เรียนรู้พิธีทำขวัญนาค ตอนที่ 2 เตรียมตัวอย่างไรในวันที่ได้ไปออกงาน

มีการเตรียมตัวมาอย่างดีมากเท่าไร การประกอบพิธีในวันจริงก็ยิ่งเกิดความมั่นใจมากยิ่งขึ้นเท่านั้น

เรียนรู้พิธีทำขวัญนาค

ตอนที่ 2 เตรียมตัวอย่างไร

             ในวันที่จะได้ไปออกงาน

โดย นายชำเลือง มณีวงษ์

ผู้มีผลงานดีเด่น รางวัลราชมงคลสรรเสริญ ด้านเพลงพื้นบ้าน ปี 2547 

          ผมติดตามพ่อคุณวัน มีชนะ ซึ่งเป็นครูผู้ประสิทธิ์ประศาสตร์วิชาการทำขวัญนาคให้ผมหลายงาน หลายครั้งที่ผมได้ไปเรียนรู้ในพิธีทำขวัญนาค ณ สถานที่จริง พ่อคุณสอนผมและบุญพา (ลูกของป้า) อยู่เสมอว่า เป็นหมอทำขวัญ จะต้องกระทำตัวให้เป็นที่น่าเชื่อถือและศรัทธาต่อผู้จ้างวานหรือเจ้าภาพ เราไปในฐานะผู้กระทำพิธี ผู้ประกอบพิธี จะต้องทำให้เกิดความน่าเลื่อมใส

          มีหลายสิ่งหลายอย่างที่พ่อคุณวัน มีชนะได้แนะนำ สอนเอาไว้ให้ผมได้ยึดปฏิบัติตาม เป็นต้นว่า หมอทำขวัญจะต้องแต่งกายให้ดูสภาพเรียบร้อย เหมาะสมกับกาลเทศะ อย่างน้อย ๆ ก็จะต้องสวมชุดที่ดูสุภาพ (นุ่งทับให้ดูสง่างาม) หากจะสวมใส่ชุดสีขาวก็จะเป็นการดี และทำกริยาวาจาให้สุภาพเรียบร้อย สุขุมนุ่มนวล  ทำจิตใจให้เป็นกุศลสมาทาน โอบอ้อมอารีต่อบุคคลทั่วไป ไม่ควรสูบบุหรี่หรือยาสูบในพิธี  ไม่ควรดื่มสุราในพิธี

         

         

          ก่อนที่จะลงมือประกอบพิธีทำขวัญนาค หมอทำขวัญจะต้องตรวจดูเครื่องประกอบพิธีให้ถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์เสียก่อน หากมีสิ่งหนึ่งสิ่งใดจัดหาไม่ได้หรือไม่ทันก็ให้มีสิ่งแทน หากมีสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เป็นเครื่องประกอบที่ไม่ใช่ของหลักขาดหายไปบางส่วนก็จะต้องให้มีเครื่องประกอบหลักครบถ้วน อันได้แก่

          - บายศรีหลัก 5 ชั้น หรือ 7 ชั้น (โบราณนิยมบายศรี 5 ชั้น)

          - ไม้ไผ่ผ่า  3 ซึก (ไม่ขนาบ) ใช้มัด 3 เส้าขนาบบายศรีต้นไม่ให้เซล้มลง

          - ใบตอง (ใบกล้วย 3 ก้านตัดสุดก้าน) หุ้มบายศรีแล้วผูกมัดด้วยสายสิญจน์ 1 เปลาะ

          - เครื่องกระยาบวช 1 สำรับ (ขนมต้มแดง ต้มขาว ข้าวปากหม้อ ไข่ต้ม) ใส่ตามช่องบายศรีในแต่ละชั้น อาจใส่ชั้นเว้นชั้นหรืออย่างในปัจจุบันวางอยู่ในสำรับก็ได้

          - ผ้าหุ้มบายศรี แต่ก่อนใช้ผ้าม่านผืนเล็ก ๆ เรียกว่าม่าน 1 ห้อง ใช้เป็นผ้าหุ้มบายศรี หรือจะใช้ผ้าขาว หรือใช้ผ้าสีสวย ๆ ผ้าลูกไม้ ผ้าสีเลื่อม ๆ แทนก็ได้ การหุ้มให้เวียนผ้าจากซ้ายไปขวาจนสุดผ้าแล้วมัดยึดติดให้แน่น แต่ก่อนคล้องด้วยพวงเงินพวงทองด้วย

