ตำนานขึดล้านนาตอน"ต่อจาน(ชาน)รานเฮือน"
การสร้างบ้านผู้คนล้านนามีการจัดบริเวณสถานที่ มีการตั้งพิธีกรรมบอกเขตกำหนดไว้แน่นอนเพราะผู้คนสมัยก่อนต้องสร้างบ้านหลังใหม่ในบริเวณที่ดินให้ใกล้กันต่อจากบ้านหลังใหญ่ของพ่อแม่ ลูกๆหลานก็ใช้พื้นที่ใกล้เคียงปลูกบ้านอยู่ร่วมบริเวณเดียวกันอย่างมีความสุขและอบอุ่นในมวลหมู่ญาติ
พี่น้องบ้านนี้แกงก็ส่งแลกเปลี่ยนไปบ้านโน้น....บ้านนี้ทำขนมก็ส่งไปให้พี่น้องร่วมบริเวณบ้านกันถ้วนทั่ว ขณะเดียวกันทำให้บริเวณบ้านมีเขตจำกัดโดยตัวบ้านเรือนที่สร้างขึ้น และเกิดการยอมรับในเงื่อนไขของสังคมอย่างปรานีปรานอมไร้ปัญหา
การสร้างบ้านเมื่อสร้างเสร็จก็ถือว่าเสร็จทุกอย่างไม่มีการต่อเติมไม่มีการตัดริดรอนส่วนของบ้านให้ลดน้อยลงผิดไปจากแบบดั้งเดิมเพราะถือว่าขึดหรือจะเกิดอาถรรพ์แก่เจ้าของ
การต่อจานหรือชานออกไปจากตัวบ้านโดยเฉพาะตัวบ้านที่สร้างมาแล้วนานหลายปีเมื่อนำไม้ใหม่มาสร้างต่อเติมไม้เก่าซึ่งเป็นตัวบ้านย่อมทำให้ลักษณะของไม้ต่างกันหากไม้เก่าผุพังแต่ไม้ใหม่ที่เป็นจาน(ชาน)ยังไม่ผุพังเมื่อมีการรื้อบ้านซ่อมบ้านที่เป็นไม้เก่าย่อมทำให้ต้องรื้อไม้ไหม่ออกไปด้วยพร้อมกันทำให้ไม้ใหม่เสียหายไม่คุ้มค่า หรืออีกนัยหนึ่งเมื่อสร้างบ้านแล้วการคำนวณวัสดุอุปกรณ์ การับน้ำหนักของตัวบ้านย่อมลงตัวแต่เมื่อมีการต่อเติมออกไปย่อมทำให้รูปแบบผิดปกติ เกิดการับน้ำหนักเพิ่ม หรือขยายเขตบ้านออกไปทับที่ของผู้อื่นย่อมทำให้เกิดการถกเถียงผิดใจกันในหมู่พี่น้องจึงถือว่าขึดนักหนา
ส่วนการรานหรือตัดทอนตัวบ้านเรือนนั้น ย่อมทำให้บริเวณตัวบ้านที่เคยกว้างขวางดีอยู่แล้วแต่กลับคับแคบลงเช่น ตัวบ้านเคยมีสองห้องนอนแต่กลับตัดห้องนอนออกไปถือว่า "ราน" อย่างนี้ถือว่าขึดนักหนา
ย่อมทำให้ผู้ที่อยู่อาศัยเกิดความคับข้องใจ ไม่มีที่นอน ไม่มีที่วางสิ่งของใช้สะดวกดายอย่างเก่าก่อน
การต่อจาน(ชาน) หรือรานตัดทอนตัวบ้านเรือนผู้คนล้านนาถือว่าขึดแต๊ๆ...
หากท่านเห็นการต่อจาน(ชาน)หรือรานเรือน(ตัดทอนตัวบ้าน)ก็ลองสังเกตดูว่าผู้คนในบ้านนั้นมีความสุขดีเหมือนเดิมหรือไม่ แต่เท่าที่พบมักมีคนใดคนหนึ่งในบ้านประสบอุบัติเหตุโดยเฉพาะคนที่หนุ่มอายุน้อย
ขึดการต่อจานรานเฮือนก็ขอจบลงเพียงเท่านี้..เท่าอี้ก่อนและนายเฮย
ความเห็น (4)
สวัสดีค่ะ
ดิฉันเคยอยู่เชียงใหม่ 5 ปี ชอบภาษาเมืองค่ะ เลยดีใจเป็นพิเศษที่ได้อ่านกำเมือง
ยินดีค่ะที่จำกรุณาเผยแพร่พรรณไม้พุทธประวัติค่ะ
ยินดีจ๊าดนักเจ้า
ไหว้สาคุณณัฐรดาครับ....
ยินดีครับที่อนุญาตเพื่อจะได้เผยแพร่ความรู้ต่อไปครับ...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน....พรหมมา
เข้ามาอ่านตำนานขึดเกี่ยวกับการต่อเติมบ้าน ได้ความรู้ ขอบคุณมากครับที่ได้กรุณารวบรวม
ขอชคุณครับคุณประชัน....
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.....พรหมมา