เรื่องราวคนหน้างานโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ...เราจะย้ายภูเขาได้หรือไม่?
อดีตเด็กโรงเรียนดอกบัวจากเมืองสุพรรณอย่างผม รู้สึกดีใจและตื่นเต้นเมื่อได้มีโอกาสมาเยี่ยมเยียนโรงเรียนอนุบาลดารณีท่าบ่อ อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย...แม้ว่าจะต่างสถานที่คนละจังหวัดกัน แต่ลักษณะรูปแบบตึก สีสันของตัวอาคารแบบที่คุ้นเคย เริ่มทำให้ผมล่องลอยกลับสู่อดีตกาลวานวันที่อนุบาลสุพรรณบุรี...น้องๆ ตัวน้อยที่นี่มีขีดความสามารถที่ไม่ธรรมดาจริงๆ นะครับ ตัวเล็กตัวน้อย แต่ก็สามารถทำการแสดงได้อย่างน่ารักน่าเอ็นดูเลยทีเดียว ถ้ามีเสียงมาฝากกันได้ จะได้เห็นว่าพิธีกรเด็กน้อยทั้งสามคน สามารถพูดเปิดการแสดงได้ด้วยภาษาญี่ปุ่น อังกฤษ และไทย..แค่จะพูดบนเวทีเฉยๆ ผู้ใหญ่บางคนก็แทบจะเป็นลมแล้วนะครับ
วันนี้มีการแสดงผลงานกิจกรรมต่างๆ ในฐานะเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพระดับทอง เนื่องจากมีคณะเยี่ยมชมของคุณครูที่จังหวัดกำแพงเพชร สนใจเข้าเยี่ยมชม คณะของโรซ่าจึงได้อนิสงฆ์ได้ดูการแสดงของเด็กๆ และผลิตผล นวัตกรรมต่างๆ ของเส้นทางโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพไปด้วยในตัว
ด้วยศักยภาพของโรงเรียนขนาดใหญ่ของโรงเรียนอนุบาลดารณีท่าบ่อ ที่มีจำนวนทั้งครูและเจ้าหน้าที่ที่มากมาย จำนวนเด็กที่มีความสามารถหลากหลาย และกลุ่มชมรมผู้ปกครองที่มีความรู้ความสามารถที่เสริมส่งในด้านสุขภาพได้ เช่น หมอดิน เกษตรพอเพียง ได้ร่วมมือกันทั้งแบ่งเบาและช่วยคุณครูสร้างสรรค์ได้หลากกิจกรรมและสิ่งของ เช่น กิจกรรมออกกำลังกาย กิจกรรมตอบคำถามชิงรางวัลด้านสุขภาพ การผลิตสื่อการเรียนการสอนด้านสุขภาพและจริยธรรม เมนูอาหารผักปลอดสารพิษส่งเสริมการกินเพื่อสุขภาพ โดยเฉพาะการส่งกระจายเสียงหน้าเสาธงและช่วงพักเที่ยง ที่สร้างรูปแบบการนำเสนอได้อย่างน่าสนใจของทีมกัปตันสุขภาพและแก๊งก๊วนรักสุขภาพทั้ง ๑๐ คน...เหล่านี้คือกิจกรรมที่โลดแล่นได้อย่างมีสีสันและสร้างความสัมฤทธิ์ผลที่น่าพอใจในสุขภาพของโรงเรียนขนาดใหญ่ ที่พร้อมไปด้วยนานาปัจจัยเสริมส่ง
