งานหอบหืดบูรณาการ ศูนย์สุขภาพชุมชนเครือข่ายโรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก
ในวันที่ 29 ตุลาคม 2552 กลุ่มงานเวชศาสตร์ครอบครัว ได้จัดการอบรมเสริมทักษะและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องระบบการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคหอบหืดในศูนย์สุขภาพชุมชน โดยมี นพ.รัฐภูมิ ชามพูนท แพทย์ประจำกลุ่มงานอายุรกรรมเป็นผู้ให้ความรู้และวางแนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคหอบหืด การจัดระบบส่งต่อในการรักษาที่ศูนย์สุขภาพชุมชน ซึ่งเจ้าหน้าที่จากศูนย์สุขภาพชุมชนเขตอำเภอเมืองพิษณุโลก ทั้งหมด 25 แห่งและเจ้าหน้าที่จากโรงพยาบาลบางกระทุ่ม,โรงพยาบาลพรมพิรามเข้าร่วมรับการอบรมในครั้งนี้ หมอรัฐภูมิได้ถ่ายทอดความรู้ต่างๆให้แก่เจ้าหน้าที่ศูนย์สุขภาพชุมชนได้อย่างดีเยี่ยม เข้าใจง่าย นำไปใช้ได้ง่าย อย่างแรกที่เน้นต้องจำให้ได้ นั้นคือต้องรู้
เป้าหมายในการรักษาผู้ป่วย
1. Controlled Asthma
2.NO AE
3.คุณภาพชีวิต
4.ลดผลข้างเคียงจากยา
5. ลดอัตราตาย
หรือจำง่ายๆ คือ ควบคุมอาการ ให้สงบ ทำให้มีชีวิต เป็นปกติสุข
และมีสมรรถภาพปอด ในระยะยาวให้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด
ซึ่งหนทางนำไปสู่เป้าหมาย....
- chronic
- AE
5.Effective system
6. Special case
หากเรารักษาแล้วผู้ป่วยอาการไม่ดีขึ้นสักที..ซึ่งเรามักจะเจอคำถามจากผู้ป่วยหรือญาติบ่อยๆว่า...." ทำไมอาการถึงไม่ดีขึ้นเลย! ”
ซึ่งสาเหตุของการไม่ตอบสนองต่อการรักษา นั้นต้องพิจารณาตามนี้ก่อน
ดังนั้นทางทีมเจ้าหน้า PCU ต้องพิจารณา หาข้อมูลของผู้ป่วยทั้ง 4 ข้อนี้ก่อน หากการรักษาไม่ได้ผล ควรส่งมาพบแพทย์โรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก เมื่อ
1. คิดว่าไม่ใช่,ไม่แน่ใจ ส่งมายืนยันการวินิจฉัย
2. รักษาเต็มที่แล้วยังไม่ดีขึ้น ( Budesonide Inhaler (200) 3*2 สูดก่อนแปรงฟัน )
3. มี AE
งานนี้ต้องขอขอบคุณนพ.รัฐภูมิเป็นอย่างมากที่ท่านได้ถ่ายทอดความรู้ให้เราอย่างมากมาย อาจารย์สอนเข้าใจง่าย มองเห็นภาพการดูแลรักษาที่ชัดเจนนำไปใช้ได้
หลังจากนั้นพี่สมพร มีมะโน พยาบาลวิชาชีพประจำคลินิกโรคหอบหืด เป็นวิทยากรท่านต่อซึ่งพี่สมพร ได้ให้เราทราบหลักการประเมินและการลงข้อมูลผู้ป่วยโรคหอบหืดต่างๆ เช่น
การใช้แบบประเมินการควบคุมโรคหืด ( Asthma Control Test ) หรือแรก สั้นๆว่า ACT
การทดสอบสมรรถภาพปอด ( วัด Peak Flow Meter ) เพื่อ
* การประเมินความรุนแรง
* ช่วยบอกการควบคุมอาการหืดได้ดีมากน้อยเพียงใด
* ช่วยแพทย์วินิจฉัยโรคหืด
