่อไม้	นมสด, ผลิตภัณฑ์จากนม ไข่ (ไม่ใช่ไข่แดง ) ธัญพืชต่างๆ ผักทั่วไป น้ำตาลและขนมหวาน เจลาติน ข้าว ขนมปังไม่เกิน 2 แผ่น/มื้ออาหาร เนยเหลว เนยแข็ง

 

  ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับเก๊าท์

• ปวดข้อแล้วไปเจาะเลือดพบว่ายูริคสูง แสดงว่าเป็นเก๊าท์?
  ไม่จริงเสมอไป
  - การวินิจฉัยโรคเก๊าท์ อาศัยประวัติและการตรวจร่างกายง่าย ๆ
  - ข้ออักเสบจากเก๊าท์วินิจฉัยได้ง่าย เพราะผู้ป่วยจะมีอาการ "ปวด บวม แดง ร้อน" ที่ข้อชัดเจน เป็นเร็ว และมักเป็นข้อเดียว
  - ข้อที่เป็นบ่อยได้แก่ ข้อนิ้วหัวแม่เท้า, ข้อเท้า, ข้อเข่า
  - ถ้าผู้ป่วยปวดข้อ แต่อาการ "ปวด บวม แดง ร้อน" ไม่ชัดเจน หรือตรวจไม่พบ ให้สงสัยว่าไม่ใช่เก๊าท์ ครับ  
  - รายที่เป็นเรื้อรัง อาจมีปวดหลายข้อและพบมีปุ่มก้อนที่รอบ ๆ ข้อ เช่น ข้อเท้า, ส้นเท้า, ข้อมือ, นิ้วมือ ได้ ถ้าก้อนเหล่านี้แตกออกจะพบตะกอนยูริคคล้ายผงชอล์กไหลออกมา
  - การเจาะเลือดตรวจระดับกรดยูริคในเลือด ในช่วงที่มีข้ออักเสบอาจพบว่า สูง ต่ำ หรือเป็นปกติก็ได้ ดังนั้นผู้ที่มีข้ออักเสบ เก๊าท์ ไม่จำเป็นต้องเจาะเลือดในขณะนั้น (เพราะไม่ช่วยในการวินิจฉัยโรค)
  - ถ้าอาการปวด บวม แดง ร้อน ที่ข้อ ไม่ชัดเจน ถ้าเป็นที่ข้อบริเวณเท้า แล้วผู้ป่วยเดินได้สบาย แม้ว่าเจาะเลือดแล้วยูริคสูง ก็ให้สงสัยว่าไม่ใช่ เก๊าท์ ..ครับ
  - แต่ถ้ามีอาการ ปวด บวม แดง ร้อน ที่ข้อชัดเจน เป็นในตำแหน่งข้อเท้า ข้อนิ้วหัวแม่เท้า เป็นเร็ว แม้ว่าจะเจาะยูริคแล้วไม่สูง ก็น่าจะเป็นเก๊าท์... ครับ

         โปรดติตตามตอนต่อไปครับ...

 

ข้อมูลเพิ่มเติม

• http://www.geocities.com/CollegePark/Union/4033/gout.htm
• http://www.geocities.com/hotsprings/bath/8143/homedisease.html

ภาพจาก

1. http://www.foogle.biz/gout/gout_bones.jpg
2. http://www.allaboutarthritis.com/image/stock_image/Gout_dyn.jpg
3. http://www.joshuakaye.com/images/gout.jpg