ลปรร. เรื่องการจัดการความรู้ ของกองทันตฯ (8) ... KM กับงานกลุ่มผู้สูงอายุ ... เยี่ยมชมกิจกรรมในพื้นที่

 

หมออ้อยเล่าต่อถึงกิจกรรมเยี่ยมชมผลงานในพื้นที่แล้วละค่ะ 

หลังจากที่เจอกันที่ศูนย์อนามัย ผู้ประสานพื้นที่ ... เราก็ทิ้งช่วง 2 เดือน เราไปคุยเมื่อเดือน มีค. ที่ศูนย์ 5 และ ศูนย์ 10 เมื่อถึงเดือนมิย.49 เราก็ได้รับแจ้งจากทางศูนย์ฯ 10 ให้ไปดูพื้นที่ได้

ที่ศูนย์ 10 เขาทำนำร่อง 2 จังหวัด คือ ที่เชียงใหม่ และลำปาง ที่ลำปางหลังจากที่มีการพูดคุยเรื่องประเด็นการส่งเสริมสุขภาพช่องปาก ... เขาก็ได้ประเด็นกลับไป หมอบ๊วย ที่ รพ.ห้างฉัตรได้ idea กลับไป เขาก็ไปคุยกันต่อยอด คุยกับกรรมการของชมรม และร่วมกันจัดกิจกรรม โดยระดมทีมทันตบุคลากรของอำเภอมาช่วยกัน กิจกรรมนี้เป็นกิจกรรมในรอบแรกของเขา

ลักษณะกิจกรรม เป็นกึ่งๆ ฐานความรู้ และมีบางฐานมีการนั่งแลกเปลี่ยนกัน ระหว่างผู้สูงอายุ ในวันนั้น กองทันตฯ ได้ไปเข้าร่วมเยี่ยมชมด้วยนะคะ

สถานที่ที่เขาจัดกิจกรรมเป็นบ้านสถานี เขาจะมีพื้นที่ที่สร้างใหม่เอี่ยมขึ้นมาในหมู่บ้าน และชมรมผู้สูงอายุนี้ก็ตั้งขึ้นมาใหม่ ตั้งขึ้นมาไม่ถึงปี แต่ว่าคุณหมอบ๊วยบอกว่า อยากจะดูว่า ในตอนเริ่มต้น ถ้าเริ่มไปพร้อมๆ กับชมรมที่เริ่มเลย ดูสิว่าจะไปได้ขนาดไหน สถานที่สร้างนี้ก็สร้างมาไม่ถึงปี และชมรมนี้ก็เกิดมาไม่ถึงปีด้วย แต่เขายืนยันว่า ก่อนมาเป็นรูปแบบของชมรม ผู้สูงอายุในพื้นที่เขาก็รู้จักกันอยู่แล้ว ก่อนที่จะมา set เป็นชมรมจริงๆ เขาก็อยู่กันแบบรู้ข่าวคราวของแต่ละคนกันอยู่แล้ว

กิจกรรมจะประกอบด้วย

• ตอนเช้าจะเริ่มมีการออกกำลังกายกันเล็กน้อย
• และเขาจัดฐานเรียนรู้ เรื่อง อาหาร อวัยวะในช่องปากว่า ทำงานอย่างไร ซึ่งคนที่สอนให้ความรู้กับผู้สูงอายุท่านอื่นๆ ในชมรมเป็นผู้สูงอายุที่ทาง รพ. ไปพูดคุยให้ความรู้ไปแล้ว เป็นแกนนำ มีคุณหมอยืนประกบข้างๆ เล็กน้อยค่ะ มีผู้สูงอายุท่านหนึ่งเป็นโรคเบาหวาน ไป รพ. เป็นประจำ คุณหมอท่านก็เลยจับมาช่วยตรวจฟันคนอื่นด้วย ท่านก็จะช่วยตรวจฟันสมาชิกชมรม
• คนที่เป็นพิธีกรในวันนั้น เป็น อบต.
• และหนึ่งในฐานตรงนั้น จะเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้เรื่องของการทำความสะอาดช่องปากของตนเอง ลุงหนานท่านเป็นคุณครูเก่า ท่านก็เอาตัวอย่างมีคนทามาให้ดู และภูมิปัญญานี้ก็มีที่ชัยภูมิด้วย เหมือนกันเลยทีเดียว ที่ชัยภูมิเรียกไม่กุดทา
• และเมื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูแลสุขภาพช่องปากกันแล้ว พอช่วงบ่ายหลังจากทานเข้าเสร็จแล้ว ก็ฝึกย้อมสีฟัน จับคู่กันอย่างเอาจริงเอาจังเลยค่ะ อบต. เป็นคนจัดกิจกรรมกลุ่มให้จับคู่ย้อมสีฟันกันละค่ะ
• พอย้อมสีเสร็จ แปรงฟัน ถือขันคนละใบ ไปมุมศาลา และแปรงฟันกันอย่างสนุกสนานมาก
• แต่ละกิจกรรมก็มีของรางวัล เป็นรางวัลพื้นบ้าน เช่น ผักปลอดสารพิษต่างๆ ใส่ตระกร้ามอบให้อย่างสวยงามละค่ะ

