บันทึกการทำประชาคม หมู่ ๑๑


นับเป็นความเชื่อมโยงและเป็นผลงานของคนโนนสูง และจะเกิดคู่พร้อมกันกับอาคารของโนนวัด แล้วสำหรับวันนี้เองจึงเกิดคำถามว่าทางผมและฝ่ายราชการต่างๆ ได้เตรียมการถึงวันนี้ทางชุมชนได้เตรียมอะไรไว้แล้วบ้าง

บันทึกการทำประชาคม หมู่ ๑๑ 

บ้านโนนวัด ตำบลพลสงคราม อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา ๒๐ กันยายน ๒๕๕๔

 

ณ อาคารชั่วคราว ศูนย์การเรียนท้องถิ่น สมัยก่อนประวัติศาสตร์ แหล่งอารยธรรมบ้านโนนวัด ตำบลพลสงคราม อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

 

 

เริ่มประชาคม เวลา ๑๔.๐๐ น.

นายณัฐพล  ตะเภาน้อย ปลัด อบต.พลสงคราม (ผู้ดำเนินการประชาคม)

ได้กล่าวนมัสการพระคุณเจ้าประโชติ ชัยคุณ เจ้าอาวาสวัดมะรุม และกล่าวต้อนรับคุณคมสันต์ เณรชู พัฒนาชุมชนอำเภอโนนสูง (ผู้แทนนายอำเภอ) ดร.ไนเจล ชาง นักโบราณคดีจากประเทศออสเตรเลีย อาจารย์ทวี  วัชระเกียรติศักดิ์ และอาจารย์วิลาวัลย์  วัชระเกียรติศักดิ์ และคณะอาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา นายพงษ์ศักดิ์  ไทรพิพัฒนพานิชย์ นายก อบต.พลสงคราม นายกิตติศักดิ์ โกสันเทียะ ประธานสภา อบต. พลสงคราม รวมถึงชาวบ้านโนนวัดทุกท่านที่เข้าร่วมการประชาคมในครั้งนี้

            และหลังจากนั้นได้กล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการประชาคมในวันนี้ว่า จะมาปรึกษาหารือและแจ้งข่าวความคืบหน้าการดำเนินการก่อสร้างอาคารพิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้บ้านโนนวัด ซึ่งในการดำเนินงานจนมาถึงวันนี้โดยมีมหาวิทยาลัยเป็นผู้นำการขับเคลื่อน ในปัจจุบันได้ทำการจัดจ้างผ่านระบบ E-Auction แล้ว และได้ผู้รับจ้าง คือ บริษัทมะค่า... ซึ่งเป็นบริษัทของอดีต สจ.สุธาสินี  ศิริโภคานนท์ และได้ทำการเซ็นสัญญาก่อสร้างตามแบบ  ซึ่งทางอบต.จะนำภาพอาคารมาติดไว้ในสถานที่ก่อสร้างภายในอาทิตย์หน้า ซึ่งในโครการก่อสร้างจะแล้วเสร็จในวันที่ ๒๔ เมษายน ๒๕๕๕ ซึ่งขอให้ชาวบ้านโนนวัดช่วยกันช่วยเหลืออำนวยความสะดวกแก่ผู้รับจ้างอีกทางหนึ่งด้วย

 

นายพงษ์ศักดิ์  ไทรพิพัฒนพานิชย์ นายก อบต.พลสงคราม 

            วันนี้เป็นการเชิญทุกท่านมาเพื่อแจ้งการดำเนินงานของโครงการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ ซึ่งตามที่ท่านปลัดณัฐพลได้แจ้งแล้วคือได้มีผู้รับเหมาแล้ว ส่วนโครงการในขั้นต่อไปนั้น คือ การดำเนินการจัดหาผู้รับดูแลในส่วนของการตกแต่งภายใน การนำเสนอในตัวอาคาร ซึ่งจะต้องทำ E-auction ในรอบต่อไป ซึ่งน่าจะสมบูรณ์แล้วเสร็จในปี ๒๕๕๕ ก็ต้องขอขอบพระคุณอาจารย์ทวี และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ที่เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการดำเนินการ และขอขอบคุณดร.ไนเจล ชาง ที่เชิญมาเมื่อไหร่ก็มาร่วมประชุมกับเราทุกครั้ง

