คำถามที่ไม่มีคำตอบเกี่ยวกับการบริหารบุคคล

ตั้งแต่ผมเขียนบทความที่เกี่ยวข้องกับการบริหารงานบุคคล ภาวะผู้นำ และเรื่องราวที่เกี่ยวข้องมาสักพักใหญ่ ก็มักจะพบกับคำถามต่างๆ ทางด้านการบริหารทรัพยากรบุคคล ซึ่งมีทั้งที่ตอบได้ และตอบไม่ได้จริงๆ ที่ตอบไม่ได้ไม่ใช่เพราะว่าไม่มีความรู้เรื่องนั้นๆ แต่เป็นเพราะ เป็นสิ่งที่อาจจะไม่เคยมีใครคิด และไม่เคยมีใครทำมาก่อนก็ได้ ก็เลยไม่รู้ว่าจะตอบอย่างไรดี ลองมาดูคำถามที่ไม่มีคำตอบว่ามีเรื่องอะไรบ้าง เผื่อว่าท่านผู้อ่านบางท่านอาจจะมีคำตอบให้กับคำถามเหล่านี้ก็เป็นได้ครับ

• ทำไมพนักงานถึงไล่หัวหน้าหรือผู้บริหารออกบ้างไม่ได้ คำถามนี้ ถ้าไม่นับกันในเรื่องของอำนาจที่มีอยู่ในมือของหัวหน้านะครับ ทำไมพนักงานถึงไม่มีสิทธิที่จะไล่หัวหน้างานที่ไม่ดีออกจากองค์กรได้เลย ทำไมองค์กรถึงเชื่อคำพูดของหัวหน้า หรือผู้บริหารของตน มากกว่าคำพูดของพนักงานของตัวเอง

• ทำไมพนักงานถึงไม่มีสิทธิที่จะคัดเลือกหัวหน้าของตนเอง คำถามนี้ ก็ตอบยากอีกเช่นกัน โดยทั่วไปแล้วนโยบายในการบริหารบุคคลขององค์กรทั่วไปก็คือ ให้ผู้จัดการ หรือหัวหน้างานมีสิทธิที่จะสัมภาษณ์และคัดเลือกพนักงานที่จะเข้ามาทำงาน แต่เราไม่เคยเห็นว่ามีองค์กรไหนที่ให้สิทธิพนักงานในการสัมภาษณ์และคัดเลือกผู้บริหาร หรือผู้ที่จะมาเป็นหัวหน้าของตนเองได้เลย มีแต่ต้องนั่งรอ และนั่งคิดเอาเองว่าหัวหน้าใหม่ของเราจะเป็นอย่างไรนะ จะเป็นหัวหน้าที่ดีหรือเปล่านะ

• ทำไมไม่ให้ลูกน้องประเมินผลงานหัวหน้าบ้าง คำถามนี้ ถ้าเป็นสมัยก่อนก็คงจะมองกันว่าเป็นไปไม่ได้เลยที่จะให้ลูกน้องมาประเมินหัวหน้า แต่สมัยนี้เริ่มมีความเป็นไปได้ขึ้นมาบ้างแล้วในบางองค์กร แต่อย่างไรก็ดี ก็ยังเป็นสิ่งที่ไม่ค่อยเห็นกันมากนักในแวดวงของการบริหารบุคคล ที่จะให้ลูกน้องประเมินผลหัวหน้าตนเองด้วยว่าเป็นหัวหน้าที่ดีหรือไม่อย่างไร

• ทำไมการสอนงานถึงไม่มีการให้ลูกน้องสอนลูกพี่บ้าง นี่ก็เป็นอีกคำถามที่ตอบยาก ระบบการสอนงานในองค์กรต่างๆ มักจะเน้นให้หัวหน้าต้องสอนงานลูกน้อง เพื่อให้ลูกน้องทำงานได้ดีขึ้น แต่ทำไมไม่มีระบบที่ให้ลูกน้องสอนงานลูกพี่บ้าง เพราะในบางครั้งลูกน้องเก่งๆ อาจจะรู้งานที่ดีกว่า และสามารถที่จะสอนงานลูกพี่ที่เข้ามาทำงานใหม่ ได้ดีกว่าหัวหน้าด้วยซ้ำไป

