เรียนรู้จากความไม่สำเร็จ

 

ผมได้รับคำเชิญจาก สพท. ขอนแก่นเขต 1 ให้ไปเป็นวิทยากรในการอบรม

ตอบผู้เชิญไปว่า ทำอย่างนี้มา30 ปีแล้ว อยากจะเปลี่ยนวิธีบ้าง  เป็นวิทยากรทางไกลผ่าน ICT  ชวนกันฝันหวาน ฝึกซ้อมกีบคนเชิญ สามสี่รอบ  Camfrog, Yahoo Chat, skype อีกฝ่ายยังไม่ดาวโหลดมาใช้  ลงท้ายด้วยระบบวงจรปิด

ซ้อมใหญ่ด้วยการประชุมทีมงานทั้งสองฝ่าย  มีระเบียบวาระพร้อม เมื่อวาน 9 ก.ย.52 ผมอยู่เชียงใหม่ เขต 1 ผู้เชิญ (นายหน้า) อยู่ที่ภัตตาคารอ๊อดดาวเงิน ชุมแพ

ครับเหงื่อตก  ถ้าตัดสินใจทำผู้เข้ารับการอบรมคงหงุดหงิด  ทีมงานของผมบอกว่าพี่ซื้อตั๋วเครื่องบินเถอะ

สรุปแล้วไม่สำเร็จ

เตรียมการไว้หลายอย่างรวมทั้งคำบรรยาย ที่บรรยายกับนิ้วไม่สัมผัสไว้ล่วงหน้าท้ายนี้

แต่ความไม่สำเร็จนี้ทำให้เรียนรู้หลายเรื่อง  แล้วจะเล่าให้ฟังอีกครับ

ลองอ่านคำบรรยายดูนะครับ

 

คำบรรยายในการสัมมนาเรื่อง การจัดการความรู้ (KM)

ของศูนย์ประสานงานการจัดการมัธยมศึกษาจังหวัดขอนแก่น

              12  กันยายน 2552          

ณ ภัตตาคารอ๊อดดาวเงิน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น

                                                      โดย ชัด  บุญญา

สวัสดีครับคุณครู ICT โรงเรียนมัธยมศึกษาจังหวัดขอนแก่น และท่านผู้เกี่ยวข้องกับการจัดสัมมนาการจัดการความรู้ ของศูนย์ประสานงานการจัดการมัธยมศึกษาจังหวัดขอนแก่นทุกท่าน

นี่เป็นคำเขียนการบรรยายล่วงหน้า  สำหรับการจัดสัมมนาที่จะจัดขึ้นในวันที่ 12 กันยายน 2552  ณ ภัตตาคารอ๊อดดาวเงิน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น  ที่เขียนบรรยายไว้ล่วงหน้า เป็นแผนสองกรณีการสัมมนาออนไลน์ใช้ ICT นำวิทยากรจากเชียใหม่เข้าห้องสัมมนา เกิดข้อขัดข้องทางเทคนิค  เพราะนี่คือครั้งแรกที่วิทยากร และผู้จัด  คือ สพท.ขอนแก่เขต 1 จัดสัมมนากันแบบนี้

ก่อนอื่นต้องขอบคุณท่านผู้อำนวยการ มนพ สกลศิลป์ศิริ ที่ตัดสินใจให้มีการดำเนินการการสัมมนาในลักษณะนี้  ขอขอบคุณท่านอาจารย์ธนเดช วิไลรัตนากูล ผู้ประสานงานโครงการ ที่ร่วมกันตัดสินใจเบื้องต้นกับผม ว่าเราจะสัมมนาครู ICT ด้วยการใช้ ICT

