ชีวิตที่พอเพียง : ๑๒๐๐. คิดถึงแมลง
ยุทธศาสตร์ slow life ออกผลบ้าง ช่วยให้เช้าวันอังคารที่ ๑๕ ก.พ. ๕๔ ผมได้อยู่ที่บ้าน หลังวิ่งออกกำลัง ก็มานั่งอ่านหนังสือและพิมพ์บันทึก ที่ระเบียงหน้าบ้าน ตอนนี้อากาศเริ่มอุ่นขึ้นแล้ว
พลันก็ได้กลิ่นหอมโชยมาให้ชื่นใจ เป็นกลิ่นที่จำได้ว่าคือสารภี ผมเฝ้ารอตั้งแต่หลังปีใหม่ ว่าเมื่อไรสารภีจะออกดอก เห็นดอกบ้างแต่ก็ไม่ดก
เช้านี้กลิ่นโชยถึงขนาดนี้แสดงว่าต้องมีดอกบานมากพอสมควร ลุกขึ้นไปดูก็เห็นจริง ว่าดอกส่วนใหญ่ยังตูมอยู่ ส่วนหนึ่งบานแล้ว ที่ใต้ต้นส่งกลิ่นหอมฟุ้ง มีผึ้งมาตอมอยู่จำนวนหนึ่ง ไม่มากนัก จำได้ว่าปีที่แล้วมีผึ้งมาตอมมากกว่านี้
พลันผมก็นึกถึงภาพวัยเด็กที่ผมชอบนั่งเฝ้าดู ดูได้ครั้งละนานๆ คือภาพแมลงตอมดอกไม้ เป็นภาพที่ดูเพลินมาก เวลานี้หาดูยากแล้ว เพราะเราโดนมอมเมาด้วยความคิดว่าแมลงเป็นศัตรูพืช การพ่นยาฆ่าแมลงแบบพร่ำเพรื่อทำให้แมลงดีๆ ที่ช่วยผสมเกสรพืชล้มตายไปมาก เหลืออยู่ไม่มาก
แมลงตอมดอกไม้ที่ผมชอบดูที่สุดคือแมลงภู่ เพราะตัวโต บินเสียงดัง เวลาเกาะดอกไม้ดอกไม้จะยวบตัวลง และปีกที่กระพือจะส่งเสียง เป็นภาพที่สวยงาม และเสียงธรรมชาติ ที่ให้ความบันเทิงใจยามเป็นเด็กที่ติดตาติดใจไม่รู้ลืม
ที่บ้านผมตอนนั้นไม่รู้จักคำว่าสวนครัวรั้วกินได้ แต่รอบบ้านเต็มไปด้วยพืชผักสวนครัว รวมทั้งไม้เถาเช่น ขี้พร้า (ฟักเขียว) น้ำเต้า (ฟักทอง) บวบ เราอาจทำค้างให้มันไต่ หรือเอาไม้ให้มันเกาะไปไต่ต้นไม้ใหญ่ หรือให้มันเลื้อยไปตามดินก็ได้ พวกที่อยู่เตี้ยๆ นี่แหละที่ให้ความน่าสนใจแก่ผมในฐานะเด็กชายอายุไม่กี่ขวบมาก ทุกเช้าผมจะรีบไปดูว่ายอดของมันยาวขึ้นแค่ไหน มีหนวดออกมากี่เส้น ไปพันหรือเกาะกับอะไร
ตอนน่าตื่นเต้นที่สุดคือตอนที่มันออกดอก จะมีแมลงภู่และผึ้งมาตอมน้ำหวานจากเกสร ตอนที่แมลงภู่มาตอมจะน่าดูที่สุด เห็นได้ชัดเจนว่าละอองเกสรติดตัวมันไปมากมาย
แมลงภู่เป็นนักเจาะไม้เพื่อทำรังให้ลูกอยู่ ดังในเว็บไซต์นี้ ดังนั้นไม้ขื่อไม้แปเครื่องหลังคาบ้านผมจะมีรูพรุนไปด้วยฝีมือของแมลงภู่
เมื่อจินตนาการไปถึงไม้หลังคาบ้านสมัยเด็ก ก็นึกถึงแมลงหมาร่า นักสร้างบ้านด้วยดินเหนียว ซึ่งภายในมีไข่และเอาอาหาร (แมลงชนิดอื่น) มาสะสมให้ลูกกิน ตามขื่อคานที่บ้านมีรังแมลงหมาร่าเต็มไปหมด จำได้รางๆ ว่าพวกเราซุกซนไปแหย่มันเล่นบ้าง ไปทุบรังมันดูบ้าง และเคยโดนทั้งแลงภู่และแมลงหมาร่าต่อย แมลงหมาร่าไม่กินน้ำหวานจากดอกไม้ แต่กินสัตว์อื่นเป็นอาหาร
