โครงงานน้ำมะนาว
บทคัดย่อ
มะนาว เป็นไม้ผลยืนต้นจำพวกส้มชนิดหนึ่ง ที่นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลายมาช้านาน และมีความสำคัญครอบครัวของคนไทย โดยเฉพาะการนำไปปรุงอาหาร หรือนำไปทำเป็นเครื่องดื่ม มะนาวอุดมด้วยวิตามินซีและรสชาติของมะนาวนั้นยากจะนำสิ่งอื่นมาทดแทนได้ มะนาวหาซื้อได้ตามท้องตลาดทั่วไปและมีขายทุกๆ ฤดู
จากการศึกษาและค้นคว้าพบว่า มะนาวมีประโยชน์มากมาย นอกจะนำมาปรุงเป็นอาหารแล้ว ยังสามารถรักษาโรคต่างๆ เสริมความงาม และประโยชน์อื่นๆ อีก มากมาย
ระยะที่ 1 เริ่มต้นโครงงาน
ขั้นนำเสนอ
วันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2555
ที่มาและความสำคัญ
ครูและนักเรียนสนทนาแลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องผลไม้ต่างๆโดยการระดมความคิดจากนักเรียนในห้องร่วมกัน โดยยึดหลักประชาธิปไตย คือให้นักเรียนทุกคนได้แสดงความคิดเห็น และได้เลือกหัวเรื่องผลไม้ที่นักเรียนชอบรับประทานมากที่สุดมีดังนี้ มะนาว 15 คน เสื้อ 6 คน ปลา 6 คน รถยนต์ 10 คน จากคะแนนเสียงสรุปได้ว่านักเรียนชั้น อนุบาล 3/2 ได้เลือกเรียนเรื่อง มะนาวมากที่สุด
ครูถาม - นักเรียนเคยรับประทานผักและผลไม้อะไรบ้าง รูปร่างลักษณะยังไง
น้องโบนัส - หนูเคยกินส้ม มีสีกับมะละกอมีสีเขียว สีเหลือง
น้องฟ้าใส - หนูเคยกินผักกาดใส่แกงจืดค่ะ
น้องออม - หนูเคยกินผัดผักบุ้งไฟแดงที่ร้านข้าวต้มครับ
น้องอานัส - หนูเคยกินผัดผักบุ้ง มีสีเขียวครับ
น้องเต้ - หนูเคยกินต้มยำแม่หนูบีบน้ำมะนาวใส่ลงไปด้วยครับ
น้องนิว - แม่หนูชอบทำน้ำปั่น ใส่มะนาวลงไปด้วยค่ะ
น้องโดม - หนูชอบกินแครอทปั่น ใส่มะเขือเทศด้วยครับ
น้องเจน - หนูเคยกินผลไม้กับผักมากที่สุดค่ะ
น้องมา - ชอบกินมะนาว เปรี้ยวมากเลยค่ะ
น้องปริม - หนูก็ชอบกินน้ำมะนาวปั่นที่บ้านหนูพี่หนูชอบทำให้กินบ่อยมากค่ะ
ครูนำมะนาว ลูกใหญ่ ลูกเล็ก มาให้นักเรียนดู และช่วยกันระดมความคิดว่ามะเขือเทศนั้นเป็นผักหรือผลไม้ และนอกจากจะนำมะนาวมาใส่ในการปรุงอาหารแล้ว ทำอะไรได้บ้าง ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับมะนาวที่ครูนำมาให้ดู โดยครูตั้งคำถามนำ
ครูถาม - เด็กๆเคยรับประทานอาหารที่ทำจากมะนาว หรือไม่ อย่างไร
น้องทีม - แม่เอามะนาวมาใส่แกง
น้องออม - หนูเคยกินน้ำมะนาวปั่น ใส่กับส้ม
น้องเวฟ - หนูเคยเห็นมะนาวปั่น แล้วใส่สัปปะรดผสมด้วยกัน
น้องแฮ๊ท - แม่บอกว่ากินมะนาวจะทำให้ผิวสวย เป็นยาแก้ไอได้ด้วย
น้องผิง - ที่บ้านหนูก็มีมะเขือเทศกับมะนาวใส่รวมกันในต้มยำด้วย
น้องแบ็งค์ - หนูอยากกินน้ำมะนาวปั่นรสชาดคงจะเปรี้ยว
หลังจากที่อภิปรายเสร็จแล้วเด็กๆก็ร่วมกันสรุป และลงมติว่าต้องร่วมกันทำน้ำมะนาวปั่น จากนั้นก็ช่วยกันตั้งชื่อโครงงานน้ำ มะนาวแสนอร่อย เด็กๆไปหาความรู้วิธีทำน้ำมะนาวปั่นจากที่บ้าน หลังจากเลิกเรียน
ระยะที่ 2 พัฒนาโครงงาน
ขั้นวางแผน
วันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2555
นักเรียนสนทนาแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำ น้ำมะนาวปั่น ที่ได้ไปสอบถามกับผู้ปกครองพบว่าต้องใช้อุปกรณ์หลายชนิด เช่น มีด มะนาว เขียง เครื่องปั่น เกลือ น้ำแข็ง น้ำเชื่อม เด็กๆจึงระดมความคิด และลงมติแล้วตั้งวัตถุประสงค์ ดังนี้
วัตถุประสงค์
- เพื่อให้นักเรียนรู้จักวิธีทำน้ำมะนาวปั่น
- เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนรับประทานผลไม้มากขึ้น
- เพื่อให้นักเรียนรู้การแปรรูปของมะนาวไว้ใช้ได้นานในการปรุงประกอบอาหาร
เด็กๆไปสอบถามการเลือกวัสดุอุปกรณ์ในการทำน้ำมะนาวปั่นจากผู้ปกครอง และให้ช่วยเหลือเตรียมวัสดุอุปกรณ์ที่ต้องนำมาทำน้ำมะนาวปั่นที่โรงเรียน
ขั้นปฏิบัติ
วันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2555
วิธีดำเนินงาน
อุปกรณ์
- ลูกมะนาว 30 ลูก
- มีด
- เขียง
- เครื่องปั่น
- เกลือ
- ช้อน
- แก้ว
- น้ำเชื่อม
- น้ำแข็ง
การเตรียมวัสดุอุปกรณ์
- นักเรียนแต่ละคนช่วยกันเตรียมอุปกรณ์ที่ใช้ในการทำน้ำมะเขือเทศปั่นมาจากบ้าน เช่น ช้อน ลูกมะนาว เกลือ น้ำตาล
- วางแผนว่าแต่ละคนจะทำอะไร เด็กๆไปสอบถามความรู้วิธีการทำน้ำมะนาวปั่น เพิ่มเติมจากผู้ปกครอง
- ให้นักเรียนไปสอบถามข้อมูลกานำมะนาวมาดองไว้ปรุงอาหารจากผู้ปกครอง
วิธีทำน้ำมะนาวปั่น
1.ครูแบ่งกลุ่มให้นักเรียนปฏิบัติหน้าที่ตามที่วางแผนไว้
2.จากนั้นก็ช่วยกันล้างลูกมะนาวให้สะอาด
3.คุณครูสาธิตวิธีผ่าลูกมะนาว
4.หลังจากนั้นให้เด็กๆทดลองผ่าลูกมะนาว
5. เทน้ำแข็งลงในเครื่องปั่น ตามด้วยน้ำมะนาวที่คั้นเสร็จแล้ว จากนั้นเติมน้ำเชื่อม ปิดฝาเครื่องปั่นจากนั้นก็ปั่น นำน้ำส้มปั่นที่ทำเสร็จแล้วมาเทแบ่งให้นักเรียนทุกๆคนได้ดื่ม
วันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2555
เด็กๆแลกเปลี่ยนประสบการณ์การปลูกเขือเทศจากการสอบถามข้อมูลจากผู้ปกครอง แต่ละคนนำลูกมะนาวคนละ 4-5 ลูก และอุปกรณ์ที่ได้เตรียมมา นำมารวมกัน จากนั้นครูได้สนทนา ถึง ขั้นตอนการทำมะนาวดอง และให้นักเรียนได้ทดลองลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง
สิ่งที่เตรียมในการทำมะนาวดอง
- เตรียมลูกมะนาวคนละ 4-5 ลูก
- เตรียมโหลหรือขวด คนละ 1 ใบ
- เตรียมน้ำอุ่นที่ต้มสุกแล้วทิ้งไว้ให้เย็น
วิธีทำมะนาวดอง
- ครูให้เด็กนำมะนาวไปล้างให้สะอาดก่อนนำใส่ในโหลหรือขวดที่เตรียมมา
- จากนั้นก็นำมะนาว 4-5 ลูก ใส่ในขวดโหล
- ตั้งไฟให้น้ำเดือนเติมเกลือป่นพอประมาณใส่ลงไป รอให้น้ำเย็น
- ครูสาธิตวิธีการดองมะนาวให้เด็ก ๆ ดู โดยนำน้ำที่ต้มกับเกลือที่เย็นใส่ลงไปให้เต็มขวด และปิดฝาให้แน่น ประมาณ 1 อาทิตย์ ก็จะได้มะนาวดองที่สามาถนำมาปรุงใส่ในอาหารได้ เช่น แกงจืดฟักมะนาวดอง เป็นต้น
- จากนั้นครูให้เด็กได้ทดลองทำด้วยตนเอง
- เด็ก ๆ โชว์ผลงานของตนเองด้วยความภาคภูมิใจ
ระยะที่ 3 รวบรวมสรุปผล
ขั้นสรุป
วันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2555
ผลการศึกษาและประโยชน์ที่ได้รับ
หลังจากเด็กๆช่วยกันทำน้ำมะนาวปั่นแล้วร่วมกันอภิปรายการทำโครงงานให้นักเรียนช่วยกันแสดงความคิดเห็น โดยครูตั้งคำถามนำ
ครูถาม - นักเรียนชอบน้ำมะนาวปั่นที่นักเรียนช่วยกันปั่น หรือไม่อย่างไร
น้องกล้า - หนูชอบน้ำมะนาวปั่น เพราะว่าอร่อยกว่ากินมะนาวลูกค่ะ
น้องออม - หนูจะไปลองทำที่บ้านให้คุณแม่ทำให้ดื่มค่ะ
น้องอั๋น - น้ำมะนาวปั่นมีรสหวานและรสเปรี้ยวผสมกัน อร่อยมากเลยครับ
น้องใหม่ - มะนาวนำมาปั่นแล้วดื่มง่ายกว่ายังไม่ปั่นด้วยค่ะ
น้องเนย - หนูจะลองให้คุณแม่ทำน้ำมะนาวปั่นกับส้มด้วยหนูทั้ง 2 อย่างค่ะ
น้องผิง - หนูจะช่วยกันทำกับพี่ให้คุณพ่อคุณแม่ดื่มด้วยค่ะ
น้องแพร - น้ำมะนาวปั่นแสนอร่อย หนูชอบมากค่ะ
น้องเดียว - หนูจะให้แม่ซื้อมะนาวที่ตลาดมาทำน้ำมะนาวปั่น เยอะ ๆ เลยครับ
เมื่ออภิปรายแล้วเด็กๆร่วมกันสรุปโครงงานเป็นแผนที่ความคิดโดยครูบันทึกคำบอกเล่าของเด็ก
ปัญหา / อุปสรรค
การหาอุปกรณ์ต้องได้รับความร่วมมือจากผู้ปกครองทุกคน ในการทำโครงงาน ขั้นตอนบางอย่างนักเรียนก็ไม่สามารถปฏิบัติได้ ครูต้องคอยเป็นผู้ชี้แนะและดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อความปลอดภัยของเด็ก ขั้นตอนในการทำโครงงานบางขั้นตอนครูต้อง เป็นผู้คอยช่วยเหลือ และอำนวยความสะดวกในการทำโครงงาน
ข้อเสนอแนะสำหรับครู
- ในการล้างมะนาวครูต้องคอยดูแลให้คำแนะนำ
- การผ่าลูกมะนาวให้เป็นครึ่งวงกลม ครูควรเป็นผู้ผ่าให้เด็กเพื่อความปลอดภัยของเด็ก
- การใช้เครื่องปั่นต้องคอยดูแล เพราะไฟฟ้าอาจ เกิดการรั่วไหลได้
