คลินิกเลิกบุหรี่่

เมื่อครั้งชลัญธร  ได้รับผิดชอบงานคลินิกเลิกบุหรี่นั้นได้เคยทำสื่อการสอน ในคลินิกเลิกบุหรี่ไว้ โดย ออกแบบ การสอนเป็นขั้นตอน แล้ว print  ใส่กระดาษ A4 เครือบพลาสติก เพื่อให้แข็งแรงทนนาน ซึ่งเมื่อนำมาใช้ประกอบคำแนะนำการเลิกบุหรี่นั้น พบว่าผู้ที่ติดบุหรี่เข้าใจง่าย คำแนะนำได้ผลทีเดียว   ตอนนี้ชลัญไม่ได้ทำแล้ว พอดีมีนักจิตวิทยามาแทน  แต่สื่อนี้น้องยังขอใช้ต่ออยู่ เห็นว่ามีประโยชน์  ก็เลยเอามาแบ่งปัน ค่ะ

ก่อนอื่นเรามารู้จักกับบุหรี่กันก่อน เห็นมวนเล็ๆนี่พิษร้ายทีเดียว ภาพแรกที่นำมาให้ดูนี่  จะบอกว่าตัวเองแน่ที่สูบบุหรี่ได้ครั้งละ เป็น พันมวน แต่เป็นความท้าทายที่ โง่ที่สุด เพราะเพียงแค่มวนเดียวนี่คุณก็แทบเอาชีวิตไม่รอดแล้วล่ะค่ะ

 แรกเลยเรามารู้ก่อนว่า ผลกระทบของบุหรี่ที่มีต่อร่างกายเรานั้นมันมาจากอะไรบ้าง และกระทบอย่างไร ( ให้คำแนะนำตามหัวข้อ )

 

ก่อนอื่นเรามารู้ก่อนว่า  การติดบุหรี่มีกลไกอย่างไรบ้าง  การจิดบุหรี่นี่เริ่มติดตั้งแต่บุหรี่มวนแรก  เมื่อเราสูดควันบุหรี่  เข้าไป ซึ่งในควันนั้นจะมีสารนิโคตินอยู่  เมื่อนิโคตินผ่านมาที่ปอด  ก็จะดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือดผ่านหัวใจ และไปที่สมอง  สมองจะจดจำนิโคตินไว้  และนี่แหล่ะคือการเริ่มติดบุหรี่ 

    สำหรับสารพิษในบุหรี่นั้น  มีมากมายหลายอย่างจนไม่น่าเชื่อว่า  เราจะพบเจอสารนี้ในบุหรี่ได้  เช่น สารเคมีที่อยู่ในสี ยาฆ่าแมลง แบตเตอร์รี่  ถ่านไฟฉาย เป็นต้น

ต่อมามารู้จักวงจรการติดบุหรี่  ทุกคนที่สูบบุหรี่  จะคิดอย่างนี้เหมือนกันหมด  เฮ้ย! ไม่เป็นไรหรอกน่า  แค่มวนเดียวชิวชิว  ซึ่งเมื่อมีตัวกระตุ้น เช่น เพื่อนชักชวน  เห็นคนอื่นสูบ  พอสูบเข้าไปต่อมาก็เกิดความอยาก  เมื่ออยากก็หยุดตัวเองไม่ได้  แต่ก็จะปฏิเสธตลอดว่าไม่ติด ๆ ๆ อยู่นั่นแหล่ะ

ชุดภาพต่อไปนี้จะแสดงให้เห็นถึงโทษและพิษภัยของบุหรี่ ที่มีผลต่อร่างกาย (บรรยายตามภาพ)