พระครูประโชติ  ชัยคุณ เจ้าอาวาสวัดมะรุม 

            ขอเจริญพรทุกท่าน และขอขอบใจอาจารย์ทวีและครอบครัวที่ท่านนำเราทำจนมาถึงวันนี้ และวันนี้เห็นเริ่มการก่อร่างสร้างเริ่มอาคารมาถึงวันนี้ก็ดีใจ ได้ถามคุณยายวอยตอนไปเพล ก็ได้ทราบถึงความคืบหน้า แต่เสียดายที่นายอำเภอนิรันดร์ย้ายไปก่อน แต่ก็ไม่ว่าอะไรเพราะยุคสมัยนี้เจ้านายมักแย่งเก้าอี้กัน และขอขอบใจทุกท่านที่ได้ร่วมสร้าง โดยเฉพาะ ดร.ไนเจล ชาง และอาจารย์ทวี ที่บางครั้งจะมาที่บ้านโนนวัดก็เกิดเหตุเภทภัย ฉันในนามของวัดมะรุมก็จะพยายามจะรอบรับการพัฒนานี้ ขอขอบคุณท่กท่านทุกฝ่ายที่ร่วมกันผลักดัน สร้างความดีเอาไว้ให้ลูก ทำถูกไว้ในหลาน ขออนุโมทนาขอขอบอกขอบใจ มา ณ ที่นี้

 

อาจารย์ทวี   วัชระเกียรติศักดิ์ อาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา 

            ผมเข้ามาที่บ้านโนนวัด ๓ - ๔ ปีแล้ว ใช้เวลาพอสมควร เริ่มจากวันที่กำนันและท่านนายกอบต. ไปต่อว่าที่ราชภัฏ ว่าเห็นแต่จัดประชุมไม่เคยเห็นความคืบหน้าในการจัดสร้างอาคารเลย นั่งรอตั้งแต่ปี ๒๕๕๑ แต่พวกผมต้องไปวิ่งรอ ซึ่งเมื่อทำเสร็จก็ต้องช่วยกันรักษาไว้ให้ได้นะครับ ซึ่งทางนายอำเภอก็ขอให้ผมทำต่อ ผมก็ตอบไปว่าถ้าชาวบ้านเขาทำผมก็จะทำ สำหรับวันนี้มีชาวบ้านโนนวัดเข้าร่วมประชาคมกันเยอะ ผมขอถามถึงการบ้านที่ผมให้ไว้คือการสร้างคุ้มต่างๆ ดำเนินถึงไหนแล้ว มีชื่อคุ้มอะไรบ้าง

            หัวหน้าคุ้มต่างๆ ได้รายงานการก่อตั้งคุ้ม ออกมาเป็น ๔ คุ้ม ดังนี้

๑.           คุ้มสุริยาพาเจริญ

๒.           สุขสวัสดิ์พาเจริญ

๓.           ใต้แสนสุขยุคพัฒนา

๔.           ประชาราษฎร์พัฒนา

วันนี้ที่เข้าร่วมประชาคม คือ ส.อบต. ผู้ใหญ่บ้าน ประธานกลุ่มอาชีพ กลุ่มเยาวชน อสม. ส่วนที่เหลือ คือ ท่านที่มาให้กำลังใจและสนับสนุน มาร่วมประชาคมในวันนี้เพื่อเป็นการเตรียมตัวที่อาคารหลังนี้จะอยู่กับเราและเรารับใช้เราได้ในต่อไป

 

ดร.ไนเจล  ชาง นักวิจัยด้านโบราณคดีจากออสเตรเลีย 

            ได้กล่าวถึงแผนที่จะดำเนินการวิจัยต่อไปในปี ๒๕๕๕ แบ่งออกเป็น ๔ โครงการ ดังนี้

            ๑. จะดำเนินการทดลองปั้นเครื่องปั้นดินเผาที่จำลองจากโบราณวัตถุที่ขุดค้นได้จากบ้านวัด และจะมีการพัฒนาออกแบบใหม่โดยใช้เอกลักษณ์เดิม โดยจะฝึกให้ชาวบ้านได้ทำและปรับใช้เป็นอาชีพอีกด้วย และนอกจากนี้จะถ่ายทอดให้แก่นักเรียนเพื่อเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาของท้องถิ่นให้กับเยาวชน

