กลอนไดอารี่ซึมซาบ ตอนที่ ๖ พระราชพิธีแต่งตั้งเจ้าทรงกรม

            เป็นพระราชพิธีที่สำคัญ  เนื่องจากแสดงถึงความรับผิดชอบในการงานของเจ้านายพระองค์นั้น ๆ เจ้านายพระองค์ใดได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าทรงกรมแล้ว  ก็ถือว่าโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีศักดิ์และสิทธิมากกว่าพระองค์เจ้า  ซึ่งพระราชพิธีที่สำคัญเช่นนี้พระองค์ทรงบรรยายภาพ  ของการแต่งตั้งไว้ อย่างละเอียด  ดังนี้

                แล้วเจ้านายฝ่ายในทั้งฝ่ายน่า         อีกท่านเสนาบ่อดีที่ไปสอง

             พระอาลักนุ่งถํมปักเสื้อครุยกรอง         ก็เพรียกพร้องคำประกาดราดโองการ

             สิ้นเสรจสานแล้วประทานน้ำพระสัง     ตีปงปังแป่าแกรแซ่รประสาน

              ปีพาดค้องก้องดังกังสะดาน              พระสํงท่านพร้อมกันสวดยันโต

             ประทานสูวันณะบัดพระแสงถํม           ประคำทองกากลํมเครื่องยะโส

             สดาส้อยสายส่พักกราจักโกร              ทั้งมาโลเส้าสะเทินจำเรินเรือง

               ซึ่งเป็นการอธิบายให้เราเห็นภาพอย่างคร่าว ๆ ว่า  ในพระราชพิธีนี้นั้น ต้องมีการประกาศพระราชโองการแต่งตั้งเจ้านาย  หลังจากนั้นทรงพระราชทานน้ำพระสังข์  ซึ่งเป็นจังหวะเดียวกับการประโคมดนตรีวงปี่พาทย์  ลั่นฆ้องและเป่าแตรพร้อมกันไป  คณะพระสงฆ์ก็จะสวดมนต์บทชยันโต  เพื่อความเป็นสิริมงคล  และหลังจากนั้นจะทรงประทานพระสุพรรณบัตรและเครื่องยศสำหรับเจ้านายชั้นเจ้าทรงกรม  นอกจากนี้ พระองค์ทรงกล่าวถึงเจ้านายที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าทรงกรมแล้ว  ดังกลอน

              อันพระหน่อในพระโกดที่โปรดตั้ง       เปนกรํมครั้งแผ่นดินนี้มีมากหลาย

        กรํมพระทั้งสองพระน้องชาย                   อํงใหญ่หมายกรํมพระจักรพัด

        พระอํงน้อยนั้นกรํมพานุ                        ส้อยคระครุจำไม่ได้สนัด

        กรํมพระทั้งสองอํงนามกรํงชัด                  ที่วังหลังวัดสทัดเทวาวํง

        วังประตูส่นนใหม่นั้นไม่ผิด                      พระนามกรํมนุชิดอย่าพิดส่วํง

        กรํมขุนวังล่างยังอีกอํง                          พระ นามกรํงเรียกนริดผิดบูราน

นอกจากนี้ยังอธิบายว่าเจ้านาย ที่มียศกรมหมื่นอีกดังนี้

               กรํมหมื่นมีสิบสองลองสังเกต             กรํมนาเรดกรํมภูคู่หนึ่งขาน

          อดิดสอนวอระจักกระหนักการ               อีกชียานทรํงพระหนวดวัดพระนาม

          กรํมมะพรมอีกกรํมมะราชสัก              จํงประจักเจดอํงไม่หลงข้าม

          กรํมมะศ่ริแลตำรํงกรํงข้อความ              ยังอีกสามคือกรํมมะสํมมุด

          กับกรํมมะสับพ่สินสัมปะสิด                 ตั้งวันนี้นับติดเปนที่สุด

          ยังจะตั้งอีกที่วังสามเจ้าครุด                   ขอยั้งอยุดกล่าวต่อข้ออื่นไป