จะมีหน้าปะวัติศาสตร์สักกี่หน้ากันเชียวที่จะจารึกชีวประวัติของสตรีไว้ในพงศาวดาร หรือเอกสารทางประวัติศาสตร์ หากนางนั้นไม่มีความสำคัญกับเหตุการณ์บ้านเมืองดังจะเห็นได้จากประวัติศาสตร์ของเวียงจันทน์ได้จารึกพระนามของสตรีไว้นางหนึ่งคือ "พระนางจอมมณี" พระนางเป็นธิดาของพญาแสนสุรินทร์ลือชัยเจ้าเมืองปากห้วยหลวง(โพนพิสัย) ได้ไปถวายตัวเป็นพระสนมในสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชกษัตริย์แห่งเวียงจันทน์ พระนางให้กำเนินธิดา3 พระองค์และพระโอรส 1 พระองค์ คือ
1.พระนางสุก ได้สร้างหลวงพ่อพระสุก (ปัจจุบันจมอยู่ใต้ลำน้ำโขง)
2.พระนางเสริม ได้สร้างหลงพ่อพระเสริม (ปัจจุบันอยู่วัดปทุมวนาราม กรุงเทพ)
3.พระนางใส ได้สร้างหลวงพ่อพระใส (ปัจจุบันอยู่หนองคาย)
4.พระหน่อเมือง ได้ไปเป็นตัวประกันที่หงสาวดี ต่อมาได้กลับมาครองกรุงเวียงจันทน์
พระนางจึงเป็นผู้มีบทบทาสำคัญทั้งด้านการเมืองและการศาสนาของเมืองเวียงจันทน์เป็นอย่างมาก อีกทั้งสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชยังได้สร้างวัดประจำพระองค์ของพระนางไว้โดยใช่พระนางของพระนามเป็นชื่อวัดคือ วัดจอมมณี มณีเชษฐาราม และจากตำนานการหล่อพระพุทธรูปสำคัญของเมืองเวียงจันทน์ ได้กล่าวไว้ว่า ....สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช พร้อมด้วยพระนางยอดคำทิพย์พระราชมารดา พระนางตนทิพย์ พระนางตนคำ พระนางจอมมณี พระอัครมเหสี ได้เสด้๗ไปสมโพช หลวงพ่องพ่อองค์ตื้อ หลวง่อพระสุก หลวงพ่อพระเสริม หลวงพ่อพระใน ณ วัดคำอินทร์แปลง กลางนครหลวงเวียงจันทน์......" แต่ประวัติของพระนางนั้นปรากฏให้เห็นน้อยมากจนแทบจะถูกลูกหลานชาวเมืองปากห้วยหลวง(โพนพิสัย) ลืมเลือนพระนามของพระนางหายไปตามกาลเวลา
เป็นเรื่องที่น่าศึกษามากครับ
อยากให้ท่านผู้รู้เรื่องประวัติศาสตร์ ชวยนำเรื่องเกี่ยวประวัติศาสตร์ไทยและเพื่อนบ้านมาให้อ่านเพื่อรู่เขารู้เรา ครับ