SHA La La La ลาภูพิงค์ ฉบับบรรยาย
แสงสีทอง สลับขาวนวลเรียงเป็นแถวยาว ตัดกับสีดำของความมืด เป็นสัญญาณส่งจากเบื้องล่าง สู่เบื้องบนให้เห็นเส้นทางของการลำเลียงผู้โดยสารนับร้อยชีวิตสู่เป้าหมาย...สุวรรณภูมิ ฉันมองทะลุผ่านกระจก เห็นหยดน้ำฝนโปรยปราย ละอองเล็กๆกระทบแสงไฟสีขาว ทำให้เม็ดฝนโดดเด่นยิ่งขึ้น ฝนตกในค่ำคืนวันศุกร์แบบนี้คาดเดาอนาคตได้เลยว่าชีวิตของคนกรุงเทพต้องเจอกับสภาวะรถติด แน่นอน....จะถึงแล้ว ฉันจะถึงบ้านแล้ว .... ฉันรำพึงอยู่ในใจ หลังจากเสียงสัญญาณรัดเข็มขัดดับลง การเดินทางปฏิบัติภาระกิจของฉันครั้งนี้กำลังจะสิ้นสุดลงอีกครั้งหนึ่ง
นึกย้อนไปถึงความหมายของการเดินทางของฉันแต่ละครั้ง ที่ผ่านมา ความสุขและอิ่มเอมที่เกิดขึ้นจากบรรยากาศทำลายความเหนื่อยล้า ความคิดถึงบ้านของฉันแทบหมดสิ้น ฉันใจจดจ่ออยู่กับตารางกิจกรรมของงาน จนลึมคิดถึงบ้านในช่วงระยะเวลาสองวันเต็มๆของการทำงาน มานึกถึงอีกครั้งก็ตอนจะหาทางกลับบ้านในยามค่ำคืนเช่นนี้
วันที่ 26 -27 สิงหาคม 53 ทีมงานสรพ.ในนามโครงการ SHA ได้จัดกิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นวตกรรมการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้เพื่อการพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน ขึ้นที่รร.ดิเอ็มเพรส จ.เชียงใหม่ ผู้เข้าร่วมประชุมน้องเก่า SHA รุ่น 1 และ น้องใหม่ SHA รุ่น 2 ในจังหวัดทางภาคเหนือได้เข้ามาร่วมเรียนรู้ SHA และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ด้วยเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ที่เราสร้างขึ้นจากประสบการณ์ของ SHA รุ่นพี่ นำเรื่องราวดีๆ มาแบ่งปันซึ่งกันและกัน เป็นการต่อเติมจิตวิญญาณ และเพิ่มคุณค่าให้คนทำงานมีความสุข กิจกรรมที่จัดขึ้น จึงเน้นไปที่ความอบอุ่น ความรัก ความประทับใจ ทั้งการจัดกลุ่ม การจัดสถานที่ เวทีและกิจกรรม ที่เอื้อให้เกิดการเปิดใจรับสิ่งใหม่ สิ่งที่มีอยู่แล้วในมนุษย์ทุกคน
เริ่มจากการรับน้องด้วยพวงมาลัยมะลิหอมประกอบเพลงล่องแม่ปิงและคำพูดประทับใจจาก SHA รุ่นพี่ ที่ได้นำแนวคิด SHA ไปใช้ แล้วมีความสุข มองเห็นทางออกของการทำงานต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง พลังกายพลังใจเหลือเฟือ สำหรับ SHA รุ่นพี่ ก็บอกว่า คราวนี้ชัดเจนมากขึ้น ทำให้เข้าใจ SHA มากขึ้น
คำพูดของผู้เข้าร่วมประชุมที่ว่า...
