EXIF คืออะไร มีความสำคัญในการถ่ายภาพอย่างไร

EXIF คืออะไร มีความสำคัญในการถ่ายภาพอย่างไร
         การบันทึกข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับการถ่ายภาพในสมัยที่กล้องใช้ฟิล์ม เป็นเรื่องที่ยุ่งยาก และเป็นภาระให้กับช่างภาพไม่น้อย แต่จำเป็นต้องบันทึกเพราะว่าเป็นข้อมูลเบื้องต้นที่จะใช้ในการวิเคราะห์เกี่ยวกับภาพถ่าย ซึ่งในการถ่ายภาพด้วยฟิล์มเราไม่สามารถมองเห็นภาพขณะถ่ายภาพได้ ฟิล์ม 1 ม้วนมี 36  ภาพ ต้องถ่ายให้หมด 36 ภาพ แล้วก็ส่งไปร้านถ่ายภาพเพื่อล้างอัดขยาย จึงจะเห็นภาพได้ สวยหรือไม่สวย แก้ไขไม่ได้ ถ้าจะแก้ไขก็ใช้ข้อมูลรายละเอียดที่บันทึกไว้มาแก้ไขภาพที่จะถ่ายในคราวต่อไป

         แต่เมื่อถึงมาถึงยุคภาพถ่ายดิจิทัล เมื่อเราถ่ายภาพ กล้องจะบันทึกภาพและข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับภาพไปพร้อม ๆ กัน และสามารถดูข้อมูลรายละเอียดเบื้องต้นจากจอ LCD ของกล้องได้เลย การแก้ไขภาพก็สามารถทำได้หลังจากดูภาพจากจอ LCD ไม่พอใจหรือไม่ถูกต้องตามต้องการ ลบแล้วก็ถ่ายใหม่ แต่ถ้าต้องการดูข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับภาพมากกว่านั้น ก็นำภาพเครื่องคอมพิวเตอร์แล้วเปิดโปรแกรม ACDSee ก็พบจะพบข้อมูลรายละเอียดของภาพ  ข้อมูลรายละเอียดที่กล้องบันทึกนี้เราเรียกว่า EXIF
          EXIF หรือ Exchangeable Image Files Format เป็นค่าต่างๆ ของรูปภาพที่ถ่ายโดยกล้อง ดิจิทัล พัฒนาขึ้นโดย Japan Electronic Industry Development Association (JEIDA). ค่า EXIF จะพบได้ตามภาพที่มีรูปแบบของไฟล์ในฟอร์แมต JPEG, TIFF เป็นต้น
         ค่า EXIF จะประกอบไปด้วย 4 หัวข้อใหญ่ๆ ดังนี้
         1 วันและเวลาที่ถ่ายภาพ
         2 ค่าต่างๆ ของกล้องที่ใช้ถ่ายภาพ และ ค่าต่างๆ ที่ใช้ในการถ่ายภาพ เช่น ความเร็วของชัดเตอร์, ขนาดของรู้รับแสง, ความไวแสงของกล้อง เป็นต้น
         3  สถานที่ที่ถ่ายภาพ โดยการใช้ GPS เป็นตัวรับค่าสัญญาณ แต่ยังไม่เป็นที่แพร่หลายนัก
         4 รายละเอียดของภาพ และ ลิขสิทธิ์ภาพ แต่ค่าต่างๆ ในกลุ่มนี้ยังไม่เป็นที่นิยมมากนัก จะมีเฉพาะในกล้องถ่ายภาพดิจิทัล บางรุ่นเท่านั้น

จะดูค่า EXIF ได้อย่างไร
         เรามีวิธีดูข้อมูลได้ หลายวิธี แต่ขอแนะนำ ได้แก่
         โปรแกรมที่ทำงานเกี่ยวกับด้านรูปภาพโดยเฉพาะ เช่น ACDSee
           วิธีในการเปิดดู EXIF
              > เปิดโปรแกรม ACDSee
              >เลือก Folder ภาพ
              >เลือกภาพ
              > เลือกProperties EXIF
              > เลือก EXIF >อ่านรายละเอียด

  ค่า EXIF จะประกอบไปด้วยค่าต่างๆ ดังนี้

 

          ใน EXIF ที่เราเปิดดูด้วยโปรแกรม ACDSee เรายังสามารถใส่ข้อมูลในบางรายการได้เช่น Comment, Image description, Artist, Copyright, User comment 

ข้อมูล EXIF เชื่อได้แค่ไหน
        โดยสภาพความเป็นจริง เชื่อได้ในระดับมาก แต่มีคนแย้งว่า ไม่จริง 100 % เพราะข้อมูล EXIF สามารถสร้างขึ้นมาได้ เลยถามต่อไปว่าเราจะแก้ไขข้อมูลไปทำไม เพื่ออะไร ในเมื่อข้อมูลส่วนนี้เป็นเหมือน metadataเกี่ยวกับภาพได้เป็นอย่างดี เว้นไว้แต่มีเจตนาที่ไม่บริสุทธิ์ บิดเบือนข้อมูลให้เป็นเท็จ 

การพิสูจน์ภาพถ่ายดิจิทัลว่า เป็นภาพจริงหรือภาพตัดต่อ
          กล้องดิจิทัลจะมีการบันทึกข้อมูลเข้าไปในเฮดเดอร์ของไฟล์ภาพJPG โดยอัตโนมัติ เป็นข้อมูลที่เรียกว่า EXIF หรือ Exchangeable Image File
          เราจะเห็นฟิลด์ของรายละเอียดต่างๆ อาทิ ชื่อรุ่นของกล้องที่ถ่าย (Camera mode), ความละเอียด, ความเร็วชัตเตอร์, เลนส์เปิดกว้างเท่าไหร่ โหมดของแฟลชที่ใช้ ระยะห่าง ระยะความยาวโฟกัส เวลาที่ถ่าย ฯลฯ
          วิธีสังเกตภาพต้นฉบับที่ถ่ายในเหตุการณ์ว่าภาพต้นฉบับจริงหรือไม่ เมื่อเข้าไปดูข้อมูล EXIFจะมีวันที่ เวลา รายละเอียด ที่ตรงกับช่วงเวลาที่เกิดเหตุนั้น ซึ่งสามารถพิสูจน์ได้ และข้อมูลรายละเอียดต่าง ๆ ใน EXIF อยู่ครบ ก็แสดงว่าเป็นภาพถ่ายต้นฉบับ  
           แต่ถ้าค่าของ EXIF ไม่ปรากฏ เพราะมีการแก้ไขภาพ หมุนภาพ โดยใช้โปรแกรมตกแต่งภาพ ข้อมูล EXIF จะถูกทำลายไปหมดสิ้น นั่นคือ ภาพนั้นไม่ใช่ภาพต้นฉบับ แม้ใครจะพยายามบิดเบือนด้วยภาพตัดต่อเพื่อลดความน่าเชื่อถือของภาพถ่ายจริงอย่างไร หากตรวจสอบดูค่า EXIF แล้วไม่พบ แน่นอนว่า ภาพนั้นได้ถูกแก้ไขไปแล้ว

ตัวอย่างภาพที่ไม่มีการแก้ไขภาพ

 ตัวอย่างภาพที่มีการแก้ไขไปเรียบร้อยแล้ว ข้อมูล EXIF จะหายไป

 

และโปรแกรม Photoscape ก็สามารถดูข้อมูล EXIT เช่นเดียวกัน
             >เปิดโปรแกรม Photoscape>เลือกเมนู>แก้ไขภาพ
             >เปิดไฟล์ภาพ>click EXIF ก็จะปรากฏข้อมูลดังตัวอย่าง

การใช้ประโยชน์ EXIF
             การSet ค่าเกี่ยวกับวันเวลา ชั่วโมง นาที วินาทีก่อนใช้กล้องถ่ายภาพดิจิทัลเพื่อให้การค่าแสดงข้อมูลรายละเอียดใน EXIF ได้ถูกต้อง เราคงจำได้ว่า ตอนที่เราซื้อกล้องถ่ายภาพดิจิทัลมา ขั้นแรกก่อนใช้กล้องได้ เราจะต้องตั้งค่าของวัน เดือน ปี และเวลาอย่างละเอียดจนถึงส่วนหนึ่งของวินาทีปัจจุบัน นี่คือจุดเริ่มต้นของข้อมูลเรื่องวัน เวลาที่จะปรากฏใน EXIF
            เมื่อเกิดเหตุการณ์ ท่านที่มีกล้องถ่ายภาพและอยู่ใกล้ที่เกิดเหตุ ควรบันทึกภาพทันทีภายในวินาทีนั้น และควรบันทึกหลายๆภาพ ซึ่งจะเ้ป็นหลักฐานสำคัญต่อไป ไม่ให้ใครมาบิดเบือนได้ง่ายๆ เพราะเรามีภาพถ่ายของจริง ซึ่งพิสูจน์ได้ด้วยค่า EXIF

ที่มา :
ทวีศักดิ์ ทิพย์รอด.(2549). การถ่ายภาพดิจิทัล. ปัตตานี : ปัตตานีการช่าง.
http://mblog.manager.co.th/bonkalasin/Secrete-in-digital-photo/
http://www.digicamhelp.com/learn/glossary/exif.php

คิดว่าคงเป็นวิธีหนึ่งที่จะสามารถตรวจสอบภาพต้นฉบับ หรือภาพตัดต่อได้ในระดับหนึ่งนะครับ

[ซับรีณาร์]

สามรถเรียนรู้ได้ในเรื่องของภาพถถ่าย

ทำให้เพิ่มความรู้ได้

[jacken]

ถ้าต้องการลบข้อมูลของรูปภาพให้หายไปหมดเลย ทำอย่างไรครับ ขอบคุณครับ

 

[รศ. ทวีศักดิ์ ทิพย์รอด]

ง่าย ๆ คือ การเอาเข้าโปรแกรมตกแต่งภาพ แล้วแต่งภาพนิดหน่อย แล้วsave ทับ ข้อมูลเดิมหายเกือบหมด