            ๒. การทำการสำรวจพื้นที่ที่คาดว่าเป็นชุมชนโบราณในพื้นที่ตำพลสงครามเพื่อทำการขุดค้นทางโบราณคดีเพิ่มเติม และหลังจากนั้นจึงจะขออนุมัติทำโครงการจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและขออนุญาตขุดค้นจากกรมศิลปากร โดยใช้โนนวัดเป็นศูนย์กลางและขยายออกไปเรื่อยๆ จนทั่วพื้นที่ตำบลพลสงคราม

            ๓. โครงการศึกษาเรื่องกระบวนการทำเกลือ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของที่นี่ เช่น การต้มเกลือ การทำนาเกลือ ทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ เพื่อทำการเปรียบเทียบและทำการขุดค้นนาเกลือที่เลือกใช้เป็นตัวอย่าง

            ๔. โครงการป่าชุมชน โดยร่วมกับอาจารย์วาสนา ภานุรักษ์ จากทางมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ดำเนินการร่วมกับมหาวิทยาลัยเจมส์คุกประเทศออสเตรเลีย เพื่อศึกษาความเชื่อโยงจากอดีตสู่ปัจจุบันในป่าชุมชนของตำบลพลสงครามบริเวณบ้านหญ้าคา ศึกษาถึงการจะยกระดับชีวิตได้อย่างไร

            และทั้ง ๔ โครงการนี้ถือว่าเป็นการสนับสนุนศูนย์การเรียนรู้ที่กำลังจะเกิดขึ้นด้วย

 

นายณัฐพล  ตะเภาน้อย ปลัด อบต.พลสงคราม (ผู้ดำเนินการประชาคม)

            เมื่อวันจันทร์ได้เข้าไปประชุมที่ราชภัฏ เรื่องโครงการสร้างพิพิธภัณฑ์ลุ่มแม่น้ำมูลตอนต้น ซึ่งอาจารย์ทวี มีความรู้มากกว่าผม จึงขอให้ทางอาจารย์ทวีช่วยเล่าให้ชาวบ้านโนนวัดฟังด้วยครับ

 

อาจารย์ทวี   วัชระเกียรติศักดิ์ อาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

            เรื่องมันเกิดขึ้นเมื่อวันที่ผู้ว่าราชการจังหวัดมาที่บ้านโนนวัด ในงานผู้ว่าสัญจร ซึ่งได้นำเสนอข้อมูลและผู้ว่าได้เสริมว่าควรจะทำพิพิธภัณฑ์ที่อยู่ติดริมถนนให้คนเห็นได้ชัดเจน โดยนายอำเภอนิรันดร์ได้ไปหาพื้นที่ได้ที่บ้านบิง โดยท่านผู้ว่ามีดำริให้ใช้เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวของจังหวัดนครราชสีมา เพื่อเป็นแหล่งจูงใจให้ไปเที่ยวต่อในพื้นที่ใกล้เคียง เช่น ปรางค์พลสงคราม ปราสาทหินพิมาย บ้านธารปราสาท และบ้านโนนวัด โดยการประชุมถึงขั้นที่ออกแบบและได้รับการสนับสนุนงบประมาณเรียบร้อยแล้ว

            นับเป็นความเชื่อมโยงและเป็นผลงานของคนโนนสูง และจะเกิดคู่พร้อมกันกับอาคารของโนนวัด แล้วสำหรับวันนี้เองจึงเกิดคำถามว่าทางผมและฝ่ายราชการต่างๆ ได้เตรียมการถึงวันนี้ทางชุมชนได้เตรียมอะไรไว้แล้วบ้าง

 