ท่านอาจารย์ที่เคารพทุกทุกท่านครับ  ผมมีอะไรบางอย่างที่จะพูดถึงครู ICT     นี่ก็แปลก  ผมน่าจะพูดว่าอาจารย์  ICT  แต่คำว่าครูมันเป็นอะไรที่หนักแน่น กินใจ เกิดความรู้สึกที่ดี    ผมประทับใจในความขยันหมั่นเพียรของครู ICT  ที่เคยพบมาในระยะ 7  ปีที่ขลุกอยู่กับ ศน. ICT  มีโอกาสพบครู ICT โดยตรง  ฟัง ท่านอาจารย์สาคร แสงผึ้ง อาจารย์จงภพ  ชูประทีป  ศน. ที่ทำงานอยู่ด้วยกันมานาน  และเป็นปฐมครู ICT ของผม

สรุปได้ว่า ทั้งครูทั้ง ศน. กลุ่มนี้เป็นบุคลากรยอดขยันทางการศึกษา ท่านเหล่านี้นอนคืนละ 4-5 ชั่วโมง

นั่งหน้าคอมได้ทั้งคืน รุ่งเช้าไปทำงานหน้าตาเฉย  ผลงานของท่านเหล่านี้ ถ้าไม่ใช่คนรู้ใจ ก็เข้าไม่ถึง  นำสมองของท่านมาใช้อย่างเต็มศักยภาพไม่ได้

 บุคลิกภาพของครู ICT  โดยทั่วไปในสายตาของผม เป็นประเภท คมในฝักลุ่มลึก  ไม่เชื่อใครง่ายๆ  รู้ทันคน รู้ทันเกม คงเป็นเพราะ If….then, if ……then  อยู่ในสมอง  พวกเขียนโปรแกรมต้องคิดเนียน คิดละเอียด  ลึกๆ  ครู ICT  เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง ตัวแท้   แต่ก็แปลก   การประชุมอบรมผู้นำกาเปลี่ยนแปลงที่จัดกันอยู่  คนพวกนี้ได้ขึ้นเวทีน้อยซึ่งไม่ใช่เป็นความผิดของใคร  ก็เอาแต่นั่งหน้าคอม พูดจากับคนน้อย  คนอื่นเขาก็เข้าไม่ถึง    ผู้นำการเปลี่ยนแปลงตัวแท้  จึงมักไม่ได้ขึ้นเวทีใหญ่ๆ   จนเกิดการปล่อยให้การสนับสนุนการจัดการศึกษาเป็นประเภทขี่ม้าเลียบค่าย ถึงห้องเรียน ถึงครูและนักเรียน ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ วงเล็บในสายตาของผมนะครับ 

ผมถือว่าเป็นความคิดที่ยอดเยี่ยมที่นำครู ICT  มาทำความเข้าใจ เรื่อง KM

ความคิดนี้จะเป็นความคิดที่นำครู ICT ผู้นำการเปลี่ยนประเภทแถวหลังขึ้นมานั่งแถวหน้า  หรือขึ้นเวทีใหญ่ๆ  ได้ให้คุ้มค่ากับความขยัน ศึกษาค้นคว้า สร้างชิ้นงาน สร้างผลงาน  ในการสอนของตนเอง ให้การอบรมเรื่องการใช้  ICT แก่เพื่อนครู  ดูแลระบบ ICT  ของโรงเรียน  จนเพื่อนครูเกิดผลงานที่ใช้กับการเรียน กาสนอชนิดถึงห้องเรียนมามากในระดับหนึ่ง

