คำถามจากบันทึกการเรียนรู้ "ฝึกคลื่นสมองต่ำ"

การบันทึกการเรียนรู้ช่วยสะท้อนคิดจากนักเรียน

     วันนี้ผมได้มาอ่านบันทึกการเรียนรู้ของนักเรียนอย่างเป็นทาง หลังจากที่ให้เขาทำกิจกรรมฝึกคลื่นสมองต่ำโดยก่อนที่จะเรียน เริ่มต้นด้วยการพูดสร้างบรรยากาศ จากนั้นจึงเริ่มนั่งสมาธิ ช่วงแรกนั่งหลับตาอย่างเดียว  เมื่อสงบพอควรแล้วผมจึงเปิดชาวด์ เพลงหวังดี ประกอบ เมื่อนักเรียนทำกิจกรรมเสร็จก็ให้นักเรียนสะท้อนคิดด้วยการพูดว่ารู้สึกอย่างไร ได้อะไร ทีละคน  จากนั้นจึงเริ่มสอน และให้นักเรียนสะท้อนคิดโดยการเขียน เขียนบันทึกการเรียนรู้ (learning logs) เกี่ยวกับการฝึกคลื่นสมองต่ำ  เพราะห้องนี้เพิ่งเริ่มฝึก ส่งในวันรุ่ง

 

 

      ขณะที่อ่านก็มีความสุข อมยิ้มที่เห็นการคิด ความรู้สึกของลูกศิษย์ที่เราอาจไม่รู้เลยว่าเขาคิดได้ยอดเยี่ยมได้รู้ว่าเขาเรียนรู้อะไร  ประเด็นที่อยู่ในบันทึกการเรียนที่ให้นักเรียนเขียนนั้น ได้แก่

• อะไรคือคำหลักของสิ่งที่ได้เรียนรู้ในวันนี้ 

• โดยส่วนตัวแล้ว  อะไรคือสิ่งที่ได้จากการเรียนรู้ในวันนี้

• มีความคิดเห็น หรือบทเรียนอะไร ที่จะเอาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

• มีคำถามที่ต้องการความชัดเจน อีกหรือไม่ คืออะไร

     เมื่อผมได้อ่านแล้วประเด็นที่ 1 อะไรคือคำหลักนั้นมีนักเรียนบางคนยังเขียนไม่ตรงประเด็น สาเหตุเป็นเพราะผมไม่ได้มีเวลาในการเสนอแนะ แต่ก็ตั้งใจจะลองให้เด็กเขียนเองก่อน  แต่ก็มีหลายคนที่เขียนแล้วโดนใจ เช่น

     ...การให้เวลาอยู่กับตนเอง,  สมาธิ คือ การกำหนดจิตให้อยู่กับลมหายใจ หายใจเข้ารู้  หายใจออกรู้

     ประเด็นที่ 2 การเรียนรู้ที่เกิด ส่วนใหญ่นักเรียนจะเขียนในแนวเดียวกัน คือ ประโยชน์จากการทำสมาธิ เช่นทำให้มีสติ จิตใจสงบ แต่มี 1 คน ที่ทำให้เกิดข้อค้นพบในการฝึกสมาธิแก่ผม คือ

     ...การนั่งสมาธิที่มีเพลงประกอบทำให้เกิดสมาธิมากขึ้น ผ่อนคลายทำให้ไม่เครียดเลย

     ประเด็นที่ 3 การประยุกต์นำความรู้ไปใช้ มีผมได้เห็นการคิดประยุกต์ของนักเรียนที่หลากหลายที่งดงาม เช่น

     ...ควรมีสติทุกครั้งก่อนที่จะทำอะไรทุกอย่าง

      ...ต้องทำสมองให้ว่างเพื่อที่จะเรียนรู้ได้ดี

     ...ถ้ารู้จักนั่งสมาธิก่อนเรียนสัก 5-10 นาที ก็จะทำให้การเรียนรู้อะไรได้ดี จดจำอะไรได้ง่ายขึ้น

     ประเด็นที่ 4 คำถามที่ต้องการความชัดเจน ผมได้ทราบความคิด ข้อสงสัยของนักเรียนที่ต้องอธิบาย เติมเต็มให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจน เช่น

     ... คลื่นสมองต่ำนอกจากทำให้รับรู้ง่าย จิตใจสงบแล้วมีคุณสมบัติช่วยทำอย่างอื่นได้หรือไม่

     ...ทำไมคนเราต้องเรียนหนังสือ ในเมื่อคนเราต้องทำงาน  ผมคิดว่าความรู้มันมิได้อยู่ในตำราเรียนเท่านั้น  บางอย่างการดำเนินชีวิตไปแล้ว  เมื่อเราดำรงชีวิตอยู่เราอาจเก็บความรู้บางอย่างได้  ผมคิดว่าความรู้อยู่ที่ตัวเรา

     ...คลื่นสมองต่ำคือะไร

     ...อยากรู้หลักการฝึกคลื่นสมองต่ำอย่างจริงๆ จังๆ

     ...หากมีสมาธิมาก  มนุษย์อาจสร้างสิ่งที่ยิ่งใหญ่และเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ได้ไหม

     ...การที่เราทำจิตให้แน่วแน่และการนั่งสมาธิบ่อยๆ จะทำให้เราสามารถรู้ว่าชาติที่แล้วเราเกิดเป็นอะไรบ้างเหมือนพระพุทธเจ้าได้จริงหรือไม่

     การบ้านต่อไปที่ผมต้องทำคือการตอบคำถามของนักเรียนที่ยังไม่ชัดเจน  ซึ่งบางเรื่องผมอาจไม่ลงรายละเอียดลึกมาก เพราะด้วยลักษณะการเรียนการสอนที่มีตารางสอนตายตัว จึงทำให้มีข้อจำกัดพอสมควร

     การจัดกิจกรรมใดๆ หากครูได้ให้นักเรียนสะท้อนคิด อาจโดยการพูด การเขียนบันทึกการเรียนรู้ จะช่วยทำให้ครูได้ทราบความรู้สึกนึกคิด มากกว่าการประเมินแต่ความรู้ด้วยการทดสอบอย่างเดียว จะช่วยให้การเรียนมีชีวิตชีวามากขึ้นครับ 

[คิม นพวรรณ]

สวัสดีค่ะ

• พี่คิมตั้งใจว่าจะเล่าเรื่องการฟังซีดีฝึกคลื่นสมองต่ำเหมือนกันค่ะ
• แต่มีเรื่องเข้าคิวรอ  ทำให้เล่าตัดหน้าไปก่อน
• ข้อจำกัดเรื่องเวลาของตารางเรียน  เป็นอุปสรรคในการพัฒนาจริง ๆค่ะ
• กำลังดี ๆ หรือกำลังมีความสุข กำลังจะมองเห็นบางสิ่งบางอย่าง ก็หมดเวลา  น่าเสียดายเหมือนกันนะคะ
• พี่คิมเป็นคนหนึ่งที่ไม่วัดเด็กโดยการสอบเท่านั้น เด็กของพี่คิมแทบจะไม่รู้จักแบบทดสอบปรนัยนอกจากการสอบจริง ๆ ที่ทางการเขามาวัดให้
• นอกนั้นจะเป็นข้อสอบที่ต้องเขียน อ่านเรื่องที่ตนเองเขียนได้  และพากษ์ไทยท้ายบทเสมอ
• บางคนก็อธิบายโครงสร้างทางภาษาได้  แต่ไม่อาจเรียบเรียงหรือเขียนได้ถูกต้อง แบบนี้ก็วัดให้ผ่านค่ะ
• ขอเป็นกำลังใจให้นะคะ  การได้อ่านเรื่องจากเด็กเล่ามีความสุขเช่นเดียวกันค่ะ

[จักรกฤษณ์]

• สวัสดีครับพี่คิม
• ตารางเรียนที่ไม่ยืดหยุ่นทำให้เป็นอุปสรรคต่อการจัดกิจกรรมที่ต้องการเวลาครับ
• การประเมินจากเด็กเล่า หรือลงมือทำ เขียน สิ่งที่ตนเองรู้ สะท้อนการเรียนรู้ที่แท้จริงของเด็กครับ
• จะรอฟังเรื่องเล่านะครับ

[หยั่งราก ฝากใบ]

สวัสดีค่ะ

ขออนุญาตแลกเปลี่ยนในเรื่องการฝึกคลื่นสมองต่ำนะคะ ...

ปัจจุบันที่ใช้วิธีการนี้มีหลายกลุ่มแต่เรืยกชื่อต่างกันไปค่ะ... เช่น

กลุ่มโรงเรียนสัตยาไส ของดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา

กลุ่มนีโอฮิวแมนนิส ของดร.เกียรติวรรณ อมาตยกุล

และยังมีการนำวิธีการไปประยุกต์ใช้อีกในหลาย ๆ แห่ง ด้วยการฝึกให้เด็กได้นั่งสมาธิก่อนเรียน ... ฯลฯ

เรื่องคลื่นสมองต่ำ คนไม่มีรากเคยเขียนไว้เป็นบันทึกแต่ไม่ค่อยละเอียดนัก ลองดูนะคะ

http://gotoknow.org/blog/neo-humanist/196159

หากสนใจ สามารถหาหน้งสืออ่านได้ตามที่อ้างอิงไว้ค่ะ

(^___^) 

[จักรกฤษณ์]

• สวัสดีครับพี่  คนไม่มีราก
• ขอบพระคุณมากเลยครับที่แหล่งค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องนี้
• การสมาธิกับฝึกคลื่นสมองต่ำน่าจะคือสิ่งเดียวกัน คลื่นสมองต่ำเชิงวิทย์ทางตะวันตก สมาธิเชิงพุทธตะวันออก หรือการทำสมาธิแล้วทำให้เกิดคลื่นสมองต่ำ 

[กิติยา เตชะวรรณวุฒิ]

สวัสดีค่ะ อาจารย์ จักรกฤษณ์

*** ลูกศษย์เขาพูดถีงชื่อและนามสกุล ของอาจารย์ ...เขาประทับใจการสอนของอาจารย์มาก ครูกิติยาจำได้ก็เลยพูดถึงบันทึกของอาจารย์ให้เขาฟัง

*** เพราะเคยติดตามบันทึกรูสึกชื่นชอบผลงานและวิธีคิดของอาจารย์มาก

*** คิดว่าสักวันคงได้พูดคุยกับอาจารย์บ้างนะคะ

*** ขอบคุณค่ะ

[จักรกฤษณ์]

• สวัสดีครับพี่กิติยา
• ขอบคุณครับ คงมีโอกาสได้เจอกันครับ