“SHA ทำให้เกิดแสงสว่างท่ามกลางความมืดมิด
ของอุโมงค์ทีตีบตัน”
ทำให้พอลล่าอิ่มมาจนวันนี้เลยค่ะ อิ่มใจนะคะ แต่ท้องยังไม่อิ่มเลยค่ะ กลัวผอม อิอิ .. เรายังมีเสื้อ SHA ไปแจกคนละ 1 ตัวด้วยนะคะ ....ภาคตะวันออกเฉียงเหนือรอรับนะคะ ...ฟรีค่ะ
แม่ต้อยบอกว่า มันยากที่จะอธิบายให้เข้าใจในระยะเวลาอันสั้น
หลังจากนั้น แม่ต้อยก็เริ่มบรรยายให้หายงงกันไปว่า SHA คืออะไร มีแนวคิดที่มาอย่างไร และคุณค่าจะเกิดอะไรบ้างถ้าเข้าถึง SHA
ต่อจากนั้น นำเข้าสู่ตัวอย่างจากโรงพยาบาล SHA รุ่นพี่ อ.ปานเนตร จากรพ.พิจิตร มาตอกย้ำถึงการทำงานด้วยจิตวิญญาณเพื่อเยียวยากันและกัน ด้วยเรื่องเล่าที่แสนประทับใจในการดูแลเด็กน้ำหนักน้อยมากๆ น้อยที่สุด 600 กรัมแต่สามารถเลี้ยงดูรักษาจนโต แข็งแรงฉลาด ไม่มีภาวะแทรกซ้อน เทคนิคสำคัญคือใช้ความรัก ความผูกพันของแม่ลูกเป็นพลังใจให้แม่สู้ ลูกสู้ แม่ที่ป่วยนอน ICU เมื่อรู้ข่าวว่าลูกรอดก็สามารถมีน้ำนม ออกจาก ICU บีบน้ำนมให้ลูกได้ ช่างน่าอัศจรรย์ใจยิ่งนักกับความรักของแม่ แม้โรคที่รุนรงพบได้ไม่บ่อยนักยังสามารถรอดผลอดภัยได้ พี่ปานเนตรได้สร้างหอผู้ป่วยที่เอื้อต่อการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างครอบครัว พ่อ แม่ ได้อยู่ใกล้ชิดลูก เฝ้าและดูแลลูกได้ ด้วยการดูแลอย่างใกล้ชิดจากพยาบาลเรื่องการป้องกันการติดเชื้อ ตลอดจนการดูแลรักษาเสมือนลูกของตนเอง ทั้งแพทย์และพยาบาลทำให้อัตราการติดเชื้อน้อยมาก และทารกรอดปลอดภัย อ.เรวดีและอ.โกเมธได้เชื่อมโยงเข้าสู่มาตรฐานที่เกี่ยวข้องในด้านองค์กรพยาบาล ทักษะความรู้ของพยาบาล เครื่องมือ สิ่งแวดล้อม การเสริมพลัง กระบวนการดูแลผู้ป่วย และการดูแลผู้ป่วยเสี่ยงสูงที่เห็นจะตรงประเด็นมากๆ ค่ะ พี่ปานเนตรฝากประโยคโดนใจไว้ว่า
“ชีวิตคนไม่มีคำว่าสิ้นเปลือง เราทำเต็มที่ด้วยความรัก
และความมุ่งมั่นว่าเขาจะต้องหาย ค่ะ”
ทำเอาน้ำตาคลอเบ้ากันไปตามๆกันค่ะ
ช่วงต่อมาเป็นช่วงที่น่าประทับใจอีกเช่นกัน “เรื่องเล่าปลุกเร้ามาตรฐาน”ให้แต่ละคนเล่าเรื่องของตนเอง เรื่องที่ประทับใจให้กันและกันฟัง บรรยากาศเงียบ สงบ เสียงเล่าเล็ดลอดออกมา แต่กลับไม่รู้สึกดังหนวกหูแต่อย่างใด ทุกคนนั่งเข้าหากัน เล่าสู่กันฟัง ในกลุ่มมีการลกเปลี่ยนระหว่างพี่น้อง ต่อยอดการพัฒนากันและกันนอกจากมาตรฐานยังเป็นเทคนิคการทำงานจากพี่สู่น้องอีกมากมาย รับรู้ได้ถึงความสุขและปิติของผู้เล่า น้ำตาเอ่อล้นออกมาระหว่างการเล่าให้เราเห็นก็มีไม่น้อย
ขอยกตัวอย่างเรื่องของรพ.จิตเวช แห่งหนึ่งนำมาเรียนรู้ร่วมกันว่าได้เรียนรู้อะไรบ้างนะคะ
