น้ำเต้าหู้…สู่สันติชล

งานวิจัยเพื่อท้องถิ่นสร้างโอกาสให้ชุมชนจะได้มาร่วมกันดำเนินกิจกรรมการพัฒนา ภายใต้กระบวนการวิจัย และพร้อมกับได้สืบสานภูมิปัญญาดั้งเดิมที่มีคุณค่าของบรรพบุรุษไว้

          ผมไปบ้านสันติชลในช่วงวันหยุดบ่อยครั้ง เพื่อไปเข้าร่วมเวทีวิจัยของชุมชน ที่สันติชลเราทำงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น ประเด็น “การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรโดยภูมิปัญญาจีนยูนนาน”   ผมไปเข้าร่วมในฐานะที่ปรึกษาโครงการวิจัย 

          ทุกวันหยุดบรรดานักวิจัยชาวบ้านและผมก็จะมานั่งรวมตัวพูดคุยกันที่ ศูนย์วัฒนธรรมจีนยูนนานบ้านสันติชล เป็นศูนย์ที่ทางหมู่บ้านร่วมแรงกันสร้างขึ้น เพื่อเป็นพื้นที่แสดงศิลปวัฒนธรรมของชุมชน และวัตถุประสงค์หนึ่งเพื่อ ใช่สถานที่นี้เป็น “แหล่งเรียนรู้ของชุมชน”

          สันติชลวันนี้วันฟ้าใส หากผู้มาเยือนเดินทางจากปายไปทางทิศตะวันตก มองเห็นภูเขาใหญ่อลังการอยู่เป็นฉากหลัง  เดินทางจากปายไปอีกไม่กี่อึดใจ ก็จะเข้าสู่หมู่บ้านจีนยูนนานสันติชล ที่สันติชลไม่ว่าเราจะอยู่ที่จุดใดของหมู่บ้านก็จะได้ชมวิวทิวทัศน์เมืองปายจากมุมสูงที่สวยไม่ซ้ำกัน อากาศที่นี่เย็นสบายครับ เดินในหมู่บ้านก็จะพบความงามของวัฒนธรรมจีนแทรกตัวอยู่ทั่วไป
          สันติชลเป็นหมู่บ้านชาวจีนยูนนาน เป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ กว่า ๒๐๐ หลังคาเรือน เป็นหมู่บ้านบริวารของบ้านใหม่ลีซอ ในอดีต...พวกเขาเดินทางไกลมาจากมณฑลยูนนาน ซึ่งมีพื้นที่ติดต่อกับพม่า  โดยมีการอพยพผ่านเข้าพม่า ก่อนเข้ามายังเมืองไทย 

          ว่าด้วยประเด็นศึกษาวิจัย “ถั่วเหลือง” ชุมชนที่นี่มีอาชีพเกษตรกร ปลูกลิ้นจี่ กระเทียม และถั่วเหลือง...แต่ละปีจะมีผลิตผลทางการเกษตรเหล่านี้มากมาย จนบางครั้งราคาผลผลิตก็ตกต่ำ ไม่คุ้มทุน! 

          ทราบมั้ยว่า  “ถั่วเหลือง” เป็นอาหารสิ่งที่ผูกพันกับวิถีชีวิตคนจีนมาตั้งแต่อดีต

          กลุ่มแกนนำในชุมชนได้ร่วมกันคิดถึงศักยภาพด้านการจัดการผลิตผลทางการเกษตรที่มีอยู่แล้วในชุมชน ว่าเราสามารถเพิ่มมูลค่าผลผลิตเหล่านั้นได้อย่างไร โดยเลือก “ถั่วเหลือง” เป็นกรณีศึกษา ซึ่งถั่วเหลืองเป็นพืชเศรษฐกิจของชุมชนและนำมาแปรรูปได้มากมายหลายอย่าง  และน่าจะสามารถจัดการให้เอื้อต่อการท่องเที่ยวที่มีอยู่แล้วในชุมชนได้ เป็นโอกาสที่ชุมชนจะได้มาร่วมกันดำเนินกิจกรรมการพัฒนา ภายใต้กระบวนการวิจัย และพร้อมกับได้ “สืบสานภูมิปัญญาดั้งเดิมที่มีคุณค่าของบรรพบุรุษไว้”...นี่เอง...เป็นจุดเริ่มของการศึกษาวิจัย

          เรื่องของ “ถั่วเหลือง” มี่สิ่งที่ได้เรียนรู้จากเวที จากการศึกษาวิจัย มากมาย ...และ น่าสนใจที่ว่า “ถั่วเหลือง” สามารถแปรรูปเป็นอาหารได้มากกว่าที่คิดไว้...
         

           ขณะนี้กำลังอยู่ในช่วง ศึกษา วิจัย ในระยะที่สอง ...รายละเอียด จะนำมาเขียนเป็นบันทึกเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันเป็นระยะๆครับ

---

บ้านสันติชล หมู่ที่ ๕ ตำบลเวียงใต้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
โครงการวิจัย แนวทางการพัฒนาศักยภาพในการจัดการผลิตผลจากถั่วเหลือง ด้วย        ภูมิปัญญาชาวจีนยูนนานบ้านสันติชล
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานภาค <p> </p>