ต้นพระศรีมหาโพธิ์
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ เป็นต้นไม้สำคัญในพระพุทธศาสนา เพราะเป็นต้นไม้ที่ประทับและตรัสรู้สัมโพธิญาณของพระพุทธเจ้า ดังปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาว่าต้นโพธิ์เปรียบได้กับพุทธอุเทสิเจดีย์[1] อย่างหนึ่ง ทำให้พันธ์ต้นโพธิ์กลายเป็นพันธ์ไม้ที่เป็นที่เคารพนับถือของชาวพุทธเสมอมานับแต่สมัยพุทธกาล ต้นโพธิ์ในพระพุทธประวัติสองต้นคือ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ณ พุทธคยา สถานที่ตรัสรู้ และ ต้นอานันทโพธิ์ ณ วัดเชตวันมหาวิหาร ซึ่งอานันทโพธิ์ยังคงยืนต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยคำว่า "ต้นพระศรีมหาโพธิ์" นั้น อาจหมายถึงต้นที่อยู่ที่พุทธคยา ต้นโพธิ์ที่สืบมาจากหน่อโพธิ์ตรัสรู้ที่พุทธคยา
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ เป็นสถานที่ ที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ประทับ นั่งตรัสรู้ในคืนวันเพ็ญวิสาขปุรณมี ก่อน พุทธศักราช ๔๕ ปี ต้นที่ปรากฏอยู่ใน ปัจจุบัน เป็นต้นที่ ๔ มีประวัติโดยสังเขปดังนี้
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นที่ ๑ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่พระพุทธองค์ได้ประทับนั่งเพื่อตรัสรู้ พระอนุตตรสัมโพธิญาณ เป็นสหชาติกับพระพุทธเจ้า อายุประมาณ ๓๕๒ ปี พระศรีมหาโพธิ์ต้นนี้ ถูกพระนางมหีสุนทรี มเหสีองค์ที่ ๔ ของพระเจ้าอโศกมหาราช ราดยาพิษและน้ำร้อนจนตาย พระเจ้าอโศกทรงเสีย พระทัยมาก ทรงอธิษฐานและสั่งให้เอาน้ำนมวัวถึง ๑๐๐ ตัวมารดหน่อของพระศรีมหาโพธิ์ จึงงอกขึ้นมาใหม่
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นที่ ๒ พระเจ้าอโศกทรงปลูกเมื่อ พ.ศ. ๒๗๒ ในช่วงปี พ.ศ. ๑๑๔๓ - ๑๑๖๓ กษัตริย์ชาว ฮินดูแห่งแคว้นเบงกอล ชื่อ ศาศางกา ได้ทำลายเสีย ต่อมากษัตริย์แคว้นมคธชื่อ พระเจ้าปุรณวรมา ทรงทราบข่าว จึงเสด็จมาที่พุทธคยา ได้ทรงเห็นต้นพระศรีมหาโพธิ์ถูกทำลาย จึงทรงให้เอา น้ำนมวัว ๑,๐๐๐ ตัว มารดจนหน่อของพระศรีมหาโพธิ์เกิดใหม่อีก
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นที่ ๓ พระเจ้าปุรณวรมา ได้ทรงปลูกหน่อต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นที่ ๓ นี้ไว้ ณ ตำแหน่ง เดิม จนต้นเจริญงอกงามดี ต้นที่ ๓ นี้ มีอายุประมาณ ๑,๒๕๖ – ๑,๒๗๖ ปี ก็ตายลงด้วยถูก พายุพัดโค่น เพราะอายุแก่มากแล้ว ต่อมา เซอร์คันนิ่งแฮม ได้เห็นหน่อของต้นพระศรีมหาโพธิ์ งอกขึ้นมา ๒ หน่อ จึงเอาหน่อที่สูงประมาณ ๖ นิ้ว ปลูกไว้ที่เดิม หน่อที่สูงประมาณ ๔ นิ้ว ปลูกไว้ทางทิศเหนือขององค์พระเจดีย์
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นที่ ๔ ท่านเซอร์คันนิ่งแฮมได้นำมาปลูกไว้ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๓ ณ ตำแหน่งเดิมของต้น พระศรีมหาโพธิ์ต้นแรก พระศรีมหาโพธิ์ต้นนี้มีอายุประมาณ ๑๒๔ ปี ( พ.ศ.๒๕๔๗ ) นับแต่ปลูกมา ปัจจุบันต้นพระศรีมหาโพธิ์ ก็ยังแข็งแรงและสมบูรณ์ดี มีการกั้นรั้วทองเหลืองไว้โดยรอบ มีประตูเหล็กดัดสูง ๒ เมตร สร้างถวายโดยชาวพุทธศรีลังกา
พระแท่นวัชรอาสน์ คือ ที่ประทับนั่ง ตรัสรู้ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ในครั้งนั้น พระ พุทธองค์ทรงใช้หญ้ากุสะ ๘ กำมือ ที่ โสตถิยะพราหมณ์ถวายให้มาปูลาดนั่ง และเมื่อพระองค์ได้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว บัลลังก์ที่ประทับนั่งนั้น จึงถูกเรียกว่า อปราชิตบัลลังก์ หรือ รัตนบัลลังก์ ต่อมา พระเจ้าอโศกมหาราชทรงสร้างเป็นแทนหินสลัก ประดิษฐานไว้ระหว่างต้น พระศรีมหาโพธิ์กับองค์พระเจดีย์ เพื่อให้เป็นอนุสรณ์สถานที่ถาวรยาวนาน พระแท่นนี้สร้างขึ้น โดยใช้แผ่นหินทราย เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ยาวประมาณ ๗ ฟุต ๑๐ นิ้วครึ่ง กว้าง ๔ ฟุต ๗ นิ้วครึ่ง ความหนา ๖ นิ้วครึ่ง แกะสลักเป็นรูปแหวนเพชร นอกจากนั้น ยังมีรูปดอกบัว รูปพญาหงษ์ และดอกมณฑารพด้วย
รัตนจงกรมเจดีย์ พระพุทธเจ้า เสด็จไปบริเวณทิศเหนือของพระศรีมหาโพธิ์ ทรงนิรมิตที่จงกรมระหว่างโพธิบัลลังก์ กับที่ประทับยืนที่อนิมิสเจดีย์[2] ทรงเสด็จจงกรมจากทิศตะวันออกจรดทิศตะวันตก เรียกว่า รัตนจงกรม เจดีย์ปัจจุบัน รัตนจงกรมเจดีย์ อยู่ข้างพระมหาเจดีย์ ด้านทิศเหนือ มีหินทรายสลักเป็นดอกบัวบาน จำนวน ๑๙ ดอก มีแท่นหิน ทรายแดงยาวประมาณ ๖ เมตร และมีป้ายหินอ่อนปักให้รู้ว่า นี่คือรัตนจงกรมเจดีย์ (Ratna cakra Chatiya) ที่พระพุทธองค์เสวยวิมุตติสุข ในสัปดาห์ที่ ๓ ระหว่างต้นพระศรีมหาโพธิ์ กับอนิมิสเจดีย
[1] อุเทสิกเจดีย์ หมายถึง สถานที่หรือสิ่งของที่สร้างขึ้นโดยเจตนาอุทิศต่อพระพุทธเจ้าไม่กำหนดว่าจะต้องทำเป็นอย่างไร
[2] พระองค์ทรงดำเนินไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือต้นโพธิ์ ทรงยืนพิจารณาทอดพระเนตรต้นพระศรีมหาโพธิ์ โดยมไม่กระพริบพระเนตรเลยตลอด ๗ วัน ทรงหวลระลึกถึงอดีตที่ทรงชำระกิเลสหมดสิ้นผ่องใส ที่ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ที่ประทับยืนนั้นเรียกว่า อนิมิสเจดีย์
ความเห็น (28)
สวัสดีค่ะ ผศ.ดร. เมธา สุพงษ์
มาดูต้น "ต้นพระศรีมหาโพธิ์ "คงจะร่มรื่นดีนะคะ...อ๋อเคยเห็นในเรื่อง กำเนิดพระพุทธเจ้านะคะ...
ทำให้นึกได้ว่าต้นพระศรีมหาโพธิ์ มีความสำคัญอย่างไรนั่นเอง
.....................................................................................................