ผู้ใหญ่บ้านโนนวัด

            ชาวบ้านโนนวัดรู้สึกตื่นเต้น และได้เตรีมการทอเสื่อและฝึกอาชีพกับทางบ้านปราสาท ดีใจที่เป็นไปได้ เมื่อก่อนเราไม่หวัง แต่ถึงวันนี้เราหวังแล้ว ในนามของชาวบ้านขอขอบคุณอาจารย์ทวี และหัวหน้าฝ่ายทุกท่านด้วย

 

อาจารย์ทวี   วัชระเกียรติศักดิ์ อาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

            ชุมชนต้องตั้งตัวแทนขึ้นมาประสานงานกับอบต. ไม่มีอำนาจแต่มีหน้าที่ติดตามการทำงานและอำนวยความสะดวก และถ่ายทอดความคิดเห็นของชุมชนว่าเห็นยังไง คิดยังไง เห็นดีไม่ดียังไง

            ผมได้ประสานงานกับทางอบต. ว่าให้ขอคนมาประจำอยู่ที่ศูนย์ด้วย

            จากคำถามที่ท่านได้ถามขึ้นมาว่าของที่ขุดค้นจะอยู่ที่ศูนย์นี้หรือไม่นั้น ขอตอบว่าของที่ขุดค้นยังไม่เอามาแสดง เพราะเรื่องการดูแลรักษา โดยกฎหมายกรมศิลปากรเขาจะเป็นผู้รักษาและเมื่อเราพร้อมเขาจะนำมาให้เราจัดแสดงเอง เหมือนกับกรณีปรางค์พลสงครามที่มอบให้อบต.ดูแล

            หลังจากนั้นในช่วงต้นปี ๒๕๕๕ จะจัดอบรมวิทยากรเรื่องนิทรรศการในอาคารพิพิธภัณฑ์ ซึ่งเขาน่าจะสร้างเสร็จประมาณเดือน มิถุนายนถึงกรกฎาคม ๒๕๕๕ ข้างในถึงจะเสร็จ

            ซึ่งผมมองว่า 1 ปีที่ผ่านมา ชาวบ้านโนนวัดได้รักษาอาคาชั่วคราวได้อย่างดีเยี่ยมไม่มีรอยขีดข่วนแต่อย่างใด ผมเชื่อว่าอาคารถาวรทำไมจะดูแลไม่ได้

 

นายณัฐพล  ตะเภาน้อย ปลัด อบต.พลสงคราม (ผู้ดำเนินการประชาคม)

            อบต.ได้เตรียมงบประมาณ โดยให้ทางประธานสภาอบต.ช่วยชี้แจงว่าทางสภามีความยินดีเป็นอย่างยิ่งที่จะสนับสนุนงบประมาณในการปรับปรุงอาคารในอนาคต

 

นายกิตติศักดิ์  โกสันเทียะ ประธานสภา อบต.พลสงคราม

            ขอแสดงความยินดีกับสิ่งที่เกิดเป็นรูปธรรมแล้ว บ้านโนนวัดจะมีงานที่เกิดขึ้นมากมาย ซึ่งทุกหมู่บ้านในตำบลพลสงครามก็จะต้องช่วยกัน ชาวโนนวัดก็จะมีงานทำและสิ่งดีๆ เกิดขึ้นมากมาย

            ในส่วนของอบต. มีความยินดีมาก ซึ่งทางฝ่ายสภา ขอรับรองว่าสภาจะสนับสนุนเต็มที่ในส่วนของโครงการต่างๆ ถ้านายกได้นำเข้าสู่สภา ทางสภาก็จะอนุมัติสนับสนุน

 

นายนพดล  ศรีจันทรานนท์ ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านมะรุม

            ในส่วนของสถาบันการศึกษาโดยเฉพาะโรงเรียนบ้านมะรุมหรือในภาษาชาวบ้านเรียกว่า โรงเรียนตรงปากหลุม โรงเรียนได้ดำเนินการดังนี้

            ๑. โรงเรียนได้ดำเนินการประชาสัมพันธ์โรงเรียนในกลุ่มและขยายไประดับอำเภอ และผมก็จะนำข้อมูลในวันนี้ไปถ่ายทอดต่อ

