วิถี Happy Ba : ทางเดินและเป้าหมาย ...ประโยชน์สุขชั้นต้น
ตั้งแต่เริ่มกิจกรรม CoP Happy Ba ได้รับการต้อนรับ สนับสนุนจากเหล่ากัลยาณมิตร G2K ทั้งที่คุ้นเคยกันมาก่อนและท่านที่เพิ่งได้ทำความรู้จักกัน คุณศิลาและผู้เขียนรู้สึกปลื้มและมีความสุขมากค่ะ
ขออภัยไว้ ณ ที่นี้อีกครั้งนะคะที่ไม่ค่อยได้ทำหน้าที่ใน CoP Happy Ba ในช่วงเวลานี้ ขออนุญาตเขียนหนังสือให้เครือข่ายเบาหวานเสร็จ ทันส่งโรงพิมพ์เพื่อใช้งานได้ทันเวลา เมื่อใดเสร็จภารกิจจะรีบไปเยี่ยมกันและทำหน้าที่อย่างแข็งขันค่ะ
ผู้เขียนได้เข้าไปแวะเวียนอ่านบันทึกของหลายท่านมีทั้งที่เป็นความสุขกายสบายใจที่เกิดขึ้นได้อย่างเรียบง่าย และที่เป็นการทำงานหนัก งานยาก งานที่ต้องเสียสละทั้งแรงกาย แรงใจ บางทีถึงกับต้องสละเวลาที่จะได้อยู่กับครอบครัวและสละทรัพย์ส่วนตัว แต่ก็ทำด้วยหัวใจและรู้สึกดี มีความสุขที่ได้ทำงานเช่นนั้น
ไม่ว่าหนทางจะราบเรียบหรือขรุขระทรหด หาก ประโยชน์สุข คือ ทางเดินและเป้าหมาย งานของท่านทั้งหลายนั้น CoP Happy Ba ก็อยากขอเชิญมาร่วมวง ด้วยการใส่ tag: Happy Ba เพื่อว่าจะได้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และนำไปสู่การถอดบทเรียนเพื่อประโยชน์ของการนำไปต่อยอดและขยายผลให้กว้างไกลค่ะ
นั่นหมายถึง Happy Ba นั้นเป็นพื้นที่ที่ผู้คนทำอะไรก็ตามไม่ว่าจะทำได้โดยง่าย หรือ ยากเย็นแล้วเกิดประโยชน์จะแก่ตนเอง หรือแก่ผู้อื่นก็ยิ่งใหญ่ทั้งนั้น ทำแล้วเป็นทั้งประโยชน์ และ ความสุข นับว่าเป็นสิ่งควรค่าแก่การแบ่งปันประสบการณ์ ยิ่งการงานนั้นทำได้ยาก ต้องใช้ความอุตสาหะ เพียรพยายาม ความอดทน ความเสียสละ ก็ยิ่งต้องทำให้ประสบการณ์เช่นนั้นเป็นที่รับรู้เพื่อสร้างกำลังใจและแรงบันดาลใจให้ผู้ที่กำลังอยู่บนเส้นทางคล้ายๆกัน
หากจะซึ้งถึงความสุขก็ต้องทำความเข้าใจทุกข์กันก่อน มิฉะนั้นอาจหลงผิดว่าสุขทั้งๆที่เป็นความทุกข์ที่เคลือบน้ำตาลมา มนุษย์เราทุกวันนี้มีสิ่งอำนวยความสะดวกให้ชีวิตแทบทุกด้านให้ไม่ต้องเหนื่อยกาย เปลืองเวลา มีเทคโนโลยีที่ล้ำยุคเป็นตัวช่วย แต่กลับมีทุกข์มากมาย มนุษย์จึงต่างพยายามไขว่คว้าหาความสุข ทว่าพบตนเองอยู่ในวงล้อมของทุกข์ถึง ๓ ขั้น
หนังสือ “คำสอนในพระพุทธศาสนา” จัดทำโดย สมาคมผู้ทำคุณประโยชน์เพื่อพระพุทธศาสนาแห่งประเทศไทย ได้กล่าวถึง ปัญหาและความทุกข์นี้ไว้ว่า...
“...อารยธรรมที่เจริญสูงสุดอย่างนี้สามารถมอบปัญหาที่เป็นความทุกข์ให้แก่มนุษย์อย่างครบถ้วน แต่ไม่สามารถนำมนุษย์ให้หลุดพ้นจากทุกข์แห่งปัญหานั้นได้...”
วงกลมทุกข์ ๓ ชั้น
วงในสุด คือ ปัญหาชีวิต และ ปัญหาชีวิตที่ลึกซึ้งที่สุดคือ ปัญหาความทุกข์ในจิตใจของมนุษย์ แม้แต่อย่างหยาบที่สุดคือ ความเครียด ก็เป็นปัญหาหนักยิ่งของมนุษย์ปัจจุบัน
ปัญหาสังคม เป็นปัญหาที่อยู่ถัดไป เป็นความทุกข์ที่เกิดจากความสัมพันธ์ที่ผิด ซึ่งกลายเป็นความรุนแรงเบียดเบียนกันระหว่างมนุษย์
รอบนอกสุดที่ล้อมรอบตัวมนุษย์และสังคมก็คือ ปัญหาสิ่งแวดล้อมทั้งหลาย โดยเฉพาะระบบนิเวศ ซึ่งเวลานี้ได้เกิดปัญหาร้ายแรงที่สุดอันคุกคามต่อความอยู่รอดของมนุษยชาติ
ปัญหาสิ่งแวดล้อมนี้เป็นที่ยอมรับกันแล้วว่าเกิดจากแนวคิดผิดพลาด มองมนุษย์แยกจากธรรมชาติ มุ่งเอาชนะ เป็นปฏิปักษ์กับธรรมชาติ ต้องการควบคุมและสูบเอาประโยชน์จากธรรมชาติเพื่อสนองความต้องการของตนเองอย่างไร้ขีดจำกัด
การจะแก้ปัญหานี้ต้องการแนวคิดใหม่มาเป็นฐาน นั่นคือ มนุษย์ต้องอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างเคารพและเกื้อกูลต่อกัน
พระอาจารย์ชยสาโรภิกขุ ได้กล่าวไว้ว่า “...ถ้ามนุษย์เก่งจริง ทำไมระยะเวลา ๒๐๐ กว่าปี เราพัฒนาเศรษฐกิจตามหลักทุนนิยม เพียงชั่วระยะเวลา ๒๐๐ ปี ก็ทำให้โลกมนุษย์ที่อยู่มาได้หลายล้านปีแทบจะหมดอนาคต”
เมื่อมนุษย์ได้รับผลจากปัญหาที่ล้อมรอบถึงสามชั้นซึ่งสร้างความทุกข์ทั้งกายและใจให้ ต่างก็พากันแสวงหาความสุข และมักเป็นไปในทางเสพสุขจากสิ่งภายนอกที่ต้องแสวงหามาเติมเต็มความต้องการของตนเสมอๆ ซึ่งไม่มีวันจะเต็มได้ ก่อให้เกิดความโลภและเห็นแก่ตัวหรือเห็นแก่พวกพ้องของตน จึงเป็นความสุขที่คับแคบและเผาลน
Happy Ba ของเรามอง ความสุข ที่อยู่บนความเห็นที่ชอบ(ธรรม) ที่ถูกต้อง เป็นสัมมาทิฐิ นั่นคือ ความสุขนั้นนอกจากต้องไม่เป็นการเบียดเบียนตนเอง ผู้อื่น สังคม รวมถึงสิ่งแวดล้อมแล้วยังต้องเป็นความสุขที่ก่อให้เกิดประโยชน์อีกด้วย อาจใช้คำว่า ประโยชน์สุข ก็น่าจะได้นะคะ
ในการนี้ผู้เขียนไม่ต้องคิดมากเลยค่ะในการที่จะขยายความบอกเล่าต่อ เพราะมีแจ้งชัดอยู่ในคำสอนของพระพุทธองค์ หมวดธรรม “อรรถ ๓” หากผู้เขียนนำมาถ่ายทอดผิดพลาดประการใดโปรดชี้แนะด้วยค่ะ
ในทางธรรมนั้น พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล ได้กล่าวไว้ครั้งหนึ่งว่า เมื่อพูดถึง ความสุข พระพุทธศาสนาจะใช้คำว่า ประโยชน์
(เนื้อความต่อไปนี้ทั้งคัดลอกและเรียบเรียงมาจาก หนังสือ “คำสอนในพระพุทธศาสนา”)
อรรถ ๓ หรือ ประโยชน์ ๓ มีสองนัยยะ และชีวิตเราเกิดมาชาติหนึ่งต้องเพียรทำให้เกิดประโยชน์ทั้งสองนัยยะให้ครบถ้วน
นัยยะแรก เป็นประโยชน์ในทางราบ๓ ด้าน คือ ประโยชน์อันมีจุดหมายแก่ ตนเอง ผู้อื่น และ ส่วนรวมร่วมกัน
นัยยะที่สอง เป็นทางดิ่ง มี ๓ ขั้น สูงขึ้นไปเป็นลำดับ
- ลำดับล่างสุดเรียก (ทิฏฐธัมมิกัตถะ) เป็นประโยชน์ขั้นต้นในปัจจุบัน ประโยชน์ในโลกนี้ที่ตาเห็น จับต้องได้ พิสูจน์ได้ ได้แก่ การมีสุขภาพดี มีเงิน มีงานมีอาชีพสุจริต มีสถานภาพดีเป็นที่ยอมรับในวงสังคม และมีครอบครัวผาสุกเป็นที่ยอมรับนับถือในวงสังคม
แค่นี้ก็ครึ่งหนึ่งของ Happy 8 ที่สสส. ส่งเสริม คือ Happy Body, Happy Society, Happy Money, Happy Family อีก 4 Happy เป็นประโยชน์ในขั้นที่สูงขึ้นไป
พระพุทธศาสนานอกจากจะไม่ได้ปฏิเสธประโยชน์หรือความสุขทางโลกเหล่านี้ แถมยังบอกวิธีการปฏิบัติตนให้เหมาะสมที่จะได้รับประโยชน์เหล่านี้ รู้จักกันแพร่หลายในคาถาหัวใจเศรษฐี แต่คนที่มีเพียงศรัทธา ขาดปัญญา จะคิดได้แค่เป็นคำศักดิ์สิทธิ์ที่ท่องไปเพื่อขอให้มีโชคลาภ ขอให้ร่ำรวย บางคนสวดคาถาคำย่อโดยไม่รู้ด้วยซ้ำว่าคำเต็มและความหมายคืออะไร เมื่อไม่รู้ที่มาและความหมาย ก็ไม่รู้วิธีปฏิบัติตน
แท้จริงแล้ว คาถาหัวใจเศรษฐี อุ อะ กะ สุ มาจากแนวทางการปฏิบัติตน ๔ ประการ เพื่อให้ชีวิตปัจจุบันเข้าถึงประโยชน์สุขขั้นต้น
อุ – อุฎฐานสัมปทา
อะ – อารักขสัมปทา
กะ – กัลยาณมิตตา
สุ – สมชีวิตา
อุ – อุฎฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยความหมั่น คือ ขยันหมั่นเพียร ทำงานสุจริต ทำงานชำนาญ ใช้ปัญญาดำเนินการงานให้ได้ผลดี
อะ– อารักขสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการรักษา คือ รู้จักคุ้มครองทรัพย์ ผลงานที่ทำ ไม่ให้เป็นอันตรายหรือเสื่อมเสีย
กะ– กัลยาณมิตตา คบคนดีเป็นมิตร เลือกเสวนากับผู้ทรงคุณค่าที่ มี ศีล จาคะ ปัญญา
สุ – สมชีวิตา มีความเป็นอยู่เหมาะสม รู้กำหนดรายได้ รายจ่าย เลี้ยงชีวิตแต่พอดี ไม่ฝืดเคือง ไม่ฟูมฟาย มีประหยัดเก็บไว้
ได้คาถาหัวใจเศรษฐีอย่างนี้แล้ว ขอให้ทุกท่านร่ำรวยความสุขกันทุกคนนะคะตอนต่อไปค่อยมาว่ากันถึงประโยชน์ขั้นที่สูงขึ้นไปอีกสองขั้น ซึ่งละเอียดกว่าประโยชน์สุขปัจจุบันที่ตามองเห็นนี้ค่ะ
ความเห็น (7)
ได้คาถาดี..happy ba ครับพี่นุช ขอบคุณครับผม...
เห็นทุกข์..เห็นธรรม พานำฝึกจิต..พิชิตมาร..ขอบคุณค่ะ..
ไม่ได้อ่านบันทึกอาจารย์เสียนาน อ่านแล้วต้องอ่านอีก
ขอบคุณบทความดีๆ ชวนคิด..ใคร่ครวญ ชัด ชัด..ชวนกันให้เผยแพร่ความตระหนัก ปลอดภัย พอเพียง อุอะกะสุ
สวัสดีค่ะ Happy Ba มากเลยค่ะ
ตามมาขอบคุณที่เราได้มีโอกาสไปพบพื้นที่ความสุข ที่ บุรีเทวีค่ะ
สวัสดีค่ะอาจารย์ ทิพไม่ได้เข้า g2k มานานมากไม่รู้จะยังมีใครจำทิพได้ไหม ช่วงนี้ทิพเรียนค่ะเลยไม่ได้มีเวลาทำในสิ่งที่ตัวเองชอบ ใช้เนตเป็นประจำก็จริง แต่ก็แค่คุยกับเพื่อนร่วมเรียนโดยผ่าน fb ไม่ได้เข้ามาอ่านเรื่องราวดีๆ ของอาจารย์นานแล้ว เบอร์อาจารย์ที่เคยมีโทรไปกลับกลายเป็น้สียงคนพูดภาษาไทยไม่ชัดอาจารย์จะกรุณาส่ง sms เบอร์อาจารย์ให้ทิพใหม่ได้ไหมคะ ทิพอยากจะปรึกษา หรือขอคำแนะนำเรื่องเรียนเล้กน้อยค่ะ เบอร์ทิพ 0861306279