(จาก คห.ในบันทึกครูจิ๋ว) แล้วเป้าหมายของท่านละคะ....อิอิอิ คืออะไร
ขอโทษที่ถาม....อ๋อระยะทาง...ไม่ไกลงั้นหรือคะ...ก็ดีนะที่ให้กำลังใจ
อ่านความคิดเห็นของท่านแล้วยิ้มออกเลยล่ะ....ขอบคุณมากๆทีให้กำลังใจค่ะ
สวัสดีค่ะ ท่านอาจารย์ ผศ.ดร. เมธา สุพงษ์
ตามมาเที่ยว มาชม ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ต้นใหญ่มากนะคะ ขอบคุณที่พาเที่ยวอินเดียค่ะ มีความสุขมากๆ เสมอๆ นะคะ 
อ้ะ พลาพบันทึกนี้ไปได้ไงกัน แต่เอ เหมือนคุ้นๆ เลยค่ะว่า
เหมือนเคยเห็นภาพเหล่านี้มาก่อน ขอบพระคุณค่ะ
คำถามที่ว่า แล้วเป้าหมายของท่านละคะ....คืออะไร เมื่อก่อนเคยมีเป้าหมายมากมายในชีวิต แต่แล้วเมื่อผ่านเย็น ผ่านร้อน และผ่านฝนมาจนถึงปัจจุบันนี้ทำให้คิดได้ว่า ชีวิตนี้มีเป้าหมายอยู่สามอย่างเท่านั้น คือ คิดดี ทำดี และพูดดี อย่างอื่นๆก็แค่ส่วนประกอบของเป้าหมายครับครูจิ๋ว
สวัสดีครับ คุณนีนานันท์
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ยิ่งใหญ่มากครับ และมีความสงบมีกลิ่นไอแห่งความรู้และความสำเร็จครับ
สวัสดีครับ k. poo
เหมือนคุ้นๆ เลยค่ะว่า เหมือนเคยเห็นภาพเหล่านี้มาก่อน จริงๆด้วยครับ เคยมีภาพหนึ่งในบันทึกก่อนหน้านี้ แต่ไม่เป็นไรผมนำภาพใหม่มาฝากครับ และแถมรถนำเทียวอีกหนึ่งคันครับ อินเดียเรียก "ออโต้ริกชอว์"
สวัสดีครับ
ไปอินเดียครั้งใด ต้องไปปฏิบัตืที่ต้นพระศรีมหาโพธิ์ทุกครั้ง
ม่ความสุขทุกครั้งที่ได้ปฏิธรรมใกล้พุทธองค์
ขอบคุณครับ ดร.ฤทธิชัย เหมือนกันครับใต้ต้นพระศรัมหาโพธิ์มีความสงบและควรแก่การปฏิบัติสมาธิครับ
อาจารย์เมธาคะ
จาก คห.อาจารย์ "ผ่านร้อน ผ่านหนาวมามากแล้ว ว่างั้นเถอะนะคะ "
"คนไม่ธรรมดาก็ข้ามน้ำ ข้ามภูเขา มามากก็ธรรมดานะคะ ถ้าไม่ข้ามน้ำข้ามภูเขามาบ้าง จะไปถึงฝั่งได้อย่างไรคะ"
ใช่ค่ะ เป้าหมายมีมากมาย "บางอย่างมีเป้าหมาย บางอย่างตั้งเป้าหมายไว้แล้วไม่ค่อยจะสมหวัง นอกเสียจากว่ามาทำความดีร่วมกันค่ะ และนั่นคือเป้าหมาย"
ขอบคุณค่ะ ที่คิดดี พูดดี ทำดีค่ะ คิดว่าจะทำอย่างนั้นเช่นกันค่ะ
มาอีกครั้งค่ะท่านอาจารย์ ผศ.ดร. เมธา สุพงษ์ ครั้งที่แล้ว เป็นภาพที่ยังไม่มีการประดับผ้าสงฆ์ ภาพของครั้งนี้ น่าจะกำลังอยู่ในเทศกาลงานบุญอะไรสักอย่าง.. ใช่ไหมคะ.. งานวัดน่าจะคล้ายๆ กับการจัดงานวัดของบ้านเรานะคะ.. 
