ผักกระชับ
กระชับจัดเป็นวัชพืชหลังนาหรือหลังจากเกษตรกรเก็บเกี่ยวข้าวนาปีแล้ว เมื่อมีการเตรียมแปลงเพื่อปลูกพืชชนิดอื่น เช่น ถั่วเหลือง มะเขือเทศ...ในแปลงนาที่มีเมล็ดกระชับสะสมอยู่ค้างปี มันจะเริ่มงอกพร้อมกับเติบโตขึ้นพร้อม ๆ กับพืชที่ตั้งใจปลูก ที่สำคัญคือ ต้นกระชับจะเจริญเติบโตได้ดีกว่าพืชที่ปลูกซะอีก คือสามารถแตกกิ่งก้านจำนวนมากและมีขนาดใหญ่เมื่อเปรียบ เทียบกับพืชที่ปลูก มันจะบดบังแสงแดดและแก่งแย่งน้ำและธาตุอาหาร ทำให้ผลผลิตที่เราปลูกลดลงอย่างมากทีเดียว
อีก ด้านหนึ่งของกระชับคือ การเป็นผักพื้นบ้าน เป็นที่นิยมบริโภคกันของชาวบ้านในหลายตำบล คือใน ต.ทางเกวียน (บ้านทะเลน้อย) ต.พังราด ต.คลองปูน และ ต.ทุ่งควายกิน ของ อ.แกลง จ.ระยอง เขานำมารับประทานได้ทั้งกระชับดิบและกระชับที่นำไปทำให้สุก และสามารถนำไปประกอบอาหารได้หลายอย่างเช่น แกงส้มผักกระชับ ผักกระชับผัดน้ำมันหอย หรือนำมาจิ้มน้ำพริก
กระชับมีชื่อพื้นเมืองคือ เกี๋ยงนา ขี้ครอก, ขี้อ้น, ขี้ อ้นดอน เป็นไม้ล้มลุกปีเดียว ลำต้นตรง สูงได้ถึง 1.5 เมตร ในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีการใช้ส่วนต่าง ๆ ของกระชับรักษาโรคหลายชนิด เช่น เปลือกต้น ใช้ต้มน้ำดื่มแก้ไขข้ออักเสบโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ ขับเหงื่อ ปวดประจำเดือน ใบ แก้โรคต่อมน้ำเหลือง งูสวัด เริม เนื้อลำต้นใช้ตำพอกแผลแมลงกัดต่อย ปวดศีรษะ ปวดหู รากเป็นยาขมช่วยเจริญอาหาร เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม การใช้เป็นอาหารหรือ ยาควรใช้ด้วยความระมัดระวัง เพราะบางส่วนของกระชับก็มีสารพิษอยู่ด้วย คือในเมล็ดมีสารชนิดหนึ่งซึ่งเป็นพิษต่อสัตว์ สารนี้จะคงอยู่จนถึงระยะที่เมล็ดงอกเป็นต้นอ่อนมีใบเลี้ยงติดอยู่ เมื่อใบแท้เริ่มเจริญเติบโต สารที่ว่านั้นจะลดลงอย่างรวดเร็ว สารพิษนี้ไม่สลายตัวแม้จะผึ่งแดดให้แห้งแล้วก็ตาม
เมื่อนิยมนำมาบริโภคกันมากขึ้นจาก วัชพืชจึงกลายมาเป็นผักพื้นบ้าน เมื่อเป็นที่นิยม กระชับที่เกิดเองตามธรรมชาติ แม้จะขึ้นได้ดีเพียงใดก็ตาม ก็ไม่เป็นที่เพียงพอต่อความต้องการ ฉะนั้น จึงมีการปลูกกระชับเพื่อการค้า เริ่มตั้งแต่เพาะเมล็ดเพื่อจำหน่าย ไปถึงผลิตเป็นผักสด
เมื่อชาวตลาดของอำเภอแกลงนิยมบริโภคผักกระชับ มากขึ้น ชาวนาจึงพัฒนาแปลงเพาะผักกระชับก่อนการเพาะเมล็ดกระชับนั้น ชาวนาจะต้องเตรียมเมล็ดกระชับเพื่อนำมาเพาะขายตลอดทั้งปี โดยเริ่มจากเก็บเกี่ยวผลหรือเมล็ดกระชับจากแปลงนำมาผึ่งให้แห้ง แล้วนำไปแช่น้ำในถังซีเมนต์ทรงกลมขนาดใหญ่เป็นเวลาหลายเดือนเพื่อเมล็ดที่ เก็บไว้จะไม่ฝ่อ และจะผ่านพ้นช่วงระยะฟักตัวของเมล็ด เมล็ดเหล่านี้ชาวนาจะทยอยนำเพาะเป็นต้นอ่อนต่อไป
หากต่อไปมีผู้นิยมบริโภคกันมากขึ้น จากที่ได้ขึ้นชื่อว่าวัชพืช ต่อไปก็จะได้เปลี่ยนสถานะมาเป็นผักพื้นบ้านที่มีสรรพคุณทางยาที่เรียกกันว่า สมุนไพรด้วย ที่สำคัญ ปลอดภัย จากสารพิษอย่างแน่นอน นำผักกระชับไปแกงส้ม มีคนกระซิบมาว่า...อร่อยมาก!
ความเห็น (2)
มาดูว่ากระชับพื้นที่อย่างไร
ดีจังค่ะเพิ่งรู้จัก