หมากรุกไทย
สิ่งที่เรียนรู้ (what) : หมากรุกไทย
วิธีการเรียนรู้ (How) :
ตัวหมากรุก
- ขุน เป็นตัวหมากรุกที่สำคัญที่สุด มีการเดินและกินไปในทิศทางรอบตัวได้ แต่ไม่สามารถเดินเข้าไปในตากินของฝ่ายตรงข้ามได้
- เม็ด มีการเดินและกินไปในแนวทแยงทั้ง 4 ด้าน
- โคน มีการเดินและกินไปในแนวทแยงทั้ง 4 ด้านและเดินไปทางข้างหน้า
- ม้า เดินเหมือนม้าของหมากรุกสากล เดินและกินในแนวทะแยงไขว้แบบ 2x3 (ลักษณะตัว L) 8 ทิศทาง สามารถข้ามหมากตัวอื่นได้
- เรือ มีการเดินและกินไปในแนวตั้ง-แนวนอน ระยะยาว ไม่สามารถข้ามหมากตัวอื่นได้เหมือนเรือของหมากรุกชาติอื่น
- เบี้ย มีการเดินไปทางข้างหน้าและกินในแนวทแยงด้านหน้า เมื่อเบี้ยไปถึงแนววางเบี้ยของฝ่ายตรงข้ามจะกลายเป็นเบี้ยหงาย และมีการเดินและกินเช่นเดียวกับเม็ดทุกประการ
การนับศักดิ์
การนับศักดิ์กระดาน
การนับโดยวิธีนี้จะเริ่มนับเมื่อทั้งสองฝ่ายไม่มีเบี้ยคว่ำ และฝ่ายเป็นรองเหลือหมากตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไป โดยให้เริ่มต้นนับตั้งแต่ 1 ไปจนถึง 64 (ฝ่ายเป็นรองเป็นผู้นับฝ่ายเดียว) โดยเมื่อฝ่ายเป็นรองนับเลข 64 ฝ่ายเป็นต่อจะมีโอกาสเดินอีก 1 ตา ถ้ารุกจน จะถือว่าชนะ (ต้องนับ 65 ถึงจะเสมอ)
ถ้าระหว่างนับศักดิ์กระดานฝ่ายเป็นต่อถูกกินหมากจนกลับเป็นรอง ก็มีสิทธิขอนับศักดิ์กระดานได้ โดยให้นับใหม่ตั้งแต่ 1 และหากฝ่ายเป็นต่อกลับมาได้เปรียบอีกครั้ง (ได้เปรียบ>เสียเปรียบ>กลับมาได้เปรียบ) ฝ่ายเป็นรองก็มีสิทธิขอนับศักดิ์กระดานได้ใหม่ แต่ต้องเริ่มนับใหม่ตั้งแต่ 1 ห้ามนับต่อจากเดิมเด็ดขาด
ถ้าระหว่างนับศักดิ์กระดานฝ่ายเป็นรองถูกกินหมากจนเหลือขุนเพียงตัวเดียว ฝ่ายเป็นรองมีสิทธิเลือกที่จะนับศักดิ์กระดานต่อจนครบ 64 หรือเปลี่ยนไปนับศักดิ์หมากก็ได้
การนับศักดิ์หมาก
การนับโดยวิธีนี้จะเริ่มนับก็ต่อเมื่อฝ่ายเป็นรองเหลือขุนเพียงตัวเดียว และบนกระดานไม่มีเบี้ยคว่ำเหลืออยู่ โดยเริ่มนับตัวหมากของทั้งสองฝ่ายที่อยู่บนกระดานก่อน ได้จำนวนเท่าใดก็ให้เริ่มนับศักดิ์หมากต่อจากนั้น เช่น ฝ่ายเป็นต่อมีหมาก 4 ตัว (ขุน โคน และเบี้ยหงายอีก 2 ตัว) ฝ่ายเป็นรองมีหมาก 1 ตัว (เหลือขุนเพียงตัวเดียว ซึ่งเป็นเงื่อนไขของการนับศักดิ์หมากด้วย) เท่ากับว่ามีตัวหมากอยู่บนกระดาน 5 ตัว ในการนับศักดิ์หมากก็ให้เริ่มนับต่อที่ 6 โดยฝ่ายเป็นรองเป็นผู้นับฝ่ายเดียว เมื่อฝ่ายเป็นต่อมีศักดิ์ของหมากดังนี้
- เรือสองลำต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 8
- เรือลำเดียวต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 16
- โคนสองตัวต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 22
- โคนตัวเดียวต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 44
- ม้าสองตัวต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 32
- ม้าตัวเดียวต้องรุกให้ฝ่ายเป็นรองนับถึง 64
- สำหรับเม็ดและเบี้ยหงายนับถึง 64
การนับศักดิ์หมากให้ไล่นับจากศักดิ์ใหญ่ก่อนเสมอ (เรียงจากบนลงล่าง) เช่น หากเหลือ เรือ 1 ตัว, โคน 1 ตัว, ม้า 2 ตัว ให้นับ 16 ถ้าหากเลือก โคน 1 ตัว,เบี้ยหงาย 3 ตัว ให้นับ 44 ถ้าหากเหลือ โคน 1 ตัว,ม้า 2 ตัว ให้นับ 44 (ไม่ใช่ 32 เพราะโคนมีศักดิ์สูงกว่าม้า) แต่บางแห่งก็บอกว่าให้ฝ่ายเสียเปรียบสามารถเลือกนับศักดิ์น้อยสุดได้
การนับศักดิ์หมากจะมีเงื่อนไขการเสมอเหมือนกับจากการนับศักดิ์กระดาน คือ เมื่อฝ่ายเป็นรองนับจนครบแล้ว ฝ่ายเป็นต่อมีสิทธิเดินได้อีก 1 ตา หากสามารถรุกจนได้ ให้ถือว่าฝ่ายเป็นต่อชนะ เช่น ถ้ามีเรือ 2 ตัว (นับ 8) พอนับถึง 8 แล้ว ฝ่ายเป็นต่อจะมีสิทธิเดินอีก 1 ครั้ง โดยที่ยังไม่เสมอ (จะเสมอเมื่อฝ่ายเป็นรองนับ 9 ได้)
ถ้าเริ่มนับศักดิ์หมากแล้วถ้าฝ่ายเป็นรองกินหมากตัวใดตัวหนึ่งของฝ่ายเป็นต่อก็มิให้เปลี่ยนแปลงการนับเป็นอย่างอื่น (มีเรือ 2 ลำ นับ 8 หากถูกกินไป 1 ลำ ก็ยังคงนับถึงแค่ 8 ไม่เปลี่ยนเป็น 16 แต่อย่างใด) แต่ถ้าคิดว่าตัวเองพลิกสถานการณ์ได้แล้ว ฝ่ายเป็นรองสามารถจะหยุดนับเมื่อใดก็ได้
ผลการเรียน (outcome) : ทำให้รู้จักหมากรุกไทยมากขึ้น ประวัติความเป็นมา กฎกติกา การนับศักดิ์ที่ไม่เข้าใจ และอื่นๆอีกมากมาย
เอกสารหรือสื่ออ้างอิง (references) :
ภาคผนวก (appendix) :
ความเห็น (16)
อยากลองเล่นหมากรุกบ้าง เล่นไม่เป็นอ่า
เห็นคนอื่นแล้วแล้วน่าสนุกๆ เพิ่งรู้ว่ามีศักดิ์ด้วย >O<
เล่นแพ้ทุกทีเลย สอนด้วยๆๆ ^^
มาเล่นกันไหม
อยากเล่นเก่งๆเสือสอนหน่อยนา :))
ฝึกสมอง ชอบๆ สนุกดีค่ะ
มารุกไทยจงเจริญ!!
สนุกดีๆ ฝึกวางแผน
เคยเล่นในคอม ชอบเดินมั่วๆแล้วก็แพ้ทุกที 555+
ว่างๆพาเล่นหน่อยเด้อ
อยากเล่นนนนๆๆ และอยากเล่นชนะมากกว่า 5555
อยากเล่นจังเลย ต้องฝึกๆ :))
หนุกดีๆ แต่เล่นทีปวดหัวสุดๆเลย
เสือเล่นเป็นหรอเนี่ยยย เหมาะกับหน้าดีนะ หน้าไทยๆ
เล่นยากมาก เวียนหัวทุกตาเลยช่วงหลังๆ