ภาษามนุษย์นั้นต่างจาก "ภาษา" ของสัตว์ชนิดอื่นอย่างไร (กรณีนกแก้ว Alex)

กรณีที่ 1 Irene Pepperberg กับ นกแก้วพันธุ์แอฟาริกันสีเทา Alex

เรามาเริ่มกันที่สัตว์ที่รู้จักกันอยู่แล้วว่าเลียนแบบภาษาพูดมนุษย์ได้นั้นคือ นกแก้ว ในปีค.ศ. 1976 Irene Pepperberg
นักจิตวิทยาของสัตว์ได้ซื้อนกแก้วพันธุ์แอฟาริกันสีเทาตัวหนึ่งจากร้านขายสัตว์เลี้ยงทั่วไป โดยตั้งชื่อว่า Alex พร้อม
ทั้งแถมท้ายว่าย่อมาจาก Avian Learning EXperiment (แปลว่า การทดลองการเรียนรู้ของสัตว์ปีก)
หลังจากนั้น Pepperberg ก็สอนภาษาให้ Alex โดยปกติแล้วเมื่อพูดถึงการสอนภาษาให้นกแก้ว เรามักนึกถึง
การสอนแบบจ้ำจี้จ้ำไชตัวต่อตัว เช่นบอกให้พูดคำว่า "สวัสดี" นกแก้วก็จะพูดคำว่า "สวัสดี ๆๆๆ "
ชวนให้เรานึกถึงสำนวนไทยที่บอกว่า "สอนเด็กแบบนกแก้วนกขุนทอง"
แต่วิธีของ Pepperberg กับสอนโดยใช้วิธีการให้นกแก้วเลียนแบบตัวอย่าง (เรียกวิธีการสอนนี้เป็นภาษาอังกฤษว่า
Model-Rival technique) กล่าวคือ สมมติว่าต้องการให้ Alex เรียนรู้คำว่า "สีแดง" ก็จะต้องแสดงบทบาทสมมติ
โดยใช้คนสองคน คนแรกก็หยิบบล็อกไม้สีแดงขึ้นมา คนที่สองก็จะพูดว่า "สีแดง" บางทีก็สร้างเป็นบทสนทนาโดยให้
ผู้ที่พูดคำว่า "สีแดง" ไปเสร็จหยกๆ หยิบบล็อกไม้สีเขียว แล้วให้คนแรกพูดคำว่า "สีเขียว" บ้างสลับกัน
แล้วให้ Alex นั่งดูอย่างเดียว แล้วก็หันมาแอบถาม Alex บ้าง เป็นต้น

(ดูตัวอย่างบทสนทนาได้ใน http://www.youtube.com/watch?v=R6KvPN_Wt8I)

ผลการสอนพบว่า Alex เรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วมากกว่าวิธีการแบบปกติ  
(สงสัยคงต้องเพิ่มสำนวนไทยเป็น  "หัดสอนเด็กแบบนกแก้ว Alex บ้างสิ" ใครที่สนใจจะเอาไปสอนนกแก้วที่บ้าน
หวังว่า Pepperberg เขาคงไม่สงวนลิขสิทธิ์หรอกนะ) Alex สามารถเรียนรู้จักสี 7 รูปแบบ ลักษณะบล็อกไม้ (เช่น กลม
เหลี่ยม เป็นต้น) 5 รูปแบบ รู้จักวัสดุที่ใช้ทำบล็อก (ไม้ เหล็ก ฯลฯ) การเปรียบเทียบขนาดบล็อก (ใหญ่กว่า เล็กกว่า)
ตำแหน่งที่อยู่ (อยู่บนอยู่ล่าง) ตัวเลข 1-7 พร้อมทั้งสัญลักษณ์อารบิกของเลขดังกล่าว
เชื่อว่า Alex  รู้จักคำศัพท์ถึง 150 คำ มีระดับภาษาเท่าเด็กสองขวบเลยทีเดียว

Alex ได้เสียชีวิตลงแล้วในวันที่ 6 กันยายน ค.ศ. 2007 ปัจจุบันสิ่งที่ตกทอดมาจาก Alex คือมูลนิธิอเล็กซ์ ซึ่งก่อตั้ง
ตั้งแต่ตอนที่ Alex ยังมีชีวิตอยู่ มูลนิธิอเล็กซ์ปัจจุบันยังคงทดลองสอนนกแก้วอีกสองตัว ชื่อ Griffin และ Alex
ซึ่งทักษะการเรียนรู้ยังห่างไกลจาก Alex มากนัก
โดยแถมทิ้งท้ายเอาไว้ว่า Alex ได้พูดคำพูดสุดท้ายกับ
Pepperberg ผู้เลี้ยงว่า "You be good, see you tomorrow. I love you."

เมื่อเปรียบเทียบระหว่างการใช้ภาษาของ Alex และมนุษย์แล้ว จะเห็นได้ว่า
Alex สามารถจดจำคำศัพท์ต่างๆ ได้เทียบเท่ามนุษย์และรู้จักความหมายของคำศัพท์
แต่ทว่าข้อสังเกตหนึ่ง คือ Alex มักตอบคำถามเป็นคำๆ เช่น "เหมือนกัน" "ต่างกัน" หรือเลียนแบบวลีของมนุษย์
เช่น "I love you" เป็นต้น ซึ่งคงจินตนาการออกเพราะเหมือนนกแก้วทั่วๆ ไป  การเรียงเป็นประโยคยาวๆ และ
โครงสร้างที่ซับซ้อน ซึ่งผู้สอนยังไม่เคยพูด ยังไม่ใช่ความสามารถที่ปรากฏให้เห็นอย่างเด่นชัดใน "ภาษา"
ของนกแก้วนี้

[โรงพยาบาลห้วยแถลง]

กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก