ปรองดอง

         เทคโนโลยีดาวเทียมและเคเบิลทีวีซึ่งทำให้บ้านเป็นโรงหนังส่วนตัวได้(ตามอัตภาพ) ทำให้ในเดือนมิถุนายนที่จวนจะผ่านพ้นไปนี้ ผมได้ดูหนังที่ไม่ใช่หนังใหม่เอี่ยมถึงสองครั้ง  เป็นสองครั้งที่ผมเห็นว่าเหมาะเจาะกับช่วงเวลาพอดี  เพราะหนังเรื่องนี้คือ INVICTUS ของคลินต์ อีสต์วูด ดาราอาวุโสของฮอลลีวูดผู้แจ้งเกิดจากหนังคาวบอยที่แตกต่างจากคาวบอยเดิมๆที่ฮอลลีวูดเคยสร้าง  ผู้ซึ่งผันตัวเองมาเป็นผู้กำกับการแสดง ผู้อำนวยการสร้าง และ เป็นนักการเมืองท้องถิ่นระดับนายกเทศมนตรีด้วย

        INVICTUS  เป็นหนังที่นำเสนอวิธีสร้างความปรองดองในชาติของประธานาธิบดีเนลสัน แมนเดลา ประธานาธิบดีผิวดำคนแรกของประเทศแอฟริกาใต้ ผู้เคยถูกคนผิวขาวผู้ปกครองประเทศมาตั้งแต่ยุคล่าอาณานิคมจับขังคุกถึง ๒๓ ปี    หนังเรื่องนี้ ประธานาธิบดีแมนเดลาใช้กีฬารักบีเป็นจุดเริ่มต้น  รักบีเป็นกีฬาของชาวอังกฤษ ซึ่งถูกเปรียบเปรยว่าเป็นกีฬากุ๊ยของพวกผู้ดี (ตรงข้ามกับฟุตบอลซึ่งถูกเปรียบว่าเป็นกีฬาผู้ดีของพวกกุ๊ย)

        ทีมรักบีทีมชาติของแอฟริกาใต้มีกัปตันทีมเป็นชาวอังกฤษและมีคนผิวดำเล่นอยู่ในทีมเพียงคนเดียว ชาวแอฟริกาใต้ที่เป็นคนดำทั้งประเทศแทบไม่สนใจและรู้จักกีฬารักบีกันเลย แต่แมนเดลาทำให้กัปตันทีมชาติพัฒนาทีมจนสามารถฝ่าด่านไปถึงตำแหน่งแชมป์จนได้  แต่ที่ยิ่งใหญ่กว่าตำแหน่งแชมป์ คือ ชาวแอฟริกาใต้ทั้งคนขาวและคนดำทั้งประเทศพร้อมใจกันเชียร์ทีมชาติทีมนี้ และกลายเป็นพวกเดียวกัน

       ความไม่ลงรอยกันระหว่างคนขาวกับคนดำในแอฟริกามีรากฐานที่แข็งแรงมั่นคงยืนยาวมานับเป็นศตวรรษ  มีปัจจัยต่างๆ มากมายที่ยากยิ่งต่อการสร้างความปรองดอง  แต่แมนเดลทำได้  เขาทำได้เพราะเขาไม่พยาบาท เขาให้อภัย และยังคงยอมรับนับถือในสิ่งดีๆ ที่คนขาวทำไว้ให้ประเทศ  การเลือกทีมรักบี้ของเขาเป็นสื่อสำหรับสร้างกระแสชาตินิยมเดียวกันคือการกระทำที่รวมคำอธิบายหลายอย่างไว้ในนั้น

       ในทัศนะส่วนตัวของผม แมนเดลาเป็นมนุษย์ธรรมดาๆที่มหัศจรรย์คนหนึ่งไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าโฮจิมินห์ของชาวเวียตนาม

       ความไม่ลงรอยระหว่างคนไทยเราที่ผ่านมาไม่กี่ปีนี้  เกิดจากผู้กระหายอำนาจรัฐ และบานปลายเพราะคนเหล่านั้นกับนักวิชาการจำนวนหนึ่งนำไปสร้างวาทกรรมขยายบาดแผลให้กว้างและลึกกว่าเดิมเพราะความพยาบาท   คนพยาบาทจะเลี้ยงแผลให้สดอยู่เสมอ ไม่ยอมให้ตกสะเก็ด

       อย่างไรก็ตาม ในเดือนมิถุนายนเดือนเดียวกันนี้ ผมออกจากบ้านไปตามถนนไม่ว่าสายใด ผมพบธงหลากสีหน้าบ้านของชาวบ้านซึ่งอยู่ชานเมืองเหมือนกับผม  ที่อยู่ติดกันแต่ชักธงคนละสีก็มีหลายคู่  หมู่บ้านเหล่านี้เป็นหมู่บ้านเก่าแก่ ชาวบ้านเหล่านี้อยู่ด้วยกันมาหลายชั่วอายุคนแล้ว ส่วนใหญ่ของพวกเขาเรียนจบจากโรงเรียนประชาบาลโรงเรียนเดียวกัน  ไปจ่ายตลาดที่ตลาดเดียวกัน  ทำบุญที่วัดเดียวกัน  และเด็กๆของเขาเล่นด้วยกันบนถนนหน้าบ้านซึ่งเคยเป็นถนนดิน  ถนนลูกรัง กระทั่งเป็นถนนคอนกรีตที่มีลูกระนาดประดับเป็นระยะๆอย่างในวันนี้

       ผมอยากให้ผู้กระหายในอำนาจรัฐและผลประโยชน์ที่ติดตามมาทั้งหลายเห็นภาพอย่างนี้มากๆ บ่อยๆ  อยากให้เขาได้ดูหนังเรื่อง INVICTUS หลายๆรอบ  และอยากให้เขาตระหนักว่า  ชาวบ้านส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้เห็นเป็นใจกับวาทกรรมที่สร้างความร้าวฉานที่ชอบแอบอ้างว่าเป็นของ พี่น้องประชาชนที่เคารพรัก กันหรอก