การรักษาจะมีประสิทธิภาพหรือไม่มีประสิทธิภาพไม่ได้เกิดจากฝ่ายใดฝ่ายเดียว หากเกิดจากความร่วมมือร่วมใจและตั้งใจและใส่ใจในโปรแกรมการฝึกของผู้บำบัดและผู้รับบริการ และบริบทอื่นๆ สิ่งเหล่านี้จะช่วยเติมแต่งซึ่งกันและกัน
สวัสดีปีใหม่ค่ะผู้อ่านทุกคน(ช้าไปมั๊ยคะ?? แต่ก็ยังอยู่ในเดือนมกราคมนะคะ)ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยบันดาลให้คนอ่านมีความสุขและขอให้ผู้เขียนทำวิจัยจบให้เถิ๊ด (สาธุ //๐\\) เรามาเข้าเรื่องกันดีกว่าค่ะ
วันที่5มกราคมที่ผ่านมาค่ะ ผู้เขียนได้นำเสนอกรณีศึกษาและหลักฐานชิงประจักษ์แก่อาจารย์และเพื่อนๆให้ฟังค่ะ ตื่นเต้นมากค่ะเพราะการนำเสนอนี้เป็นภาษาอังกฤษและต้องพูดแค่ 15วินาที/1silde เร็วมากๆพูดผิดพูดถูกไม่รู้เลย
กรณีศึกษาที่ผู้เขียนเอามานำเสนอเป็นหญิงไทยอายุ 62 ปี ไม่ได้ประกอบอาชีพแล้วหมอวินิจฉัยว่าเป็นโรคหลอด (Cerebrovascular accident ) ทำให้ผู้รับบริการมีอาการอ่อนแรงในร่างกายด้านซ้าย
ความต้องการของผู้รับบริการรายนี้คือ อยากกลับไปเดินได้อีก และอยากใช้มือข้างซ้ายทำกิจกรรมต่างได้เหมือนเดิม
หลังจากที่ประเมินทางกิจกรรมบำบัดแล้วพบว่าผู้รับบริการรายนี้มีปัญหา
- อาการบวมของข้อมือและนิ้วมือข้างซ้าย
- ไม่มีแรงจูงใจที่จะรักษา
- ปัญหาด้านการกิน มีสำลักอาหารบ้างบางครั้ง
- การเคลื่อนไหวของข้อไหวแบบไปทั้งท่อนแยกส่วนไม่ได้(Synergy movement)
- ปัญหาหารใช้มือ ยังเอื้อมหยิบวัตถุไม่ได้และลักษณะการถือค้างวัตถุต้องไปแบบทั้งท่อน(Synergy movement to Hold object)
- การเคลื่อนย้ายตัวเองจากรถเข็นไปเตียงนอนและเก้าอี้ระดับความช่วยเหลือปานกลาง(Moderate assistance in transfers wheelchair to bed ,chair )
- ช่วยเหลือเล็กน้อยในการแต่งตัว
- ยังอาบน้ำเองไม่ได้
การให้การรักษาทางกิจกรรมบำบัด
- อย่างแรกที่ต้องทำเลยคือ การลดอาการบวมของข้อมือและนิ้วมือข้างซ้าย โดยใช้กรอบอ้างอิงBiomechanical ใช้เทคนิค การpassive stretching, massage & bandage, จัดท่าทางลดอาการบวม (positioning)
- การเพิ่มแรงจูงใจของผู้รับบริการและให้ความร่วมมือในการรักษา ใช้กรอบอ้างอิง Psychosocial Rehabilitation เทคนิคที่ใช้Psychosocial support, positive reinforcement, self-efficacy, therapeutic use of self
- เพิ่มการควบคุม การทำงานของกล้ามเนื้อบริเวณปาก ใช้กรอบอ้างอิงBiomechanical, Physical Rehabilitation ,Neurodevolmental เทคนิคgraded activity, oro motor exercise , positioning
- ลดการเคลื่อนไหวเป็นท่อนของข้อไหล่ซ้าย ใช้กรอบอ้างอิง Neurodevelopmental เทคนิคที่ใช้ graded activity, Brunnstrome, PNF
- เพิ่มการทำงานของมือ (สามารถเอื้อมหยิบสิ่งของได้และถือวัตถุค้างไว้ได้อย่างอิสระvoluntary movement) ใช้กรอบอ้างอิงBiomechanical , Neurodevelopmental เทคนิคที่ใช้ hand function training, graded activity
- Evidence based I : Rehabilitation of the upper extremity and basic activities of daily living in the first month after ischemic stroke: an international cohort comparison study
ผู้เขียนให้ระดับของ Evidence based นี้อยู่ที่ B+ เพราะไม่มี randomized-control- clinical trial มีcohort และ case control เหมาะที่จะมาใช้ในประเทศไทยแต่ยังต้องมีการวิเคราะห์ให้เหมาะสมกับบริบทคนไทย
งานวิจัยนี้ศึกษาเปรียบเทียบการฟื้นตัวของร่างกายท่อนบนและการทำกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วยหลอดเลือดสมองที่เป็นมาแล้ว 1เดือน ในผู้ป่วยในและผู้ป่วยนอก โดยที่ผุ้ป่วยได้รับการรักษาจากทีมสหวิชาชีพฟื้นฟูส่วนผู้ป่วยนอกกลับไปใช้ชีวิตอยู่ที่บ้านและได้รับการรักษาทางกายภาพบำบัดอย่างเดียวผลที่ได้ ไม่มีความแตกต่างกันเลย ทีไม่มีคสามแตกต่างมากนักผู้เขียนคิดว่าเรื่องของระบบการศึกษา หรือการดูแลด้านสาธารณสุขค่อนข้างดี แต่ที่ยังต้องนำมาวิเคราะห์เพื่อให้เหมาะสมกับไทยนั้นเพราะยังไม่มีทีมสหวิชชาชีพกระจายไปตามพื้นที่ต่างๆทำให้การดูแลด้านสุขภาพและสาธารณสุขต้องปรับปรุงและพัฒนาต่อไปอีกมาก
- Evidence based II : A lifestyle intervention as supplement to a physical activity program in rehabilitation after stroke: a randomized controlled trial study
ผู้เขียนให้ระดับของ Evidence based นี้อยู่ที่ A++ เพราะมีการRandomized-control clinical trial มีการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและเหมาะสมกับสถานการณ์ และคุ้มค่าอย่างยิ่งในบริบทของไทย
การศึกษานี้ประเมินถึงผลของlifestyle group intervention ในคุณภาพชีวิต ,การทำกิจกรรมและการมีส่วนร่วมโดยแบ่งผู้เข้าร่วมเป็นสองกลุ่มคือกลุ่มควบคุมที่ได้โปรแกรมการฝึกรักษาทั่วไป และกลุ่มทดลองเป็นกลุ่มที่ได้รับการรักษาทั่วไปและได้รับ lifestyle group intervention ซึ่ง lifestyle group intervention เป็นการรักษาโดยการจักกิจกรรมกลุ่มโดยนำผู้ที่มีอาการป่วยคล้ายกันมาทำกิจกรรมกลุ่มด้วยกันเพิ่มในเรื่องของการมีส่วนร่วม,การสะท้อนตนเองจากผู้อื่น เพื่อเพิ่มความเชื่อมั่นความมั่นใจในการทำกิจกรรมต่างๆได้ ผลที่ได้ออกมาคือไม่มีความแตกต่างทางนัยสำคัญเลย แต่ lifestyle group intervention นี้มีจุดอ่อนคือไม่ได้ประเมินหลังการทำโปรแกรมนี้ไปแล้ว lifestyle group intervention น่าจะคุ้มค่ากับบริบทของคนไทย ผู้เขียนคิดว่า lifestyle group intervention นี้คล้ายๆกับการจัดกิจกรรมกลุ่มในผู้รับบริการทางจิตเวช โดยที่มีกระบวนการทำกลุ่มคล้ายกันแต่วัตถุประสงค์ที่ตั้งต่างกันคือ lifestyle group intervention เน้นการเสริมสร้างด้านร่างกายด้วยแต่ทางจิตเวชจะมุ่งไปที่ด้านจิตใจเพียงอย่างเดียว
ไม่ว่าอย่างไรก็ตามการรักษาจะมีประสิทธิภาพหรือไม่มีประสิทธิภาพไม่ได้เกิดจากฝ่ายใดฝ่ายเดียว หากเกิดจากความร่วมมือร่วมใจและตั้งใจและใส่ใจในโปรแกรมการฝึกของผู้บำบัดและผู้รับบริการ และบริบทอื่นๆ สิ่งเหล่านี้จะช่วยเติมแต่งซึ่งกันและกัน เพื่อประโยชน์สูงสุดแก่ผู้รับบริการ
Ref.:
- Minelli C,Gondim A.A.F,Barreira A.A, Dromerick A.W.Rehabilitation of the
upper extremity and basic activities of daily living in the first month
after ischemic stroke: an international cohort comparison study.Italy
Neurology International 2009; 1:e4 :10-14
- A Lund,M Michelet,L Sandvik,TB Wyller and U Sveen. A lifestyle
intervention as supplement to a physical activity programme in
rehabilitation after stroke: a randomized controlled trial. published
Clin Rehabil 2011:1-12