คำตายแทนคำเอก

คำตายแทนคำเอก

ลักษณะบังคับที่สำคัญในการแต่งโคลงสี่สุภาพคือ คำเอก คำโท ซึ่งในบทหนึ่งจะบังคับคำเอก 7 แห่ง คำโท 4 แห่ง

คำเอก คือ คำที่ใช้รูปวรรณยุกต์เอกกำกับ เช่น พี่ ที่ เมื่อ เรื่อง ค่ำ ชื่อ

คำโท คือ คำที่ใช้รูปวรรณยุกต์โทกำกับ เช่น นี้ หน้า ฟ้า แก้ว หล้า

ตัวอย่าง

เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย

เสียงย่อมยอยศใครทั่วหล้า

สองเขือพี่หลับใหลลืมตื่น ฤๅพี่

สองพี่คิดเองอ้า อย่าได้ถามเผือ

ลิลิตพระลอ.

ดลยังเวียงด่านด้าว โดยมี

เมืองชื่อกาญจนบุรี ว่างว้าง

ผู้ใดบ่ออกตี ตอบต่อ ทัพนา

ยลแต่เหย้าเรือนร้าง อยู่ไร้ใครแรม

ลิลิตตะเลงพ่าย.

หากหาคำที่มีรูปวรรณยุกต์เอกไม่ได้ สามารถใช้คำตายแทนคำเอกได้ทุกแห่ง

(คำตายคือคำที่มีเสียงสั้น ทบทวนใน "คำเป็น-คำตาย คำครุ-คำลหุ แค่คล้ายไม่ใช่เหมือน" )

ตัวอย่าง

นางนวลจับแมกไม้ นางนวล

นวลนุชแนบเรียมควร คู่แคล้ว

เบญจวรรณจับวัลย์พวน พันโอบ ไม้แม่

แลว่าวัลย์กรแก้ว กอดอ้อมเอววัลย์

โคลงนิราศนรินทร์.

ทดสอบความเข้าใจกันหน่อยนะคะ

1. โคลงบทนี้ใช้คำตายแทนคำเอกกี่แห่ง

เรียมไห้ชลเนตรถ้วม ถึงพรหม

พาหมู่สัตว์จ่อมจม ชีพม้วย

พระสุเมรุเปื่อยเป็นตม ทบท่าว ลงแฮ

อักนิษฐพรหมฉ้วย พี่ไว้จึ่งคง

ก.1 แห่ง

ข.2 แห่ง

ค.3 แห่ง

ง. 4 แห่ง

เฉลย คำตอบที่ถูกต้องคือ ข้อ ค. 3 แห่ง

คำตายที่ใช้แทนคำเอกได้แก่

เรียมไห้ชลเนตรถ้วมถึงพรหม

พาหมู่สัตว์จ่อมจม ชีพม้วย

พระสุเมรุเปื่อยเป็นตม ทบท่าว ลงแฮ

อักนิษฐพรหมฉ้วยพี่ไว้จึ่งคง

[ อัก - กะ - นิด ]

2. โคลงบทนี้ใช้คำตายแทนคำเอกกี่แห่ง

สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้งยามสาย

สายบ่หยุดเสน่ห์หาย ห่างเศร้า

กี่คืนกี่วันวาย วางเทวษ ราแม่

ถวิลทุกขวบค่ำเช้าหยุดได้ฉันใด

ก.1 แห่ง

ข.2 แห่ง

ค.3 แห่ง

ง. 4 แห่ง

เฉลย คำตอบที่ถูกต้องคือ ข้อ ค. 3 แห่ง

คำตายที่ใช้แทนคำเอกได้แก่

สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้งยามสาย

สายบ่หยุดเสน่ห์หาย ห่างเศร้า

กี่คืนกี่วันวายวางเทวษ ราแม่

ถวิลทุกขวบค่ำเช้า หยุดได้ฉันใด

[...]

ขอบคุนค่ะ

[ิๆ]

ิ.. ิ