ยายเล็ก ผู้ป่วยจิตเวช พูดไม่ได้อายุ 72 ปี แต่อาการทางจิตสงบ อยู่มาหกเดือน พยาบาลเริ่มสังเกตเห็นว่ายายเล็กวุ่นวายไม่อยู่นิ่ง จิตแพทย์มาประเมิน ปรับยาควบคุมอาการทางจิตให้ คนไข้ได้รับยาก็หลับ พยาบาลสังเกตเห็นว่า ยายเล็กจะวุ่นวายตอนกินข้าว หากดูที่บริบทของรพ.จิตเวช ยายเล็กเป็นคนไข้เรื้อรัง จะผูกพันกับพยาบาล พยาบาลกินอะไร จะได้กินอย่างนั้น ยายเล็กกินแซนวิช โดนัทเหมือนพยาบาล แต่ตอนนี้อะไรที่ชอบก็ทิ้ง ป้อนข้าวก็ปัดออก พยาบาลคิดว่า ในปากต้องมีอะไรสักอย่าง เพราะตั้งแต่มาอยู่ที่รพ.ยายเล็กยังไม่เคยทำฟันเลย
หมอน้องมาตรวจฟันยาย ยายไม่ตอบสนอง ไม่ยอมให้ตรวจ ยายบ้วนน้ำลายใส่หน้า พี่เจี๊ยบพยาบาลผู้ดูแลยายเล็กและสนิทกับยายเล็ก บอกว่าจะคุยเอง ส่งภาษาใบ้ว่าขอดูในปาก ขออยู่สามรอบ ยายก็ยินยอม หมอน้องส่องไฟในท่าที่ไม่เคยตรวจมาก่อน ยองๆ ส่องดูในปากยายเล็ก เห็นว่ายายมีฟันผุ 8 ซี่และเป็นหนอง คิดว่าคงต้องถอนฟัน ยายเล็กออก แล้วจะถอนอย่างไร จะสื่อสารยายเล็กอย่างไร
จิตแพทย์เจ้าของไข้ได้เรียนรู้ว่า วินิจฉัยผิดมาตลอด ให้ยารักษาอาการทางจิตให้ยายหลับตลอด แต่กลับวุ่นว่ายตอนกินข้าว วิธีการรักษาฟันยายเล็กได้นึกถึงที่เครื่องมือที่ใช้รักษาด้วยไฟฟ้า แบบดมยาสลบ จึงนำมาใช้ เสนอว่าถอนปกติไม่ได้ เพราะคนไข้ไม่รู้เรื่อง จึงตกลงกัน เตรียมทีมและถอนในรพ. ทีมห้องฟันวิสัญญีพยาบาล ช่วยกันถอนฟันยายเล็ก ถอนแปดซี่ ทุกคนมาช่วยกันถอนฟัน ระหว่างถอนฟัน เห็นคนไข้ตื่น เท้าเริ่มกระดิก หมอน้องภาวนาว่ารากต้องไม่หัก ได้แบ่งทีมกันถอนให้เสร็จภายใน 15 นาที มีทีมงานทั้งหมด 12 คน หลังจากนั้น เราไปดูยายหลังจากถอนฟันยาย 1 ทุ่ม ต่อมาพยาบาลที่หอผู้ป่วยรายงานว่า ยายเล็กกินทุกอย่างได้หมด น้ำหนักขึ้น 3 กิโลกรัม หมอน้องมาหายายยายไม่พูดอะไรเลย แต่ยกมือขึ้นไหว้ หมอน้อง ....
หมอน้องยังเล่าต่อว่า แล้วเราได้อะไร...
เราได้ตัวตนของการมีทันตแพทย์ในรพ.จิตเวช สะท้อนมาตรฐานการดูแล การวินิจฉัน เพื่อการดูแลรักษาที่ถูกต้อง ยายที่เคยรังเกียจเรามาตลอด กลับยกมือไหว้เรา หมอทุกท่านช่วยวินิจฉัยให้ถูก ประเมินให้ถูกต้องกันด้วยนะคะ
หมอน้องได้รับเสียงปรบมือเกียวกราว ....
พยาบาลจากรพ.หนึ่งได้เปลี่ยนความคิดของตนเองทันที ที่ไปเห็นบ้านคนไข้ กว่าจะเข้าไปถึงบ้านคนไข้ได้ช่างยากลำบาก การนัดให้เขามารพ.เป็นไปไม่ได้แน่... การมารพ.ทำให้เขาขาดรายได้ที่มีน้อยนิด วันละ 20 -30 บาท มองไม่เห็นความสำคัญของการมาหาหมอ เพราะเขาต้องเอาปากท้องรอดไว้ก่อน ...เขาจึงคิดว่า ทำไมรพ.ไม่ไปหาผู้ป่วยที่บ้าน จึงนำเรื่องมาปรึกษาผอ.รพ.เกิดโครงการหน่วยแพทย์อาสาเคลื่อนที่.... อยากมีส่วนร่วมด้วยจังคะ ...