          - จุดเทียน ธูป ทำพิธีคำนับครู แล้วทำน้ำมนต์พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ  เสกใบพลูนำเอามาลอยในขันน้ำมนต์ โบราณหมอทำขวัญจะนำเอาเทียนชัยปักไว้ที่ยอดบายศรี 1 เล่ม

          - นำเอาเทียนเวียนมาติดที่แว่นติดเทียนแว่นละ 3 เล่มปักไว้ในขันข้าวสาร

          - นำเอาแป้งมาใส่ลงในภาชนะขนาดเล็ก (ถ้วยแก้ว) ผสมด้วยน้ำหอม เสกด้วยคาถา “นะเมตตา โมกรุณา พุทธาปราณี ทายินดี ยะเอ็นดู”

          - จัดที่นั่งให้กับนาค โดยให้นาคนั่งหันหน้าไปในทิศที่ไม่มีผีหลวงประจำวันจับอยู่ โดยเฉพาะทิศหรดี (ตะวันตกเฉียงใต้) ไม่มีผีหลวงจับ

                            

                                 (คลิกที่เครื่องหมาย "เล่น" ชมบันทึกสดการทำขวัญนาค ตอนไหว้ครู ได้)

            จะเห็นได้ว่า หมอทำขวัญจะต้องปฏิบัติตนและฝึกหัดจัดเตรียม ทำพิธีการต่าง ๆ อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ซึ่งการจัดเตรียมเหล่านี้จะต้องมีการซักซ้อมและฝึกหัดปฏิบัติจนมีความชำนาญมาก่อนที่จะลงมือปฏิบัติจริง การเตรียมตัวของโหรา (ผู้ประกอบพิธีทำขวัญนาค) จะต้องเตรียมตัวมาก่อนที่จะถึงวันจริง การกระทำทุกอย่างจึงจะถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์ที่สุด ผมกับบุญพาฝึกหัดหุ้มบายศรีกันหลายครั้งเพราะว่าการพันผ้ารอบบายศรีจะห้องดูเรียบร้อยสวยงามด้วย  ฝึกหัดทำน้ำมนต์ธรณีสาร ว่าบทสวดพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ แล้วนำใบพลู 7 ใบมาลงคาถาลอยไว้ในขันน้ำมนต์ ยิ่งมีการเตรียมตัวมาอย่างดีมากเท่าไรการประกอบพิธีในวันจริงก็ยิ่งเกิดความมั่นใจมากยิ่งขึ้น

ติดตาม เรียนรู้พิธีทำขวัญนาค ตอนที่ 3 บทร้องและพูดเริ่มต้นในพิธีทำขวัญนาค

 

[Natcha Chalermklang]

สวัสดีค่ะอาจารย์

มาฟังการทำขวัญนาคค่ะ

นู๋ชอบบรรยากาศของงานบวชมากค่ะ

หวังว่าซักวันคงมีโอกาสได้ฟังเสียงจริงของอาจารย์นะคะ

ถ้านู๋มีโอกาสไปสุพรรณฯ จะพาเพื่อนๆ แวะไปกราบสวัสดีอาจารย์ค่ะ

ขอให้อาจารย์มีสุขภาพที่แข็งแรงนะคะ

ขอบคุณสำหรับบันทึกดี ดี ที่มีคุณค่าค่ะ

ขอบคุณค่ะ

[ชำเลือง]

สวัสดี ณัฐชา

• ขอบคุณที่เข้ามารับรู้เรื่องราวเก่า ๆ ในพิธีทำขวัญนาค (บันทึกสด)
• ที่น่าสนใจนอกจากบรรยากาศคือ เด็ก ๆ ที่เขาเข้ามารับการถ่ายทอดพิธีทำขวัญนาคซึ่งหาดูได้ยากมากแล้ว
• นู๋ก็จะต้องหาโอกาสไปเที่ยวสุพรรณฯ คงมีโอกาสได้พบกัน
• จะรักษาสุขภาพไว้ให้นานที่สุด ใกล้เวลาที่จะเกษียณอายุราชการแล้ว