            ๒. โรงเรียนได้เตรียมการเรื่องมัคคุเทศก์น้อย ส่วนหนึ่งก็เป็นการเตรียมการเข้าส่ประชาคมอาเซียนใน 2558 ได้ฝึกนักเรียนพูดภาษาอังกฤษ และมีการแข่งขันด้วยและขยายผลไปในระดับกลุ่มโรงเรียนและระดับอำเภอ โดยอาศัยโรงเรียนบ้านธารปราสาท และทำแผนร่วมกันว่าจะดำเนินการอย่างไรในส่วนของโรงเรียนต่างๆ ในกลุ่มนั้นก็ได้เริ่มรับสมัครครูภาษาอังกฤษ เพื่อมาฝึกมัคคุเทศก์และเตรียมการรองรับอาคารที่กำลังจะเกิดขึ้นด้วย

            ๓. ในบางท่านกังวลว่า อาคารนี้จะร้างไม่มีผู้มาใช้งาน ผมขอรับประกันอีกทางหนึ่งว่าโรงเรียนในกลุ่มจะมาศึกษาที่นี่ และขยายผลไปในระดับอำเภอและระดับเขต

 

นายณัฐพล  ตะเภาน้อย ปลัด อบต.พลสงคราม (ผู้ดำเนินการประชาคม)

            อบต. ได้ประสานงานกับทาง TOT จะสร้างระบบเครือข่ายวางแผนในการเชื่อมโยงข้อมูลบ้านโนนวัด เพื่อจะให้ลูกหลานสามารถเปิดดูได้ว่าบ้านโนนวัดมีอะไรบ้างผ่านอินเทอร์เน็ต ซึ่งนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่มักจะชมผ่านอินเทอร์เน็ต และเข้ามาศึกษาวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของพ่อแม่พี่น้อง อย่างการหาแมงดาตามท้องนา อินเทอร์เน็ตจะเป็นการเชิญชวน ขอบคุณทางโรงเรียนด้วยที่คิดจะเชื่อมโยง

 

นายสามารถ  ปัญญารัตนรักษ์ กำนันตำพลสงคราม

            เมื่อวันจันทร์มาที่ราชภัฏ เขาบอกว่ากลัวอาคารจะร้าง กำนันก็ได้หารือกับทางโรงเรียนโดยให้โรงเรียนมาเรียนที่พิพิธภัณฑ์อาทิตย์ละโรงเรียน ซึ่งอย่างน้อยพี่น้องบ้านโนนวัดก็จะขายขนมได้อย่างน้อยคนละบาทแน่ๆ

            ซึ่งวันนี้ ๔๖ หลังคาเรือนของบ้านโนนวัด น่าจะมีความพร้อมประมาณ ๔๐ หลังคาเรือนที่มีความพร้อมต้องช่วยกันดูแล จะอาศัยทางราชการอย่างเดียวไม่ได้ หมู่บ้านจะต้องช่วยกัน เขาบอกมาว่าอยากเจริญต้องหัดประชุมบ่อยๆ งานจะสำเร็จได้ก็ต้องขอบคุณทุกด้าน เขาเรียกว่า “บวร” เข้าทุกทาง

 

พระครูประโชติ  ชัยคุณ เจ้าอาวาสวัดมะรุม

            คำว่า “บวร” คือ บ้าน วัด โรงเรียน ทางวัดก็จะทำที่ระลึกเพื่อจัดหาต้นทุนมาให้จำหน่ายเป็นรายได้แก่ศูนย์เรียนรู้ เช่น ของที่ระลึก ป้ายมงคล วัตถุมงคล ซึ่งต้นทุนประมาณ ๓๙ บาท อันนี้ก็ให้เขาบูชา ๙๙ บาท เพื่อใช้เป็นปัจจัยในการบริหาร ทางวัดได้คุยกับกำนันว่าน่าจะมีอะไรสักอย่าง ซึ่งได้ประชุมเมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๔ เขาแจกกระเป๋า เลยคิดที่จะทำกระเป๋า ทางวัดมะรุมจะทำกระเป๋าแจกเพื่อสมนาคุณแก่ผู้เข้ามาเลิกเหล้าสุรา เมื่อครบกำหนดเลิกเหล้าก็โทรตามให้เขามารับกระเป๋าถือว่าเป็นการประชาสัมพันธ์ส่วนเสริม มอบเป็นที่ระลึกให้แก่เขา ที่จะเป็นแนวทางโฆษณาให้เขาได้เห็นโลโก้บ้านโนนวัดไปตลอด และบางคนที่เลิกเหล้าได้ไม่ครบและมาขอถอนสาบานก็จะให้มาบำเพ็ญประโยชน์ ณ บ้านโนนวัด ซึ่งทางต่อไปวัดก็อาจจะมีการบริการจากวัด ไม่มีอะไรก็ใช้รถเข็น ชักจูงให้เขามา

