นักวิทยาศาสตร์ที่โลก(ทำเป็น)ลืม(5) : Albucasis

أبو القاسم خلف بن عباس الزهراوي

อะบู กอซิม คอลัพ อิบนุ อับบาส อัซ-ซะห์รอวี

Abu al-Qasim Khalaf ibn al-Abbas Al-Zahrawi

(ฮ.ศ.324 - 403 : ค.ศ.936 - 1013)

ทางตะวันตกรู้จักในชื่อ Abulcasis , Abucasis

  อะบู กอซิม อัซ-ซะห์รอวี เป็นแพทย์มุสลิมอันดะลุเซีย(สเปน) เกิดที่ อัลซะฮฺเราะฮฺ (ห่างจาก กุรตุบะฮฺ(กอโดบา)ในสเปน ประมาณ 6 ไมล์) เป็นศัลยแพทย์ นักเคมี นักศัลยกรรมตกแต่ง และเป็นนักวิทยาศาสตร์ ถือได้ว่าเป็นบิดาศัลยแพทย์สมัยใหม่ ในสมัยกลางมุสลิมมีการแพทย์ที่ครอบคลุมและสมบูรณ์ ตำราทางการแพทย์นอกจากจะมีเป็นภาษาอาหรับของโลกอิสลามแล้วยังได้แปลเป็นภาษายุโรปและใช้จนถึงยุคสมัยที่ก้าวหน้า อัซ-ซะห์รอวีเป็นคนหนึ่งที่เป็นผู้ร่วมพัฒนาทางวิชาการแพทย์ เขาเป็นเจ้าของหนังสือนับเป็นประวัติศาสตร์ทางการแพทย์ คือ หนังสือ كتاب التصريف لمن عجز عن التأليف (Kitab al-Tasrif) มีทั้งหมด 30 เล่มเป็นสารานุกรมทางการแพทย์ เป็นหนังสือที่ใช้ควบคู่กับหนังสือของ อิบนุซีนา เป็นเวลานานถึง 5 ศตวรรษ

ผลงานบางอย่างของอัซ-ซะห์รอวี

• อัลหุมัยดี นักเขียนและนักประวัติศาสตร์ ได้เขียนในหนังสือของเขาที่ชื่อ جذوة المقتبس في أخبار علماء الأندلس (ไฟยังไม่มอดในประวัติ ของนักวิทยาศาสตร์อันดาลูเซีย) ว่า อัซ-ซะห์รอวีเป็นนักการศาสนาและนักวิทยาศาสตร์ เขาได้รักษาคนไข้เพื่ออัลลอฮฺโดยไม่คิดค่าตอบแทนใดๆใน ตลอดเวลาครึ่งวันของการทำงาน
• เขาเป็นคนแรกที่ใช้เอ็นเย็บแผลภายในด้วย catgut เป็นเอ็นที่อยู่ในกลุ่ม "ไหมละลาย" (Absorbtable) ชนิดหนึ่ง
• ในหนังสือ Kitab al-Tasrif อัซ-ซะห์รอวี ได้เขียนอธิบายถึงวิธีการและขั้นตอนของการผ่าตัดหลอดคอ (tracheostomy) เป็นการผ่าตัดเปิดหลอดลมคอออกเป็นรู เพื่อช่วยในการหายใจ การผ่าตัดหลอดลมนี้ได้มีมานานแล้วในยุคอียิปต์โบราณ เพื่อรักษาอาการของคนที่หายใจไม่ออก จากนั้นกรีกโรมันได้นำความรู้นี้บันทึกในบันทึกศาสตร์ทางการแพทย์ของพวกเขา ต่อมาการผ่าตัดแบบนี้ได้หยุดไปอันเนื่องมาจากมีคนเสียชีวิตเกิดขึ้นระหว่าการผ่าตัด อัซ-ซะห์รอวีได้มาพัฒนาวิธีการผ่าตัดหลอดลมนี้จนประสบผลสำเร็จ
• เขาเป็นคนแรกที่ใช้ท่านอนศรีษะต่ำปลายเท้าสูง (Trendelenburg Position)ถ้าต้องการผ่าตัดคนนั้นในบริเวณที่ต่ำกว่าท้อง และท่านอนตรงกันข้าม(Reverse Trendelenburg position) ถ้าต้องการผ่าตัดบริเวณเหนือกว่าท้อง
• เขาเป็นคนแรกที่รักษาคนไข้ที่มีปัญหาหลอดเลือดดำเมื่อ 1000 กว่าปีมาแล้ว โดยใช้วิธีการ Stripping of the veins และวิธีการนี้ในฟื้นขึ้นมาใช้อีกในปัจจุบัน
• เขาเป็นคนแรกที่ค้นพบความสัมพันธ์ระว่างความพร้อมทางร่างกายกับการถ่ายทอดทางพันธุกรรม เป็นจุดเริ่มต้นของการค้นพบความผิดปกติทมงกรรมพันธุ์และความสามารถถ่ายทอดของโรคบางชนิดทางกรรมได้ เช่น โรค ฮีโมฟิเลีย (Hemophilia)

ภาพในหนังสือภาษาลาติหน้า 1531 แปลโดย Peter Argellata แสดงถึงอุปกรณ์และเครื่องมือทางการแพทย์ที่นำเสนอโดย อัล-ซะห์รอวี

[โสภณ เปียสนิท]

นำดอกไม้จากดอยตุงมาฝากครับ