บรรยากาศการเรียนรู้ในวันที่ 2 ยิ่งคึกคัก ทั้งรรยากาศ ทั้งเนื้อหา โดยเฉพาะการนำแนวคิด เครื่องมือต่างๆ ของ SHA ลงสู่การปฏิบัติ จากพี่สุกานดา เมฆทรงกลด รพ.พิจิตร.การสร้างทีมที่ไม่ต้องใช้เงิน ใช้หลักเมตตา และประยุกต์แนวคิดในหลวงเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง คุณภาพคับแก้วไปเลยค่ะ กินใจกับประโยคทิ้งท้าย ของพี่ด้า
"ใบหน้าเป็นอาวุธ วาจาเป็นอาคม คารมเป็นคมหอก
วจีพิฆาต น้ำเสียงกระชากวิญญาณ ....."
หวังว่า SHA เราคงไม่เป็นแบบนี้กันนะคะ
หลังจากนั้นจะเป็น Session การถอดบทเรียนจากสองมุมมอง ของผู้เยี่ยมสำรวจและนักวิชาการที่เข้าไปเรียนรู้ในรพ. สี่แห่ง
ระบบยา SHA ก็น่าสนใจในบริบทของความเป็นคนเหนือ การลดอัตตาของวิชาชีพแล้วมาคุยกันใช้สุนทรียสนทนามาช่วยแก้ปัญหาและเข้าถึงผู้ป่วยที่บ้าน นำมาปรับระบบการให้คำปรึกษาด้านยา ยา SHA เย็นๆ หวานๆ ทานไม่ยากเลยค่ะ
สุดท้ายจบด้วยแนวคิด OM ที่นำสู่การปฏิบัติในชุมชนบ้านกลาง ชุมชนเข้มข็งคิดเองทำเอง เกิดความงามขึ้นในหมู่บ้าน ทั้งในเรื่องสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคมวัฒนธรรม เชื่อมโยงเป็นเรื่องเดียวกันค่ะ พี่ตี้ ศิริวรรณ รพ.สอง เป็นวิทยากร และ ท่านนพ.สุรชัย ปัญญาพฤทธิพงศ์ เป็นผู้ดำเนิการอภิปรายค่ะ
ปิดท้ายด้วยการประกวด สาวงาม SHA รับรางวัลกันไป สามรางวัล งามคนละแบบจริงๆ ค่ะ เสียดายไม่มีรูปมาอวด อิอิ
บ๊าย บาย ไปต่อกันที่อุดร นะคะ
ความเห็น (12)
งดงามมากๆครับ...
ความรู้ และหัวใจ ไปด้วยกันได้ จริงๆ...
มีคุณค่ามากมายครับบันทึกนี้
สวัสดีค่ะหนู paula คนเก่ง
ได้เห็นภาพในบันทึกของแม่ต้อยแล้วค่ะ ชื่นชมมาก คนดี ทำดี ได้ดี
มาชมบรรยากาศเเอ่วเมืองเหนือปีนี้นะ ม่วนเเต๊ เนาะเจ้า รถสีเเดงคันนี้จะขี่ไปใสหละเนี่ย
- สวัสดีค่ะ
- มายืนยันว่าได้รางวัล สาวงาม SHA คนหนึ่งเช่นกันค่ะ มาในแบบ SHA สไตล์คุณครู
- ส่วนอีก 2 ตำแหน่งเป็น SHA สาวเหนือ(จากเมืองปาย) และ SHA หุ่นสวย(จาก ภก.คนสวยแห่งเชียงคำ) เจ้า
- สวัสดีค่ะ
- ยินดีกับคุณครูตี้จ๊าดนักเจ๊า
- -----
- จะรอรับคุณครูพอลล่า ที่อุดร เด้อ จ้า
เสียดายจังค่ะไม่ได้ไปร่วมชงชาที่เชียงใหม่ แต่ก้อยังติดตามวงนำ้ชาอยู่ตลอด เป็นกำลังใจให้คนคิดดีทำดี เพื่อสร้างหัวใจความเป็นมนุษย์ให้เบ่งบานต่อไปค่ะ