      1. สมองเสื่อมสมรรถภาพ เห็นลมหมดสติ เส้นเลือดสมองแตก เพราะการสูบบุหรี่ ทำให้เกิดการ สะสมของคลอเรสเตอรอล และเดการอุดตันของเส้นเลือดที่ไปสู่สมอง
      2. หน้าเหี่ยวย่น แก้เร็ว
      3. โรคเหงือก ฟันดำ และกลิ่นปาก
      4. ไอเป็นเลือด ไอเรื้อรัง ผอมลง ซึ่งเป็นอาการของโรคมะเร็งปอด
      5. เหนื่อยง่าย หอบ แน่นหน้าอก ซึ่งเป็นอาการของโรคถุงลมโป่งพอง
      6. หัวใจขาดเลือด กล้ามเนื้อหัวใจตาย หัวใจวาย เกิดจาการสะสมของคลอเรสเตอรอล ทำให้เกิดการอุดตันของเส้นเลือด อันเป็นอุปสรรคต่อการส่งเลือดไปเลี้ยงหัวใจ และอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย
      7. เล็บเหลือง นิ้วเหลือง
      8. นิ้วเป็นแผลเรื้อรัง นิ้วกุด เกิดจากหลอดเลือดตีบตัน ขาดเลือดไปเลี้ยง
      9. ท้องแน่น อืด เบื่ออาหาร
      10. เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

อันตรายของบุหรี่ มันไม่ได้เกิดกับคุณเพียงคนเดียวแต่ยังเกิดกับคนที่อยู่ใกล้คุณด้วย  เช่นหญิงตั้งครรภ์ที่สูบบุหรี่  จะพบว่า เด็ในครรภ์นั้นอาจเกิดความพอการได้  คนที่อยู่รอบข้างอาจได้สารพิษของบุหรี่ด้วย เรียกว่า บุหรี่ มือ 2

ภาพนี้เป็นอีภาพหนึ่งที่ยากให้ดู  เขา ตัดปอดของคนที่เสียชีวิต แล้วมาเปรียบเทียบระหว่างปอดของคนที่สูบบุหรี่  และคนไม่่สูบบุหรี่  คุณจะเห็นว่าสภาพปอด  มันแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง  อีกภาพดูปอดแข็งแรง  อีกภาพดูเป็นปอดเน่า

จะสังเกตได้ว่าในคนที่สูบบุหรี่นั้น มักมีอาการไอบ่อยๆ นั่นเป็นเพราะบุหรี่มีผลกับหลอดลมคือจะทำให้ผนังหลิดลม หนาตัวขึ้นเกิดการตีบแคบ เวลาหายใจจะมีเสียงวี๊ดๆ  

 

ต่อมามารู้จักประเภทของนักสูบกันบ้าง  ซึ่งพอแยกได้ 3 ประเภท  พฤติกรรมการสูบที่เป็นนิสัยและความเคยชิน   เช่น ทุกเข้าตื่นมาเข้าห้องน้ำ ต้องสูบบุหร่ี่ทุกครั้ง  หรือระหว่าที่จิบกาแฟนั่งดูทีวี  จะสูบบุหรี่ไปด้วย  กลุ่มนี้ถ้าจะเลิกได้ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและจัดสภาพแวดล้อมใหม่ทั้งหมด

      ประเภทที่ สองคือ พฤติกรรมการสูบที่ขาดไม่ได้ กลุ่มนี้มักติดนิโคตินอย่างหนัก  จำเป็นยิ่งต้องใช้ยาช่วยในการเลิกบุหรี่

     ประเภทที่ 3 พฤติกรรมการสูบเนื่องจากความเครียด  กลุ่มนี้  มักสูบบางครั้งคราวความเครียดลดลง การสูบก็อาจก่างออก  แต่กว่าจะหายเตรียดมักกลายเป็นกลุ่มที่ สองไปแล้ว

 

มาดูรูปแบบของการเลิกบุหรี่  ก็มีวิธีการต่อสู้กับการติดบุกรี่ทางกาย  และต่อสู้กีบการติดบุหรี่ทางใจ อธิบายตามภาพ

 