แมลงอีกชนิดหนึ่งไม่เข้ามาตามบ้าน อยู่ตามต้นไม้ พวกเราชอบจับมาเลี้ยง คือแมลงเต่าทอง และเป็นเหตุให้ผู้ใหญ่สอนให้เราร้องเพลงเต่าทอง (เต่าทองของน้องใหญ่จริง ชักปืนเบรานิงมายิงเต่าทอง)
แน่ละ แมลงที่พบบ่อยที่สุดคือแมลงปอ ซึ่งมีหลากหลายชนิด หลากหลายสี ตัวโตที่สุดตัวลายสีดำสลับเหลือง เรียกว่าแมลงปอเสือ แมลงปอทั่วไปมีทั้งสีแดง สีเขียว สีน้ำเงิน และยังมีแมลงปอเข็ม ซึ่งก็มีหลากสีอีกด้วย ตอนที่ที่บ้านผมมีโรงสีแล้ว หน้าโรงสีจะมีแมลงปอมาบินว่อนมากมาย เพื่อจับกินแมลงตัวเล็กๆ ที่บินออกมาจากยุ้งข้าว
แมลงชนิดหนึ่งที่พวกเราชอบจับมาเลี้ยงคือจิ้งหรีด เราจะเอาจอบและเสียมไปขุดจิ้งหรีด โดยสังเกตจากปากรูที่มีฝอยดินที่ปากรู เพื่อนรุ่นพี่สอนว่าให้ระวังอย่าไปขุดที่รูงูเข้า ดูจากที่ปากรูมันไม่มีขุยดินและปากรูลื่นเป็นมัน จิ้งหรีดที่ขุดได้เอามาใช้ประโยชน์ได้ ๔ อย่าง อย่างแรกคือเอาไปเลี้ยง เพื่อฟังเสียง อย่างที่ ๒ เอาไปสู้กัน อย่างที่ ๓ เอาไปเผาไฟกิน และอย่างที่ ๔ เอาไปเป็นเหยื่อตกปลา คนกรุงเทพอาจนึกไม่ถึงว่าในสวนบ้านนอกนั้น ขุดหาจิ้งหรีดไม่นานก็ได้มากหลายสิบตัว
วิจารณ์ พานิช
๑๕ ก.พ. ๕๔
ความเห็น (4)
ตอนเด็กๆ ดิฉันก็พบว่าช่วงเวลาเย็นจะมีแมงปอบินอยู่หน้ายุ้งข้าวจำนวนมาก เพิ่งรู้เหตุผลจากบันทึกของอาจารย์ค่ะ
Insects are perhaps most abundant by total weight on earth. Insect species perform numerous functions in upkeeping our world. They are pollinators; they are biological controllers; they are good protein makers -- they can convert plant materials to proteins very efficiently [compare to cattle (6 kg of carbohydrates to 1 kg of beef), chicken (3 kg of carbohydrates to 1 kg of meat)]. Insects can convert plants to proteins close to 100% efficiency.
Increasing farming production by mechanisation, fertilization, GM, etc, may be very much less efficient than raising insects for food ;-)
Next time we see fried insects on display for sale, stop giggling and try eating some. We will be eating them instead of beef or fish, soon.
คิดถึงแมงภู่เหมือนกันครับ ไม่ได้เห็นนานแล้ว อาจารย์เขียนจนผมอยากกลับไปอยู่บ้านที่ต่างจังหวัดเร็ว ๆ ครับ
สวัสดีครับ อ่านแล้วทำให้จินตนาการไปถึงโน่นถึงนี่ไปเลยเหมือนกันครับ คิดถึงแมลง คิดถึงดอกสารภีขึ้นมาเหมือนกัน