นี่เป็นกิจกรรมแรกของห้างฉัตร ... ซึ่งเราได้ถามเขาด้วยว่า แล้วจะมีอะไรต่อไหม หมอบ๊วยก็บอกให้ทราบว่า ก็ต้องอยู่ต่อ และจะมีการติดตามเป็นรายคนต่อไป

---

ที่ศูนย์ฯ 4 ไปที่บ้านลาด เพชรบุรี ... กระบวนการที่เขาทำ ยังไม่เลยไปถึงการจัดกิจกรรมโดยชมรมผู้สูงอายุแบบที่ลำปาง แบบที่ห้างฉัตร แต่ยังเป็นกระบวนการที่ศูนย์ฯ เข้าไปคุยกับชมรมผู้สูงอายุ ศูนย์ฯ เป็นผู้นำการคุยกับผู้สูงอายุ ก่อนที่ผู้สูงอายุจะไปจัดกิจกรรมต่อในชมรม

การทำกิจกรรมจะมีการสร้างความคุ้นเคย โดยมีนักวิชาการจากศูนย์อนามัยที่ 4 ที่ทำงานเรื่องผู้สูงอายุ กับทีมทันตสาธารณสุข แบ่งกลุ่มคละชมรม และให้ช่วยกันคิดในประเด็นที่ว่า อยากจะจัดกิจกรรมอะไรให้กับผู้สูงอายุในชมรมของท่านให้มีสุขภาพช่องปากดีขึ้น และสามารถดูแลได้ โดยจัดแบ่งเป็นกลุ่มๆ และจะให้มีกิจกรรมอะไรบ้าง เป็นเหมือน Commitment ว่า ชมรมนั้น ตัวแทนนั้น จะไปคุยกับคนในชมรมต่อ

---

แห่งที่ 3 ที่เราตามไปดูในพื้นที่ คือ พุทไธสง บุรีรัมย์ ... ที่นี่ไปได้ไกล เนื่องจากพุทไธสงเป็นพื้นที่ที่ทำเป็นที่สุดท้าย ปรากฏว่า เขาผ่านกระบวนการคุยกับผู้สูงอายุในชมรมแล้ว ผู้สูงอายุในชมรมมีการอบรมกันแล้ว และไปทำแล้ว ขยายกลุ่มเรียบร้อย ที่พุทไธสง ในที่ประชุมได้เชิญ อบต. ไปด้วย และมีผู้อำนวยการเข้าร่วมด้วย

วันนั้นมีการนัดผู้สูงอายุไว้ที่ PCU บ้านแฮด และหายโศก มีผู้สูงอายุเข้าร่วมกันมามาก มาก ครั้งนั้นมีทีมกองทันตฯ และศูนย์อนามัยที่ 5 นครราชสีมา เราใช้วิธีการให้ผู้สูงอายุมาเล่าให้ฟังกันว่า มีการคุยกันอะไรกันบ้าง

มีผู้สูงอายุมาเล่าว่า เขาก็มาคุยกัน ว่า

• จะเชิญหมอมาให้ความรู้ทุกเดือน
• มีฝึกแปรงฟัน สาธิตให้ดู
• และตอนนี้เขาก็เอาวิธีการแปรงฟัน พร้อมกับการย้อมสี ไปทำในวัดแล้ว และตอนที่เข้าไปทำในวัด เขาก็บอกว่าไปทำทุกวันพระ แล้วจะมีผู้สูงอายุพาเด็กๆ มาด้วย
• พอเขาสอนแปรงฟันให้ผู้สูงอายุเสร็จ ก็ขยายไปใสอนให้เด็กๆ ด้วย

และในภาคอีสานนี้พบว่า ชมรมผู้สูงอายุค่อนข้างเข้มแข็ง และเป็นที่นับน่าถือตาในชุมชน ตัวผู้สูงอายุเอง นอกจากจะเป็นตัวแทนของชมรมผู้สูงอายุแล้ว ก็ยังเป็นประธานออมทรัพย์ ประธานของแม่บ้านด้วย เพราะฉะนั้นจากตัวของผู้สูงอายุเอง ก็ขยายไปที่สมาชิกชมรม เพราะว่าพวกนี้ไปเป็นประธานอื่นๆ และประธานออมทรัพย์ก็จับเด็กๆ มาแปรงฟันด้วย และตัวของประธานแม่บ้าน ที่เป็นคุณยาย ก็มาสอนเด็กๆ ด้วย ซึ่งนับว่า เขาไปได้เยอะพอสมควร

ตอนนี้ก็มีประธานชมรมผู้สูงอายุ ประธานออมทรัพย์ ประธานแม่บ้าน อสม. ก็มาเป็นเครือข่ายด้วย 

... งานส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุก็ได้เข้าเยี่ยมชมกิจกรรมในพื้นที่ได้ 3 แห่งละคะ แต่เราอยากรู้จักทุกแห่งที่ลงกิจกรรม เราก็ได้ set แผนเรียนรู้จากทีมทำงานต่อ ... ติดตามได้ตอนต่อไปค่ะ