๑๘๔.สตรีที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้ภิกษุสงฆ์มีความรักต่อได้

วันแม่แห่งชาติผ่านไปแล้ว ลูกๆอย่ารอให้ถึงวันแม่ในปีถัดไป แต่ควรทำความดีเอาไว้ให้ท่านได้ชื่นใจเสมอ บางครั้งลูกไม่กล้าแม้แต่จะสรรญเสริญท่าน รักท่าน ดูแลเอาใจใส่ท่านขณะยังมีชีวิตอยู่ แต่จะนิยมจะสรรญเสริญท่านตอนอ่านประวัติผู้ตาย หรือไม่ก็ถวายทานไปหาเมื่อท่านจากลาไปแล้ว ดังนั้น อย่ารอเวลาให้สายเกินไป แล้วท่านจะเสียใจไปตลอดชีวิต

เมื่อ ๒ วันก่อนหลานชายมารับให้ไปฉันเพลที่บ้าน ซึ่งห่างจากตัวอำเภอดอกคำใต้ไปประมาณ ๑๔ กิโลเมตร ได้ข่าวว่ามีผู้หญิงคนหนึ่งได้เตรียมสำรับกับข้าวไว้ถวาย เพราะเป็นที่ทราบดีว่าวันที่ ๑๒ สิงหาคมทุกปีอย่างไรเสีย ผู้เขียนต้องมีเวลาว่างให้เธอผู้นี้เสมอ

เมื่อไปถึง ผู้เขียนก็ไปฉันเพลที่ญาติโยมเตรียมไว้ให้ อาหารก็เป็นอาหารพื้น ๆ ธรรมดา ๆ ไม่ได้เลิศหรูอะไร แต่ลิ้นที่ลิ้มรสมาตั้งแต่เกิดจนถึงปัจจุบัน ผู้เขียนกับรู้สึกว่า "กินเมื่อไหร่ ก็อร่อยเมื่อนั้น" เพราะการตระเตรียมอาหารทุกครั้ง "แม่" ไม่ได้แค่ปรุงรสให้ผ่าน ๆ ไป แต่ท่านได้เติมใจ ใส่ใจและรู้ว่าลูกชอบอะไรบ้าง? ท่านจึงได้เตรียมการอย่างปราณีตให้เสมอ เมื่อครั้งพี่ชายยังมีชีวิตอยู่ เคยพูดให้ฟังว่าเมื่อแม่รู้ว่าพระลูกชายจะกลับบ้าน คนในครอบครัวก็จะหยุดงานทั้งหมดมาคอยเอาใจใส่ ดูแล หุงหาอาหารเตรียมการอย่างพิถีพิถัน ทั้ง ๆ ที่ผู้เขียนก็ไปเยี่ยมบ่อย ๆ พอสมควร

คำว่า "แม่" เป็นคำที่ยิ่งใหญ่มาก ไม่ว่าจะเป็น "แม่ทัพ" "แม่น้ำ" "แม่สูตรคูณ" "แม่สี" "แม่ธรณี" "แม่คงคา" เป็นต้น และเป็นที่น่าสังเกตว่า คำว่า "แม่" ไม่ว่าภาษาใดใดในโลก ล้วนแล้วแต่ออกเสียใกล้เคียงกันอย่างน่าอัจฉจรรย์ใจอย่างยิ่ง เช่น แม่-ในภาษาไทย, มาตา-ในภาษาบาลี, มาเทอร-ในภาษาอังกฤษ, ม่าหรือม้า-ในภาษาจีน ฯลฯ ดังนั้น คำว่า "แม่" จึงเป็นคำที่ทรงพลังมาก และฝังรากลึกในจิตวิญญาณของลูก ๆ เสมอ

จากการจุติของชีวิตน้อย ๆ ในท้องแม่ ๙ เดือน มีสายสะดือเป็นสายใยแห่งชีวิตและเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงจิตวิญญาณระหว่างลูกกับแม่ เมื่อแม่จะกินสิ่งใด-ลูกจะได้สิ่งนั้นเสมอ! แม่เองต้องค่อย ๆ พิจารณาว่าจะเลือกสิ่งดี ๆ ให้ลูก ทั้ง ๆ สิ่งนั้นจะผ่านกระบวนการย่อยจากกระเพราะของแม่ก่อนแล้วก็ตาม ซึ่งก็หมายความว่าแม่เป็นผู้กิน แต่จุดประสงค์เพื่อให้ลูก ประดุจลูกนั้นจะถือกำเนิดจุติมาจากสรวงสวรรค์ เป็นการเกิดแบบมนุสสเทโว (มนุษย์ประดุจเทพ) ซึ่งเป็นความหวังของแม่ทั้งแผ่นดิน