ถ้ามานั่งแถวหน้าเมื่อไหร่  แถวหน้าที่นี้ผมหมายถึง 1. มีโอกาสร่วมออกแบบการประชุมอบรมสัมมนาครู ผู้บริหาร ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ในระดับชาติ ระดับเขตพื้นที่ และระดับจังหวัด  2. ร่วมเป็นวิทยากร  3. เป็นผู้นำในการใช้ ICT  เพื่อการสอน  การบริหาร  การพัฒนาบุคลากร    ถ้าทำได้ การนำการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการสอนที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ของผู้เรียนก็จะเกิดขึ้น  ในวงเล็บ  ผมเคยถามเพื่อนพ้องแบบดุๆ ทีเล่นทีจริงว่า นี่นายผู้นำการเปลี่ยนแปลง  คือใคร  ไปเปลี่ยนแปลงใคร  ไปเปลี่ยนอะไรของเขา  เปลี่ยนไปทำไม  แล้วได้อะไร  เขาตั้งตัวไม่ทัน  จึงงงๆ  และตอบว่า  6  เ เหลี่ยมครับพี่  แล้วถามต่อไปว่า คืออะไร ลึกๆ เป็นอย่างไร  แปลกใหม่ทั้งหมดใช่ไหม ครูไม่เคยทำ ไม่เคยทำไม่ ไม่เคยรู้ใช่ไหม เป็นหลักการแนวคิด  เป็นทางเลือก ใช่ไม่

ในประเทศนี้มีครูเก่ง ผู้บริหารเก่งมากมาย  อย่างน้อยก็ครู ICT  ในที่นี้  ก็สามารถเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงได้

แต่จะเปลี่ยนแปลงได้มากน้อย ก็อยู่ที่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการ บริหารจัดการโรงเรียน การบริหารจัดการความรู้  การสนับสนุนส่งเสริม การนิเทศในหลายระดับ นับตั้งแต่ สพฐ. เขตพื้นที่ และผู้อำนวยการโรงเรียน  ที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการการคิด การทำงานเพื่อให้ส่งผลต่อการเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนการสอน  หรือจัดการการเรียนรู้ของครู  ถ้าใครไม่พึงพอใจการเปลี่ยนพฤติกรรมของครูเมื่อไร  ขอให้ถามตัวเองว่าเปลี่ยนพฤติกรรมการคิดการทำงานมากน้อยเพียงใดของตนเองมากน้อยเพียงใด มีอะไรเป็นเชิงประจักษ์ให้เห็นบ้าง

เอาละครับทีนี้จะมาพูกันถึงเรื่อง KM ตามที่ท่าน ธนเดช มอบหมาย

ในโรงเรียนของท่านอาจารย์  ทำอย่างนี้กันบ้างไหมครับ

1. การพูดคุยถึงเรื่องผลสัมฤทธิ์  ผลงานของโรงเรียน ผลการสอบปะจำภาคเรียน ผลงานตามแผนงานโครงการ  ตามแผนการการสอน และตามวิสัยทัศน์โรงเรียน  เพื่อแสดงความยินดีร่วมกัน หาทางปรับปรุงร่วมกัน อย่างเป็นทางการ  และไม่เป็นทางการ  แบบปกติ  หรือ ใช้อินเตอร์เน็ตเป็นตัวช่วย

2. การพูดคุย แลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการเรียนการสอน  วิธีการทำงานที่ดีกว่าเดิมอย่างไม่เป็นทางการ  และอย่างเป็นทางการแบบปกติ  หรือ ใช้อินเตอร์เน็ตเป็นตัวช่วย

3. การประชุมวางแผน  แบบปกติ  หรือ ใช้อินเตอร์เน็ตเป็นตัวช่วย

เอาเป็นว่า แบบปกติ และใช้ อินเตอร์เน็ต  หรือ ICT  เป็นตัวช่วยทุกข้อก็แล้วกัน

ถ้าใช้คำว่า  ICT  เป็นตัวช่วยก็น่าจะดีกว่า  จะได้ครอบคลุมทั้งหมด ทั้งที่เป็นออนไลน์ และออฟไลน์