สรุปารเลิกบุหรี่มี 4 รูปแบบ   ดังนี้ ( อธิบายตามภาพ)  แต่ที่จะแนะนำคือวิธีที่ 1 และ 2  วิธีที่ 3 และ 4 นั้น ไม่คุ้ม  ค่าใช้จ่ายสูง  เมื่อเผลอสูบบุหรี่อีกมวน ก็จะเริ่มติิดบุหรี่ใหม่  และยาที่ใช้ค่อนข้างต้องควบคุมไม่ปลอดภัย

เรามารู้จักวิธีที่จะสามารถเลิกบุหรี่ด้วยตัวเองกัน เริ่มตั้งแต่ การตั้งเป้าหมายให้แน่วแน่ ลงมือปฏิบัติ  การเลิกบุหรี่นั้น  บอกได้เลยว่า  หักดิบเท่านั้นจะสามารถเลิกบุุหรี่ได้  การลดบุหรี่  นั้น ไม่สามารถทำให้คนเลิกสูบบุหรี่ได้ เพราะ อย่างที่เคยบอก  บุหรี่ติดตั้งแต่มวนแรกที่สูบ  อาจใช้หมากฝรั่งที่มีนิโคตินช่วย เมื่อรู้สึกอยากบุหรี่  แต่ต้องเข้าใจว่า  ถ้าใช้หมากฝรั่งห้ามสูบบุหรี่โดยเด็ดขาด เพราะเท่ากับว่าคุณได้นิโคตินเกิน  จะยิ่งติดบุหรี่งอมแงมกว่าเดิม  ห่างไกลจากสิ่งกระตุ้น( ตามข้อ 3  ) เมื่อรู้สึกเครียด  ให้หยุดพัก   ออกกำลังกาย  ก็ได้  จะทำให้เหงื่อบับนิโคตินออกมาเร็วขึ้น 

หากหยุดไปแล้วไม่ท้าทายบุหรี่แม้เพียงมวนเดียว  เพราะนั่นแหล่ะที่จะทำให้คุณกลับมาติดบุหรี่อีก   การใช้เทคนิคหยุดความคิด ตามข้อ 7  อธิบายเพิ่มคือเช่น เวลาเราขับรถไปไกลๆ  แล้วหิวข้าว  แต่หาร้านอาหารไม่เจอสักที  พอเจอ อาหารเรากะว่าจะกินสัก 5 จาน  ปรากฎว่า   จานเดียวยังไม่หมด  

   ใช้เทคนิคชะลอเวลา  ตามข้อ 8   และหากล้มเหลว   เผลอไปสูบอีก  อย่าท้อถอย  ให้เริ่มต้นใหม่  ด้วยจิตใจอันแน่วแน่  จะทำให้เราเลิกบุหรี่ได้ในที่สุด   

ข้อดีของการเลิกบุหรี่  อ่านตามภาพ

การประเมินระดับการติด นิโคติน

คะแนน 0-3  กลุ่มไม่ติดนิโคติน นั้น เสริมสร้างพลังใจ  ก็ได้

คะแนน 4-7 ต้องติดตาม และอาจช่วย ด้วยการให้หมากฝรั่งที่มีนิโคติน

คะแนน 8-10  อาจต้องนอนรักษาในโรงพยาบาล

 

สำหรับคำแนะนำในคลินิกเลิกบุหรี่ที่ชลัญทำอยู่  3 ปี  ก็มีทั้งหมดตามที่นำเสนอ  หากใครมีแนวทางอื่นที่ดีกว่ามาแลกเปลี่ยนกันได้ค่ะ

[ขจิต ฝอยทอง]

โอโหฝีมือในการทำสื่อนะเนี่ย แต่เห็นภาพแรกแล้วอึ้งๆๆๆ

[ชลัญธร]

โห! อาจารย์ขจิตมาเร็วมาก ยังไม่ได้อธิบายใต้ slide เลยเดี๋ยวมาอ่านใหม่นะ

[นงนาท สนธิสุวรรณ]

ชื่นชมค่ะ..เก่งหลายอย่างจริงๆ

[kunrapee]

31 พ.ค. วันงดสูบบุหรี่โลก