• ทำไมหัวหน้าถึงลำบากใจนักเวลาที่จะต้องประเมินผลงานลูกน้องตนเอง ทั้งๆ ที่นั่นก็คือลูกน้องของตนเองที่ทำงานมาด้วยกันทั้งนั้น แค่นั้นไม่พอ ยิ่งถ้าต้องพูดคุยเรื่องของผลงานกับลูกน้องของตนด้วยแล้ว ยิ่งทำให้หัวหน้างานคนนั้นรู้สึกไม่ดีขึ้นไปอีก ทั้งๆ ที่เขาก็รู้ และเห็นอยู่ว่าพนักงานของตนเองนั้นทำดี หรือไม่ดีในเรื่องอะไรบ้าง แต่กลับไม่ค่อยสบายใจที่จะต้องคุยกันในเรื่องเหล่านี้ (จริงๆ ในปัจจุบันนี้คำถามนี้ เริ่มไม่มีประเด็นมากนัก เพราะหัวหน้าหลายคนก็กล้าที่จะคุยเรื่องผลงานกับลูกน้องอย่างตรงไปตรงมา เพื่อเน้นเรื่องของการพัฒนาให้ดีขึ้น)

• ทำไมมีแต่การพัฒนาหัวหน้าที่ดี แต่ไม่มีการพัฒนาลูกน้องที่ดี สังเกตแผนการฝึกอบรมของแต่ละบริษัทจะเห็นว่าหลักสูตรที่ขาดไม่ได้เลยก็คือ การพัฒนาทักษะผู้บังคับบัญชา เพื่อที่จะสร้างพนักงานให้เป็นหัวหน้าที่ดี แต่ไม่ค่อยเห็นบริษัทไหนที่มีหลักสูตรสร้างพนักงานที่ดีขึ้นมาเลย ก็คือ พัฒนาพนักงานทั่วๆ ไป ให้เป็นพนักงานที่ดีที่จะทำงานในบริษัทได้ ยิ่งพนักงานในระดับล่างด้วยแล้วยิ่งไม่ต้องพูดถึงเลย ปีๆ นึง จะมีอบรมสักกี่ครั้งกันเชียว

จริงๆ คำถามเหล่านี้จะว่ามันไม่มีคำตอบเลยก็ไม่ใช่นัก เพียงแต่เป็นคำถามที่ตอบยากมากกว่า เพราะด้วยระบบ นโยบายของบริษัท และยิ่งไปกว่านั้น เป็นเรื่องของค่านิยม และสิ่งที่แต่ละองค์กรยึดถือไว้ด้วย ที่ทำให้บางอย่างเราไม่สามารถทำอะไรได้เลยในบางองค์กร แต่ในบางองค์กรกลับสามารถทำสิ่งเหล่านั้นได้อย่างดี

ในปัจจุบันนี้ระบบการบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์กร ก็เริ่มที่จะให้ความสำคัญกับพนักงานในทุกระดับมากขึ้น และเริ่มมีคำตอบให้กับคำถามเหล่านั้นมากขึ้น สิ่งที่แต่ละองค์กรจะต้องทำก็คือ การพัฒนาระบบการบริหารทรัพยากรบุคคลให้ดีขึ้น เน้นเชิงรุกมากขึ้นกว่าเดิม โดยไม่ต้องให้พนักงานมาเรียกร้องก่อนถึงจะทำ ทั้งนี้ก็เพื่อที่จะ ดึงดูด รักษา และพัฒนาคนของเราให้พร้อมที่จะรับมือกับความท้าทายใหม่ๆ ในธุรกิจที่นับวันจะมีมากขึ้นเรื่อยๆ

[ชลัญธร]

บทความวันนี้ได้ใจชลัญค่ะอาจารย์