1. การประชุมทบทวน ซักซ้อม ก่อนการการปฏิบัติตามแผน

2. การประชุมประเมินผลงาน หลังจากการปฏิบัติงาน

3. การจัดการประชุมอบรมสัมมนา เพื่อพัฒนาบุคลกร

4. การจัดห้องประชุมกลุ่มย่อย กลุ่มใหญ่ สำหรับครูนักเรียน

5. การจัดการประกวด  แข่งขัน ระดับครู นักเรียน

6. การยกย่อง ชมเชย ในความสำเร็จ จากการปฏิบัติงานในหน้าที่

7. การจัดห้องสมุด หรือ มุมหนังสือ มุมอินเตอร์เน็ต สำหรับครู

8. การบริการความรู้ หลักการแนวคิด ทฤษฎี สื่อการเรียนการสอน

9. การใช้หลักการแนวคิด ทฤษฎีใหม่ๆ จากเอกสารตำรา มาใช้ในกระบวนการวางแผนการสอน วางแผนปฏิบัติการใด   ที่มีระบบการอิง ไว้อย่างชัดเจน

10. การทำอะไรก็แล้วแต่  ที่จะให้บรรลุ  วัตถุประสงค์  เป้าหมายย่อยๆ  ในระดับแผนการสอน หน่วยการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียน แผนงาน โครงการ ไปจนถึงวิสัยทัศน์ของโรงเรียน

พูดถึงวิสัยทัศน์โรงเรียน  ใครจำวิสัยทัศน์ของโรงเรียนตนเองได้บ้าง  ยกมือขึ้น....... ผมไม่แน่ใจว่าตอบกันถูกทั้ง 80  คน ที่อยู่ในห้องประชุมนี้หรือเปล่า   ถ้าอินในเรื่อง  KM แล้วน่าจะตอบได้ทุกคน   แต่คงต้องออกแรงมากหน่อย  เพราะต้องไปลุ้นให้โรงเรียน Shaping Vision กันอีกรอบสองรอบ

 เอาละครับผมคงบรรยายทิ้งไว้แค่นี้

ขอให้ท่านเข้ากลุ่ม 8-10  คน มี Notebook 1 จอ 1 Projector 1 นั่งเป็นตัว U  นะครับ

มีกิจกรรมกลุ่มให้ทำนะครับ  

ให้ท่านนำเอกสารประกอบการสัมมนาที่ผมเขียนไว้  มาพลิกๆ อ่านทุกคน

ใช้เวลาสัก 10 นาที  ต้องอ่านจริงๆ นะครับ  แล้วช่วยกันสรุปขึ้นจอ ให้ผมและคณะสุ่มดูทางไกลผ่านเว็บแคมของ อาจารย์ธนเดช   เสร็จแล้ว ทีมงานของอาจารย์ธนเดช จะให้ชมวีดิโอของโรงพยาลบ้านตากอีกประมาณ 15 นาที  จบแล้ว ให้ท่านช่วยกันสรุปขึ้นจอ  นำเสนอผ่านระบบ Video Conference ที่เตรียมไว้   เพื่อผมและคณะจะให้ข้อคิดข้อเสนอแนะ

 

นี่คือประเด็นที่จะขอให้สรุปครับ

1. KM  คืออะไร  สรุปตามความเข้าใจของกลุ่ม  ต้องไม่ลอกคำตอบมาสรุปนะครับ

2. มีวัตถุประสงค์ในการ KM ใช้อย่างไร

3. มีองค์ประกอบที่สำคัญอะไรบ้าง

4. 12  ข้อแรกที่ผมกล่าวถึงในตอนต้น เป็นกิจกรรม KM  หรือไม่  เพราะ เหตุใด

5. ในฐานะครู  ICT  ช่วยคิดมาคนละข้อว่ากิจกรรม KM  น่าจะมีอะไรอีกบ้าง

6. อะไรคือเงื่อนไขความสำเร็จในการใช้  KM

 

         ท่านมีเวลาคิดประมาณ 30 นาที นะครับ          

 

เอาละครับ แล้วผมและคณะ จะฟังคำตอบจากทุกท่านครับ

หมายเหตุ      คำบรรยายนี้ เป็นแผนสำรอง กรณี ระบบ Video  Conference ขัดข้อง  หากติดขัดเกินกว่า 3  นาที ขอให้ฝ่ายดำเนินการ นำคำบรรยายนี้ขึ้นจอ และอ่านให้ฟังทันทีนะครับ