การเรียนรู้ยุคใหม่สำหรับสังคมไทย

 

          ผมเฝ้าหาทางเรียนรู้ว่าคนในวงการศึกษาไทย มีความเข้าใจการศึกษาในปัจจุบัน ว่ามันแตกต่างจากการศึกษาแห่งศตวรรษที่ ๒๑ อย่างไร    มาได้จุดสำคัญระหว่างนั่งฟัง Workshop ครูเพื่อศิษย์ครั้งที่ ๓ ของ มสส. เมื่อวันที่ ๒๐ เม.ย. ๕๕   ที่มีเป้าหมาย สร้าง Change Agent ของการเปลี่ยนแปลงการเรียนรู้ในโรงเรียน ด้วยเครื่องมือ ๓ ชนิด คือ PBL, PLC, และ 21^st Century Skills

          เหมือนกับเข้า แลบ (lab) ปฏิบัติการทางสังคม เพื่อเรียนรู้กระบวนทัศน์ทางการศึกษา ของคนใน วงการศึกษาไทย

          ผมได้ตระหนักว่า แม้จะมีการเผยแพร่หนังสือ  การบรรยาย  การประชุมปฏิบัติการ เกี่ยวกับเครื่องมือทั้ง ๓ ไปแล้วพอสมควร   ครูและคนในวงการศึกษาก็ยังเข้าใจเรื่องดังกล่าวน้อยมาก    คนที่เคยฟังแล้วหลายๆ ครั้ง และได้รับแจกหนังสือไปแล้ว ก็ยังไม่เข้าใจชัด

          แสดงว่า กระบวนทัศน์การศึกษาแห่งศตวรรษที่ ๒๐ ยังครอบงำระบบการศึกษาไทยอยู่อย่างมืดมิด  

          ครอบงำให้ประพฤติปฏิบัติแบบเดิมๆ โดยไม่รู้ตัว    ไม่รู้ว่า ต้องช่วยกันหาทางปฏิบัติแนวใหม่ เพื่อให้ศิษย์ได้เรียนรู้ทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑

          จึงเป็นโอกาสสื่อสาร หรือ ลปรร. ความเข้าใจของผม   ว่าการเรียนรู้ยุคใหม่ (ยุคศตวรรษที่ ๒๑) แตกต่างจากการเรียนรู้ยุคเก่า คือยุคศตวรรษที่ ๒๐ ที่เรายังยึดถือปฏิบัติกัน    โดยในบันทึกนี้ขอเสนอเพียง ๒ ประเด็น   คือ (๑) รูปแบบการเรียนรู้ (Learning Mode) ที่ได้ผลดี ตามแนวทางใน Learning Pyramid  (๒) สิ่งที่เรียนรู้ ตามแนวทาง 21^st Century Skills

รูปแบบการเรียนรู้ที่ได้ผลดี

          โปรดดูภาพ Learning Pyramid ข้างล่าง    จะเห็นว่า รูปแบบการเรียนรู้ (instruction mode) ที่ใช้มากในปัจจุบัน อยู่ที่ชั้นบนๆ ของปิรามิด    ได้แก่การบรรยาย  การอ่าน  การดูโสตทัศน์  และการดูการสาธิต   ซึ่งนักเรียนจะเข้าใจและจดจำ (retention rate) ได้น้อย    รูปแบบการเรียนรู้ที่ได้ผลดี ต้องอยู่ที่ส่วนฐานของปิระมิด ได้แก่ การสอนผู้อื่น/ใช้งานทันที (หรือการแลกเปลี่ยนเรียนรู้)   การปฏิบัติ   และการอภิปรายกลุ่ม   ในภาพระบุว่า รูปแบบการเรียนรู้กลุ่มแรก (อยู่ที่ส่วนบนของปิระมิด) เป็นการเรียนรู้แบบรับถ่ายทอดความรู้จากภายนอก (outside-in) เช่นจากครูหรือตำรา    ส่วนรูปแบบการเรียนรู้กลุ่มหลัง เรียกว่าเป็นการเรียนรู้แบบงอกงามจาก ภายในตน (inside-out)   การเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ ๒๑ ต้องเน้นรูปแบบการเรียนรู้กลุ่มหลัง

 

 

 

สิ่งที่เรียนรู้

ตามรูป 21^st Century Skills ข้างล่าง จะเห็นว่าเป้าหมายของการเรียนรู้ในระบบโรงเรียนในปัจจุบัน จำกัดอยู่แค่วงสีเขียว คือสาระวิชา เท่านั้น   ไม่รวมอีก ๓ กลุ่มที่เป็นสีแดง เหลืองและน้ำเงิน   คือทักษะชีวิตและอาชีพ  ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม  และทักษะเทคโนโลยี

 

 

 

          เพราะการศึกษาไทยในปัจจุบัน เน้นเฉพาะเป้าหมายวิชา คือสีเขียวเท่านั้น   ไม่ครอบคลุมทักษะชีวิต   ครูจึงรู้สึกเฉยๆ เมื่อเห็นศิษย์วัยรุ่นของตนเสียคนไปต่อหน้าต่อตา    ไม่คิดว่านั่นคือหลักฐานเชิงประจักษ์ว่านั่นคือตัวบอกความอ่อนแอของการศึกษา    ที่ไม่บ่มเพาะทักษะชีวิตแก่เด็ก   ให้มีความสามารถเอาชนะแรงดึงฝ่ายต่ำ และแรงสูบฉีดฮอร์โมนวัยรุ่นได้

 

          การศึกษาในยุคใหม่ ต้องบ่มเพาะ งอกงาม ที่เลยจากการรู้วิชา สู่การมีทักษะ ๓ กลุ่มดังภาพข้างบน

 

 

วิจารณ์ พานิช

๕ พ.ค. ๕๕

 

 

 

[ดร. จันทวรรณ ปิยะวัฒน์]

พัฒนาครูให้เข้าใจและมี 21st century skills จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งค่ะ