ซึ่ง เราต้องทราบค่า PEFR ปกติก่อน เพราะแต่ละคนไม่เท่ากัน ค่า PEFR ขึ้นกับ เพศ ส่วนสูง อายุ , ต้องทราบค่า % predicted PEFR เพื่อประเมินระดับความรุนแรงของอาการ, ต้องบอกเป้าหมายการเป่า ( AIM PEFR )
การประเมินความรุนแรงจากการวัด PEFR
>80%-100% หอบไม่รุนแรง
> 60% - 80% หอบรุนแรงปานกลาง
< 60% หอบรุนแรงมาก
พี่สมพรฝากเน้นย้ำ หากเจ้าหน้าที่PCUจะส่งตัวผู้ป่วยมารักษาโรคหอบหืดต่อที่ตึกผู้ป่วยนอกแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลพุทธชินราช นั้น ให้เขียนใบส่งตัวลงข้อมูลผู้ป่วยให้ชัดเจนและส่งมาในวันที่มีคลินิกโรคหอบหืด คือวันจันทร์ พบ นพ.ขจร สุนทราภิวัฒน์, วันพุธ พบ นพ.รัฐภูมิ ชามพูนท,วันพฤหัสฯ พบ พญ.สุนี จิรสมิทธาและวันศุกร์ พบ นพ.สมบูรณ์ ตันสุภสวัสดิกุล
งานนี้ต้องขอบคุณพี่สมพรเป็นอย่างมากที่เป็นแนวร่วมสำคัญในการจัดระบบต่างๆ
ส่วนเรื่องสุดท้ายในการอบรมนั้นเป็นส่วนของคุณพี่มณีวรรณ (พี่ตุ๋ม ) ..วันนี้ พี่ตุ๋มได้พูดคุยแลกเปลี่ยนเรื่องของการจัดตั้งคลินิกและการจัดตั้งชมรมคนปลอดบุหรี่ในชุมชน ซึ่งหากเราจะดูแลผู้ป่วยโรคหอบหืดนั้นถ้าเรายังไม่สามารถตัดสาเหตุการกระตุ้นหอบกำเริบได้การรักษาก็ไม่ได้ผลดีอย่างต่อเนื่องแน่นอน ดังนั้นเราจึงคิดว่าสาเหตุการสูบบุหรี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่สำคัญที่ทำให้การรักษาหอบหืดไม่ได้ผล ถ้าผู้ป่วยยังสูบบุหรี่อยู่เช่นเดิม...เราจึงคิดถึงการจัดตั้งชมรมคนปลอดบุหรี่ขึ้นในชุมชน ซึ่งในปี 2553 ศูนย์สุขภาพชุมชนนำร่องในการตั้งชมรมฯคือ ศูนย์สุขภาพชุมชนสมอแขและบ้านป่า ...พี่ตุ๋มได้พูดถึงการใช้ทักษะการสื่อสารกับบุคคล ,การใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลสุขภาพ อย่างไรก็ตามหากชมรมมีการรวมกลุ่มที่ชัดเจนงานนี้ก็ต้องของเชิญวิทยากรคนเก่งของเรา (พี่ตุ๋ม) เจ้าเดิมลงชุมชนกับทีมเจ้าหน้าที่ศูนย์สุขภาพชุมชนด้วยนะคะ
การถ่ายทอดความรู้เช่นนี้เป็นจุดเริ่มต้นของ องค์การแห่งการเรียนรู้ ไม่ว่าจะระดับใดๆ ทุกคนต่างมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาประชาชน เพื่อจุดมุ่งหมายเดียวกันคือชาวบ้านของเรามีทุกข์น้อยลง ทำดีแล้วอุ๋ย ขอบคุณ หมอรัฐภูมิด้วยอีกคนนะ
ขอความอนุเคราะห์ ข้อมูล ในการพัฒนาระบบบริการสำหรับผู้ป่วยโรคหอบหืด เพื่อนำไปประกอบการวางแผนงานด้านสาธารณสุข ในการออกแบบการจ่ายเงิน uc เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพความพึงพอใจของผู้มารับบริการและความเหมาะสมต่อระบบสาธารณสุข และวิเคราะห์จุดด้อยและจุดแข็ง ของแต่ละ Model ให้มาด้วย
ขอขอบพระคุณ