แต่เป็นที่น่าเสียดาย มนุษย์บางคน ทำลายความหวังของแม่ เบื้องต้นแม่แต่ละคนหวังว่าจะได้ลูกที่เป็นเทพมาจุติ แต่กลับกลายเป็นมนุสสเตรัจฉาโน (มนุษย์ประดุจสัตว์เดรัจฉาน) หรือไม่ก็กลายเป็นมนุสสเปโต (มนุษย์ประดุจเปรต) ไปเสียอย่างนี้ น่าเสียดายโอกาสที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์อย่างยิ่ง?

เมื่อลูกถือกำเนิดมา นับว่าเป็นความงดงามของธรรมชาติอย่างหนึ่ง นับว่าเป็นความมหัศจรรย์แห่งจักรวาลเลยก็ว่าได้ แม้จะมีพื้นฐานจากความรักใคร่ของชายหญิงคู่หนึ่งระหว่างพ่อกับแม่ แต่ถึงกระนั้นก็ตามความรักที่ให้ต่อบุตรธิดาย่อมเป็นความรักที่บริสุทธิ์ ผุดผ่องและเต็มไปด้วยความปรารถนาดีอย่างน่าทะนุทะนอม อย่างไม่เคยเปลี่ยนแปลง

ความรักความผูกพันธุ์นี้ เป็นความรักพื้นฐานที่มนุษย์จะถึงมีต่อกันระหว่างแม่กับลูก แม้พระพุทธเจ้าผู้ทรงอยู่เหนือโลกทั้งสาม ยังใช้ศัพท์ที่ลึกซึ้ง ดูดีและมีความหมายที่สื่อถึงคุณธรรมข้อนี้ว่า "ความกตัญญูกตเวที"

เมื่อครั้งที่พระนางสิริมหามายาทิวงคต ความตระหนักรู้ถึงบุญคุณได้บังเกิดแก่พระองค์เสมอมา เมื่อพระองค์ทรงบรรลุธรรมแล้ว ย่อมระลึกนึกถึงพระคุณของแม่เป็นธรรมดา จึงต้องเสด็จไปจำพรรษาบนสวรรค์เป็นเวลาถึง ๓ เดือน เพื่อแสดงธรรมโปรดพระมารดาเป็นการเฉพาะ เมื่อสำเร็จภาระกิจแล้วพระองค์ก็เสด็จลงยังโลกมนุษย์ จนเป็นที่มาของวันตักบาตรเทโวโลหนะหลังพรรษานั้นเอง

แม้พระนางมหาปชาบดี พระแม่น้านางของพระพุทธเจ้า พระองค์ยังทรงอนุญาตให้บวชเป็นภิกษุณีรูปแรกในพระศาสนา แม้พระพุทธองค์จะทรงรู้ดีว่า หากอนุญาตให้สตรีบวชพระพุทธศาสนาอาจตั้งอยู่ไม่ได้นานก็ตาม แต่พระองค์ก็ทรงเลือกเอาความกตัญญูกตเวทีมากกว่าอายุกาลของพระพุทธศาสนา ประเด็นนี้ชี้ให้เห็นว่า ความรักความเมตตามีพลังอำนาจมหาศาล มิใช่เกิดแก่พระประยูรญาติเท่านั้น แต่หมายถึงคนทั้งโลกเป็นเสมือนพระญาติของพระพุทธเจ้าเอง

ในหลักคำสอนเรื่องทิศ ๖ ทำให้เห็นว่าพระพุทธเจ้าทรงวางหลักการไว้ให้พ่อแม่เป็นทิศเบื้องหน้า หรือ ปรัตถิมทิศ เนื่องจากพ่อแม่เป็นผู้มีอุปการะคุณแก่ลูก ๆ มาก่อนกว่าคนอื่น สมควรที่ลูก ๆ จะพึงทำความเคารพและเพื่อให้ลูกทำหน้าที่ต่อพ่อแม่ ๕ ประการ ดังนี้

๑)ท่านเลี้ยงเรามา เราเลี้ยงท่านตอบ หมายความว่าเป็นหน้าที่หนึ่งที่ลูก ๆ พึงจะกระทำ โดยเลี้ยงทางการได้แก่อุปถัมภ์ในเรื่องข้าวปลาอาหารเครื่องใช้หรือสิ่งอำนวยความสะดวกในการบริหารกายให้เป็นไปและเลี้ยงอาหารใจคือไม่ทำให้ท่านเสียใจ แต่ทำให้ท่านได้มีความสุขใจ

๒)ช่วยภาระกิจการงานของท่าน ในสมัยก่อนคนมักจะมีอาชีพตามพ่อแม่ ดังนั้นจึงมีธรรมะข้อนี้ไว้ แต่ปัจจุบันหมายถึงภาระกิจการงานอื่นใด อาจหมายถึงการช่วยท่านทำมาหากินเพื่อเลี้ยงครอบครัวให้เป็นไปอย่างมีความสุขได้

๓)ดำรงวงศ์สกุลของท่าน หมายถึงการดำรงภาพลักษณ์ที่งดงามที่ท่านทำไว้ต่อสังคม ไม่ให้ด่างพร้อยด้อยค่าในยุคของลูกหลาน แต่สามารถดำรงสถานภาพในท่ามกลางสังคมได้อย่างสง่างามตามสถานภาพของตน ๆ

๔)ประพฤติตนให้เหมาะแก่การที่จะรับทรัพย์มรดกของท่าน หมายถึงมีการประพฤติตัวปฏิบัติตนให้พ่อแม่เห็นว่าลูกเป็นผู้ใหญ่พอที่จะรับภาระกิจต่อของพ่อแม่ได้ หรือมั่นใจว่าลูกสมควรจะได้รับมรดกนั้น ๆ ไม่ใช่ล้างผลาญในสิ่งที่ท่านหามาได้ตลอดชีวิตลงในช่วงอายุของลูก ๆ

๕)เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ทำบุญอุทิศให้ หมายถึงว่าเมื่อท่านจากไป เป็นหน้าที่ของลูก ๆ ต้องทำบุญอุทิศไปให้อย่างสม่ำเสมอ

วันแม่แห่งชาติผ่านไปแล้ว ลูกๆอย่ารอให้ถึงวันแม่ในปีถัดไป แต่ควรทำความดีเอาไว้ให้ท่านได้ชื่นใจอยู่เสมอ บางครั้งลูกไม่กล้าบอกรักแม่ หรือยิ่งกว่านั้นแม้แต่จะสรรญเสริญท่านก็ไม่มี ไม่ต้องกล่าวถึงการดูแลเอาใจใส่ท่านขณะยังมีชีวิตอยู่เลย ดังนั้น ถึงเวลาที่จะบอกรักแม่หรือยัง?

หลายคน เมื่อท่านยังมีชีวิตอยู่ไม่มีโอกาสได้ทำ แต่จะนิยมทำบุญอุทิศไปหาและทำการสรรญเสริญท่านเสียไปแล้ว หรือไม่ก็ตอนที่มีการจัดทำประวัติผู้ตายเท่านั้นหรือ? อย่ารอให้วันนั้นมาถึงเลย มันอาจจะสายเกินไป แล้วท่านจะเสียใจไปตลอดกาล

ผู้เขียนขอสารภาพว่า อาตมารักผู้หญิงคนที่ชื่อว่า "แม่" นี้มากจริง ๆ ...แม้บวชเรียนพรากเพียรจนสิ้น หยาดหนึ่งน้ำนมกินทดแทนไม่สิ้นพระคุณแม่เอย....

เขียนใน GotoKnow โดย บุญนิธิจันทร์ตองไชยะวุฑฒิกุล
ใน ผญา(ผะหญ๋า)แห่งเมืองพะเยา : พุทธศาสนาเชิงรุก

คำสำคัญ (Tags): #ท้องถิ่น#ประเพณี#ปัญญาเพื่อสังคม#พระครูโสภณปริยัติสุธี#มหาจุฬาฯ#มหาศรีบรรดร#วรรณกรรม#วัฒนธรรมล้านนา#ศิลปวัฒนธรรม#เมืองพะเยา#ไชยะวุฑฒิกุล

หมายเลขบันทึก: 453783เขียนเมื่อ 14 สิงหาคม 2011 12:39 น. ()แก้ไขเมื่อ 23 มิถุนายน 2012 03:35 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน