เพื่อนสุข...เพื่อนทุกข์

แสวงหาเพื่อนทุกข์ต้องเริ่มจากตนเอง

"เพื่อนทุกข์"

บทที่  8

เพื่อนสุข...เพื่อนทุกข์

 

          ชีวิตของเรา ต้องพบ ต้องเจอกับผู้คนจำนวนมาก แต่คนที่เรารัก ผูกพันธ์และมอบสัมพันธ์แห่งใจให้นั้น ย่อมมีประมาณน้อยนัก  ส่วนหนึ่งอาจเป็นญาติ คือ  เป็นผู้ที่ผูกพันธ์กันด้วยโลหิตและพันธุ  แต่ส่วนหนึ่ง คือใครก็ไม่รู้ ซึ่งหาได้มีความเกี่ยวข้องกันเลย แต่เมื่อได้พบปะ มักคุ้น สนิทสนมกลมเกลียวกัน กลับสามารถเรียกผู้แปลกหน้านั้นด้วยความสนิทใจว่า  “เพื่อน”

 

          เพื่อน คือ ผู้ร่วมบนเส้นทางแห่งสุขและทุกข์ คนเราจึงมีทั้ง “เพื่อนสุข” และ “เพื่อนทุกข์” แต่เพื่อนประเภทใด จะมีมากน้อยกว่ากันนั้น ก็ย่อมขึ้นอยู่กับว่า ตัวเรานั้น ประพฤติตนเป็นเพื่อนประเภทใด หากเราแสดงตนด้วยความจริงใจ รักใคร่ผูกพัน ใส่ใจทุกข์สุข  เป็นห่วงเป็นใย  กระทั่งถ่ายแทนชีวิตแทนเพื่อนของเราได้  เราก็อาจได้เพื่อนทุกข์มาคนหนึ่ง ซึ่งแม้มีเพียงหนึ่งเดียว ก็เลิศเลอกว่าได้ทรัพย์อันประเสริฐนับล้าน

 

          แม้คำตอบของชีวิตจริง จะตอบไม่ได้ว่า เมื่อเราอุทิศตัวเป็นเพื่อนทุกข์ของใครแล้ว เขาผู้นั้นจะยอมเป็นเพื่อนทุกข์ของเราแน่กระนั้นหรือ  การคิดเช่นนี้ มิน่าจะใช่อุดมการณ์หรือเป้าหมายของการเป็นเพื่อน  เพราะเพื่อนทุกข์ ย่อมเป็นผู้แสดงมุทิตาเมื่อเห็นเพื่อนสุข  และมีความกรุณาอยากช่วยเหลือให้เพื่อนของตนพ้นจากทุกข์  เพื่อนทุกข์จึงมิใช่ผู้ที่รอรับ “ความรัก” หรือ  “ความห่วงใย” จากผู้อื่น ดังเช่นขอทานในท่ามกลางทางเท้าที่สับสนเวียนวน  แต่ย่อมเป็นผู้สม่ำเสมอด้วยความรักและเมตตา  ที่จะแจกจ่ายให้กับเพื่อนทุกคน รวมทั้งสิ่งทั้งหลายในโลก ที่เกิดขึ้นและรายรอบอยู่ล้อม เช่นดอกไม้บานในแสงแรกแห่งอรุโณทัย ที่พร้อมจะจ่ายแจกความงามและสรรพสีสันแก่มวลแมลงและพื้นปฐพีอันแห้งผากและหนาหนัก โดยมิได้รำพึงรำพันถึงสิ่งที่ตนเองจะต้องได้รับตอบแทน  ดังนั้น เพื่อนทุกข์ จึงหวังว่าจะได้ร่วมทุกข์กับสรรพชีวิต ด้วยการรับฟังความทุกข์  และแก้ไขความทุกข์จากเพื่อนเพียงเท่านั้น  พันธกิจแห่งเพื่อนทุกข์จึงเริ่มต้นและมีคุณค่าอยู่ได้ 

 

          ด้วยใจอันงดงามและอุดมการณ์อันแกร่งกล้าของเพื่อนทุกข์  ผู้อยู่ใกล้ ย่อมไว้วางใจ ย่อมศรัทธาและหวังว่าจะได้พักพิง อุปมาดั่งสรรพสัตว์ที่ประสบหายนะจากไฟป่า ที่ย่อมขวนขวายหาแม้กระทั่งแหล่งน้ำที่เล็กที่สุดสำหรับหลบภัย   เพื่อนทุกข์จึงภาคภูมิอยู่ได้ ในท่ามกลางเพื่อนสุข ที่พร้อมจะละทิ้งเราไป เมื่อเราเริ่มแสดงให้เขาเห็นว่า เราไม่อาจให้ความสุขแก่เขาได้แม้ด้วยวิธีใดๆ  ผู้ที่ประพฤติตนเป็นเพื่อนทุกข์  จึงได้รับความสุขอยู่เสมอที่เห็นทุกข์ของผู้อื่น ที่กล่าวเช่นนี้ เป็นเพราะว่า  เราได้เกิดความยินดีว่า เรานี้เป็นที่พึ่งพิงได้ เป็นที่ฝากความหวังได้  หรือแม้กระทั่งเป็นที่ระบายความคับแค้นอัดอั้นของเพื่อนได้  เพื่อนทุกข์ย่อมได้รับความจริงใจ ซึ่งเป็นสมบัติอันมีค่าที่สุด ที่มนุษยชาติจะมอบให้กันได้  เพราะเมื่อใดที่คนเราขาดความจริงใจต่อกัน  เราก็อาจประหัตประหารกันได้  ทรยศกันได้ ซึ่งก็ทำให้ความเป็นมนุษย์ในคนเหล่านั้นจบสิ้นไปด้วย  เพื่อนทุกข์ จึงเป็น “เพื่อนมนุษย์” อยู่เสมอ เห็นภัยในการใช้ชีวิต และเห็นทางอันประเสริฐที่ควรจะชี้แนะแก่เพื่อนของตนก่อนใครๆ 

 

          คนที่ขาดเพื่อนสุข เป็นคนที่น่าสงสาร เพราะทำให้ชีวิตไร้สีสัน ไร้อารมณ์แห่งปุถุชน แต่คนที่ขาดเพื่อนทุกข์ กลับน่าสงสารยิ่งกว่า เพราะเขาย่อมต้องใช้ชีวิตท่ามกลางความสับสนเวียนวน ไม่รู้ว่าอะไรคือความจริง อะไรคือความเท็จ ไม่รู้ว่าอะไรควรเสียสละ ไม่รู้ว่าอะไรควรรักษา และไม่รู้เสียด้วยซ้ำว่า การเป็นเพื่อนคืออะไร ชีวิตเช่นนี้ ย่อมทำให้เกิดพันธนาการแห่งการเกิดไม่สิ้นสุด คือ  เกิดความเสียใจ กังวล ทุกข์ร้อน เป็นเช่นนี้เรื่อยไป แต่เมื่อใดที่เราได้พบเพื่อนทุกข์ ด้วยการเริ่มต้นประพฤติตนเป็นเพื่อนทุกข์ของผู้อื่นดังที่กล่าวมาเสียก่อน คือ  ไม่รอให้ใครมารัก แต่เริ่มจ่ายแจกความรัก ไม่รอให้ใครมาห่วงใย แต่จ่ายแจกความห่วงใยไปสู่ทุกสรรพสิ่ง  เช่นนี้  เพื่อนทุกข์ย่อมเข้าใจทุกข์ รับรู้ทุกข์อยู่เสมอ แต่จะหาความทุกข์ในใจอันประภัสสรนั้นสักเพียงปริมาณน้อยหนึ่งก็หามิได้

            เพื่อนสุขเป็นธรรมดาโลก พบพานแล้วผ่านไปดังสายลมที่ต้องผิวเนื้อ แต่เพื่อนทุกข์ต้องฝึกฝนเคี่ยวกรำ ต้องอดทนและยึดมั่นในความศรัทธา เพราะเป็นผู้ที่ไม่ต้องการความรัก ความหลง เครื่องสรรเสริญตกแต่งบูชา แต่เป็นผู้พร้อมเสียน้ำตาไปกับความทุกข์ของเพื่อน แลปรารถนาให้เพื่อนได้พ้นจากทุกข์ที่เผชิญอยู่นั้น แม้ว่าตนเองจะได้รับความลำบากอย่างไรก็มิได้หวั่นไหว  ดังนั้น คำพรที่ประเสริฐสำหรับการเกิดเป็นมนุษย์ คือ ขอให้เราท่านทั้งหลายได้พบเพื่อนทุกข์  ด้วยการเป็นเพื่อนทุกข์ของผู้อื่นนับแต่บัดนี้ 

 

______________________________________