ขอบคุณสำหรับสิ่งดีๆที่มีให้ครับ
ครั้งที่แล้ว เป็นภาพที่ยังไม่มีการประดับผ้าสงฆ์ ภาพของครั้งนี้ น่าจะกำลังอยู่ในเทศกาลงานบุญอะไรสักอย่าง.. ใช่ไหมคะ.. ถูกต้องแล้วครับ ครั้งนี้เป็นงานสังคายนาพระไตรปิฎกครับ
สวัสดีค่ะ
แวะมาอ่านและได้ความรู้เรื่องต้นพระศรีมหาโพธิ์ ... ต้องขอบคุณท่านเซอร์คันนิ่งแฮม นะคะ ที่ได้ช่วยสืบต่อต้นไม้แห่งพระพุทธศาสนานี้ต่อมา
ขอบคุณค่ะ
(^___^)
ครับต้องขอบคุณท่านเซอร์คันนิ่งแฮม
-
แสนร่มรื่นชื่นชมต้นโพธิ์แก้ว
เย็นผ่องแผ้วดำรงทรงคุณค่า
จากอดีตผันผ่านกาลเวลา
รวมปัญญาชาวพุทธพิสุทธิ์ธรรม
ดอกไผ่
ขอบคุณสำหรับคำกลอนดีๆที่มีความหมายครับ
สวัสดีค่ะ ผศ.ดร. เมธา สุพงษ์
ต้นศรีมหาโพธิ์ พระแท่นวัชรอาสน์ รัตนจงกรม ที่อินเดีย งดงาม สง่า โดดเด่น มองแล้วรู้สึกร่มเย็น ภายใต้ร่มเงาของพระพุทธศาสนา
และยังได้รับความรู้จากท่านอาจารย์มากมาย แม้จะไม่มีวาสนาไปอินเดีย ได้ชมจากบันทึกของท่านอาจารย์ ก็นับว่าโชคดีมากแล้วค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ
สวัสดีครับ ครูใจดี
แม้จะไม่มีวาสนาไปอินเดีย ได้ชมจากบันทึกของท่านอาจารย์ ก็นับว่าโชคดีมากแล้วค่ะ
ผมเชื่อว่าหากครูประสงค์จะไปคงได้มีโอกาสครับ
- มาชมต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่มีอายุร้อยกว่าปีค่ะ แผ่กิ่งก้านสาขา ดูร่มรื่นมากค่ะ
- อ้อ รถอินเดีย คล้ายตุ๊กตุ๊กหัวกบเมืองตรัง นะคะ
- แวะมาขอบคุณที่ไปเยี่ยมชมบล็อกด้วยค่ะ ได้กำลังใจกองโตเลยค่ะ
ขอบคุณเช่นเดียวกันครับ ที่เข้ามาเยี่ยมชมคุณจินตมาศ
สวัสดีค่ะ ผศ.ดร. เมธา สุพงษ์
ถ้าลูกชายท่านสนใจ ลองเปิดดูที่นี่ก็ได้ค่ะ
บางครั้งคิดไม่ทันและคิดไม่ออกจึงเสนอว่า
เวปไซด์ ภาษาอังกฤษ
เวปนี้มีทั้งทักษะ การฟัง การพูด การอ่าน การเขียนเลยค่ะ
และอื่นๆอีกมากมายค่ะ
ยินดีกับลูกชายนะคะที่ให้ความสนใจ
ขอบคุณค่ะ ที่ยกความดีให้ทั้งหมด
ขอบคุณครับครูจิ๋ว
- สวัสดีค่ะ
- แวะมาเยี่ยมค่ะ และมาเป็นกำลังใจด้วยช่อดอกกุหลาบสวย ๆ ค่ะ
ขอบคุณสำหรับกำลังใจที่มีให้กันครับ
สวัสดีค่ะ
มาชมภาพ รับความรู้ค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะผศ.ดร. เมธา สุพงษ์
ทักทาย ยามค่ำค่ะ
มาชวนไปดูเด็กๆ แข่งหุ่นยนต์ค่ะ..
มาเชิญชวนไปให้กำลังใจเด็กๆ หน่อยนะคะ
วันมาฆะบูชา ไปทำบุญตักบาตร และเวียนเทียนกันนะคะ
รักษาสุขภาพด้วยนะคะ
ระลึกถึงค่ะ
"มาเชิญชวนไปให้กำลังใจเด็กๆ หน่อยนะคะ" ขอบคุณสำหรับคำเชิญ ยินดีครับ
วันมาฆะบูชา ไปทำบุญตักบาตร และเวียนเทียนกันนะคะ
รักษาสุขภาพด้วยนะคะ ขอบคุณครับ