สมุนไพร...ภูมิปัญญาอันทรงคุณค่า
เรื่อง ว่านพญามือเหล็ก
โดย ศุภฤกษ์ ภมรรัตนปัญญา
สรรพคุณหนึ่งของว่านพญามือเหล็กซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี คือ บรรเทาอาการปวดเมื่อย ว่านพญามือเหล็ก เอามาแก้อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น ได้อย่างชะงัดนัก นี้ก็เป็นที่เลื่องลือกันในบรรดาหมอนวด หมอจับเส้นสายทั่วไปในสมัยโบราณ เพราะนำเอาสรรพคุณด่นของว่านนี้ มาร่วมในการนวดด้วยนั้นเอง
ว่านพญามือเหล็กรักษาอัมพาต หากใครมีอาการเป็นอัมพฤกษ์หรืออัมพาตขึ้น ในเบื้องแรกหมอพื้นบ้านหรือแพทย์แผนโบราณของไทยเรา ท่านก็จะมองหาว่านที่มีสรรพคุณรักษาโรคนี้ โดยมากแล้วก็มักนึกถึงว่านพญามือเหล็กเป็นเป็นอันดับแรก ท่านเอาหัวของว่านชนิดนี้มาสดๆ ล้างน้ำสะอาดเสียก่อน เอามาโขลกให้ละเอียด แล้วเอามาคลุกเคล้าผสมผสานกับเหล้าขาวหรือเหล้าโรงพอสมควร จากนั้นเอาไปพอกบริเวณที่เกิดอาการ ตัวยาสมุนไพรที่มีอยู่ในเนื้อว่าน นี้จะแล่นซึมซาบเข้าไปในเนื้อเยื้อในเซลล์ใต้ผิวหนัง เป็นการช่วยบำบัดอาการที่เกิดขึ้นให้บรรเทาและคืนสู๋สภาพปกติดีกว่าการนวดด้วยมือตามปกติธรรมดา
โบราณเรียกว่าอาการมือเท้าตาย ตีนตาย อย่างไรก็ตาม ในความเชื่อนี้ก่อนที่จะนำยาเอาไปโขลกละเอียดแล้วนำเอาไปผสมเหล้าขาวหรือเหล้าโรง สมควรเอามาบริกรรมด้วยคาถาที่แนะนำเอาไว้เสียก่อน
คาถานั้นคือ พุธทธังรักษา ธัมมังรักษา สังฆังรักษา ตำราว่านโบราณระบุเอาไว้ด้วยว่าควรบริกรรมไปเรือย ๆ ตั่ง จิตมั่นคง แน่วแน่ เพ่งลงไปที่แขน ขา หรือตามบริเวณที่เกิดอาการในระหว่างที่พอกทาหรือนวดด้วยยานี้ เพื่อความขลังของว่านที่มีอยู๋ให้เกิดผลยิ่งขึ้น
ลักษณะของว่านพญามือเหล็ก
ต้นของวานพญามือเหล็กนี้คล้ายกับไพลนั้นเอง ใบคล้ายๆใบขมิ้น สีเขียวสด แต่กาบใบที่โค่นต้นจะเป็นสีแดงคล่ำ ครีบใบ /๒ ข้างจะมีเส้นสีขาวปรากฎอยู๋ชัดเจน หัวของว่านนี้คล้ายๆ กับหัวไพล เนื้อในสีเหลือง รส ร้อนแรงทีเดียว
ที่มา : ตำราเภสัชศาสตร์แผนไทย , คู่มือว่านสมุนไพรไทย
น่าสนใจจังค่ะ ว่านพญามือเหล็ก ยังไม่เคยเห็น ช่วงนี้ยิ่งถ้ามี ว่านพญาเท้าเหล็ก ส่งออกไปแอฟริกา น่าจะเป็นที่ต้องการนะคะ ;)