แต่กระนั้น รูรั่วเล็กๆ หรือช่องโหว่ขนาดที่เพียงพอให้สุขภาพดีๆ ในรั้วโรงเรียนกระเด็นกระจัดกระจายไปนอกรั้วโรงเรียน ก็มีให้พบเห็น และอาจถึงกับสร้างความกังวลใจแบบยุงบินและส่งเสียงให้รำคาญของคนทำงาน คือ ภาวะที่ในรั้วโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพกันแบบสุดตัว แต่สังคมขนาดใหญ่ของตัวอำเภอท่าบ่อ ความรักลูกที่ยังไม่ได้ถูกแนะนำหนทางที่เหมาะควร และความเป็นเด็ก เหล่านี้ทำให้เกิดภาวะ “ผอมไป อ้วนกลับมา” อยู่เสมอๆ
“ผมไม่ค่อยกังวลใจเท่าไรกับเรื่อง สถานะโรงเรียนในการส่งเสริมสุขภาพจะอยู่ในระดับใด คำถามคือ เด็กจะได้อะไรกับกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพในระดับเข้มข้นขึ้น และมีเรื่องใดต้องเสียหายหรือสร้างกระทบจากการได้มาหรือไม่” ทัศนะอันซึ้งใจของผู้อำนวยการโรงเรียนอนุบาลดารณีท่าบ่อ กล่าวไว้อย่างน่าสนใจ และกระชากความรู้สึก โหมแรงอุดมการณ์ให้ลุกโชน ตามประสาคนทำงานเชิงพัฒนา
บนเส้นทางเดินสู่โรงเรียนส่งเสริมคุณภาพระดับเพชร วงล้อแห่งการร่วมมือที่ได้หมุนกันไปแล้ว จะมาจาก ครูและเจ้าหน้าที่ในโรงเรียน เจ้าหน้าที่ใจดีจาก รพสต.ในพื้นที่ และชมรมผู้ปกครอง ไม่รู้ว่าเพียงพอต่อการอุดรูรั่วที่น่ารำคาญใจ และพากันก้าวเดินสู่ขั้นสูงอีกระดับสถานะหนึ่งของโรงเรียนหรือไม่ ทั้งคำถามที่ว่าเด็กๆ จะได้อะไร และเกิดความเสียหายหรือผลกระทบต่อด้านอื่นๆ ของสังคมหรือไม่ เป็นโจทย์ที่ใหญ่ขึ้นในความคิดของคนทำงาน...เราจะอยู่เพียงแค่นี้หรือไม่? ซึ่งผมเองก็คิดว่ามันก็ดีพอหรือดีมากๆ ในระดับสายตาคนนอกอย่างผมมองและเสริมด้วยหลักฐานเชิงประจักษ์ในการเป็นแหล่งดูงานและเรียนรู้ในการเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพของจังหวัดอื่นๆ และโรงเรียนใกล้เคียงในพื้นที่
รพสต.ในพื้นที่ ที่เดินเคียงข้างให้การดูแลสุขภาพแก่เด็กๆในโรงเรียนนี้ กล่าวถึงโอกาสในการก้าวสู่ระดับเพชรว่า ในด้านความพร้อมของอาคารสถานที่ คุณภาพของน้ำดื่มน้ำใช้ในโรงเรียน เมนูอาหารการกิน และอนามัยสิ่งแวดล้อมต่างๆ ฯลฯ ไม่ใช่ข้อปัญหาของการรับการประเมินเลย ทุกอย่างอยู่ในขั้นดีและพร้อมเพรียงอยู่แล้ว ไม่มีอะไรน่าเป็นห่วงสำหรับการดูแลส่งเสริมสุขภาพขั้นเข้มข้น
แต่วันนี้ที่ความท้าทายต่อการอุดรูรั่วรวมกับสังคมเมืองขนาดใหญ่ ที่รายล้อมโรงเรียนไว้ เป็นโจทย์ยากโจทย์ใหญ่ขนาดเท่าภูเขาในความรู้สึกของคนหน้างาน เป็นโจทย์เดียวหรือไม่ ที่จะปลดล๊อคให้คนหน้างานได้มุ่งมั่นที่จะก้าวต่อไปอย่างไม่หยุดยั้งในการส่งเสริมสุขภาพของเด็กๆ
วงแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในบ่ายกึ่งเย็น ในโรงยิมเอนกประสงค์ ครูผู้เกี่ยวข้องและตัวแทนชมรมผู้ปกครองเด็ก พูดคุยกันอย่างออกรส ถึงเรื่องความร่วมมือของร้านค้าขายในโรงเรียน ที่สามารถดูแลจัดการได้ แต่หากเป็นเรื่องนอกรั้วโรงเรียน ในพื้นที่สังคมเมืองขนาดใหญ่ และการเลี้ยงดูแบบตามใจลูก พวกเขาอาจจัดการไม่ได้ มันเกินกำลัง คำพูดที่ว่า “เราสร้างลูกที่แข็งแรงมีสุขภาพพลานามัยที่ดีให้พ่อแม่ ให้แก่ครอบครัว และให้แก่สังคม แต่เมื่อเช้าวันใหม่กลับเข้ามา หรือเทอมใหม่เปิดขึ้นมา เราต้องมาเริ่มทำกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพในแบบซ่อมแซมแก้ไขฟื้นฟูให้ดีเหมือนเดิมเช่นนี้ใหม่อยู่เสมอ เมื่อไรกันล่ะจะทำส่งเสริมแบบต่อยอดกันได้” ช่างได้อารมณ์ความรู้สึกและขยายภาพของคำว่า “ผอมไป อ้วนกลับมา” ได้อย่างชัดเจน และเห็นถึงปัจจัยแห่งปัญหาได้ดี...แร๊งงงงงงส์
นั่นแสดงว่า ภายในรั้วโรงเรียนมีความพร้อมในระดับพร้อมลุย แต่โจทย์ “ผอมไป อ้วนมา” ที่แนวทางแก้ไขอาจไม่ได้อยู่แค่ภายในรั้วโรงเรียน จะเป็นโจทย์ใหญ่ระดับภูเขาที่ต้องคอยลุ้นและเอาใจ (หรือทุ่มสุดตัว) ช่วยให้เกิดมิติของการร่วมแรงในระดับสังคมเมืองท่าบ่อหรือไม่ ธงเขียวสำหรับร้านค้าที่มีจิตใจส่งเสริมสุขภาพ หรือธงเขียวหน้าบ้านผู้คนทั่วไป (ซึ่งแทรกและเต็มไปด้วยสถานะพ่อแม่ผู้ปกครองเด็ก) จะเป็นทางออกหรือไม่? แนวทางการพูดคุยที่ไม่สร้างผลกระทบทางใจและทางเศรษฐกิจรายได้ของร้านค้าขายจะมีบรรยากาศชื่นมื่นรื่นรมย์แบบคนในสังคมเดียวกันพูดจากันได้อย่างไร? และจะยั่งยืนยาวไปได้เพียงไหน? ฯลฯ...โจทย์หนักโจทย์ใหญ่ระดับภูเขา ที่ท้าทายแรงใจของคนหน้างาน มีอยู่ตรงหน้า ผลลัพธ์ที่จะได้เห็นว่าภูเขานั้นถูกทำลายและย้ายออกไปได้หรือไม่ ผมไม่ค่อยกังวล แต่จะเริ่มอย่างไร เมื่อไร ผมตามเชียร์ตรงนั้นมากกว่า...ROZAZAP “เอาจริง” และพร้อมเดินไปด้วยกันกับ “สังคมส่งเสริมสุขภาพแห่งท่าบ่อ” ...สัญญาใจที่สัญญาณแรงชัดเจนอย่างนี้ “มั่นใจ” ที่จะย้ายภูเขาด้วยกันหรือยังครับ???
ธนะภูมิ ชาญประไพ
อุดรธานี / ๑ ก.ย. ๒๕๕๔
การเข้าเยี่ยมครั้งที่ ๑ ตามโครงการ "โฮมฮักลูกหลานโภชนาการดี" สนับสนุนสู่โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ปี ๒๕๕๔" ระหว่างวันที่ ๒๘ ส.ค.๕๔ - ๒ ก.ย.๕๔
สนับสนุนโดย บริษัทไฮคิว อุตสาหกรรม จำกัด ร่วมกับ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
ความเห็น (1)
เยี่ยมจริงๆครับ