 

คุณคมสันต์ เณรชู พัฒนาชุมชนอำเภอโนนสูง (ผู้แทนนายอำเภอ)

            ที่ผ่านมาหลายๆ ท่านที่ทำงานด้วยกัน สอบถามว่าเป็นอย่างไร เพราะเขาเปิดจากอินเทอร์เน็ตแต่ส่วนใหญ่เป็นภาษาไทย อยากให้เพิ่มเติมเป็นภาษาอังกฤษบ้าง เพราะนักท่องเที่ยวทั่วโลกทั่วโลกที่ชอบด้านโบราณคดีเขาจะได้มาเที่ยวกัน

            ในส่วนของบ้านธารปราสาท มีประชากรในหมู่บ้านกว่า ๔๐๐ หลังคาเรือน ความแตกต่างทางด้านจิตใจของคนจงมีสูงมาก ความสามัคคีมีน้อยเพราะเกิดจากการจัดแบ่งผลประโยชน์ที่ไม่ลงตัว ก็อยากให้บ้านโนนวัดรักษาความร่วมไม้ร่วมมือ โดยประชุมบ่อยๆ จัดเวทีประชาคมบ่อยๆ ซึ่งจะได้เหมือนกับที่ท่านผู้ว่าพูดไว้ว่า “กินอิ่ม นอนอุ่น ทุนมี หนี้หมด”

 

อาจารย์ทวี   วัชระเกียรติศักดิ์ อาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

            ถ้าเป็นไปได้ ผมอยากให้มีรถอีแต๋นสำหรับนำเที่ยวรอบบ้านโนนวัด และเมื่อกี้ได้คุยกับท่านพระครูเพิ่มเติมมาว่าอยากให้มีห้องหลวงพ่อหริ่ง เพราะว่าท่านจะได้มาทำพิธีเลิกเหล้าที่นี่อาทิตย์ละ 1 วันที่บ้านโนนวัด

            และมาถึงวันนี้ต้องยกประโยชน์ให้อบต. ซึ่งหายากที่จะมีอบต.แบบนี้ ส่วนใหญ่เมื่อไปชวนทำงานเพื่อชุมชนจริงๆ ก็จะหันหน้าหนี ก็ต้องขอบคุณทั้งอบต. และท่านกำนันด้วย

 

นายพงษ์ศักดิ์  ไทรพิพัฒนพานิชย์ นายก อบต.พลสงคราม

            ในนามของนายกอบต.พลสงคราม ขอรับรองว่า ถ้าผมยังเป็นนายกอยู่ พิพิธภัณฑ์นี้จะไม่ร้าง เพราะกว่าเราจะได้มามันเหนื่อยยาก อยากให้เราทุกคนทะนุถนอมเหมือนกับเป็นของส่วนตัว ถ้าท่านคิดว่าอบต.ดูแล มันก็จะเหมือนถนนที่จะอยู่ไม่นานเพราะอบต.ดูไม่ไหว ดังนั้นความเสียสละเป็นบ่อเกิดแห่งพลัง และขอขอบคุณที่ท่านสละเวลามาร่วมการประชาคมในวันนี้

 

ปิดประชาคม เวลา ๑๖.๐๐ น.

 

 

คำสำคัญ (Tags): #บ้านโนนวัด
หมายเลขบันทึก: 464346เขียนเมื่อ 10 ตุลาคม 2011 14:51 น. ()แก้ไขเมื่อ 19 มิถุนายน 2012 16:40 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท