กองทุนหมู่บ้าน

กลุ่มกองทุนชาวบ้านบ้านโนนสวรรค์ใต้

ตำบลหนองไผ่  อำเภอแก้งคร้อ  จังหวัดชัยภูมิ

 

ความเป็นมา/แนวคิดในการก่อเกิดองค์กรชุมชน/เครือข่ายชุมชน

        ความเป็นมาของบ้านโนนสวรรค์ใต้ หมู่ที่ 12 อำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ ชื่อเดิมคือบ้านน้อย เหตุที่ตั้งชื่อบ้านน้อยเพราะว่าสถานที่ตั้ง อยู่ด้านหลังสถานีตำรวจภูธรอำเภอแก้งคร้อ โดยมีครอบครัวชาวบ้านที่ อพยพมาจากบ้านมูลนาค บ้านกุดลอบ อดีตคือชาวบ้านจากเขตอำเภอมัญจาคีรี ปัจจุบันคือโคกโพธิ์ชัย โดยมาตั้งบ้านเรือนอยู่เพียง 4-5 ครอบครัว ต่อมาก็ได้มีชาวบ้านได้มาอาศัยอยู่กันมากขึ้นเรื่อยๆจึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าบ้านโนนสวรรค์โดยมีผู้ใหญ่บ้านคนแรก คือ นายคำพันธ์ สอนนำ  ต่อมาผู้ใหญ่บ้านคนแรกเสียชีวิตเมื่อปี พ.ศ.2538 จึงมีผู้ใหญ่คนที 2 คือนายสมหวัง ขวัญเมืองคูณ เมื่อปี พ.ศ.2540 หมู่บ้านได้ใหญ่ขึ้นจึงได้แยกออกเป็น 2 หมู่บ้านคือโนนสวรรค์เหนือ หมู่ 6 และบ้านโนนสวรรค์ใต้ หมู่ 12 ปัจจุบันผู้ใหญ่บ้านชื่อ นางบายันต์ มหาสารินันทน์  ได้รับตำแหน่งเมื่อวันที่ 4 ตุลาคม พ.ศ.2549 อยู่บ้านเลขที่ 66/1หมู่ 12 ตำบลหนองไผ่ อำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ ปัจจุบันมีประชากรทั้งหมด          875            คน

ชาย                  435            คน

หญิง                440            คน

จำนวนหลังคาเรือน                       246            หลังคาเรือน

พื้นที่ทั้งหมด                               1,012           ไร่

แยกเป็นที่อยู่อาศัย                          592           ไร่

ที่ทำนา                              360           ไร่

ที่ทำไร่                                55            ไร่

ที่สาธารณะ                           5            ไร่

สภาพภูมิอากาศ มี  3  ฤดู ได้แก่  ฤดูฝน  ฤดูหนาว  ฤดูร้อน

            แนวคิดในการก่อตั้งกลุ่มกองทุนเพื่อเป็นเงินเก็บของชาวบ้านแบบไม่ต้องส่งฝากแต่เงินก็งอกเงยเพิ่มขึ้นได้อย่างดีด้วยความร่วมมือของคนในกลุ่มช่วยกันไม่ว่าจะเป็นการทำงานประเภทไหนก็ตามที่เป็นเครือข่ายของกลุ่มออมทรัพย์ก็จะได้ผลกำไรกลับเข้ามายังกลุ่มหลังหักค่าแรงคนงานแล้วอีกอย่างหนึ่งก็เป็นการสร้างงานไปในตัวของชุมชนด้วย โดยมีสำนักงานตั้งอยู่ที่ ศาลาประชาคมบ้านโนนสวรรค์ใต้  ตำบลหนองไผ่ อำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ

 

 

 

 

วัตถุประสงค์ในการจัดตั้ง

       ในการจัดตั้งกลุ่มกองทุนบ้านโนนสวรรค์ใต้ขึ้นเพื่อส่งเสริมให้ผู้ที่มีรายได้น้อยได้รู้จักการออมโดยมีส่วนร่วมในการดำเนินไปกับกลุ่มร่วมกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกันในการทำงานในกลุ่ม        เครือข่ายของกลุ่มออมทรัพย์โดยมี วัตถุประสงค์ดังนี้

1. เพื่อส่งเสริมเผยแพร่วิชาการด้านการเกษตร

2. รวบรวมและให้บริการข้อมูลข่าวสารด้านการเกษตร

3. จัดหาวัสดุการเกษตรเช่นปุ๋ย และเครื่องมือทางการเกษตรมาบริการให้สมาชิก

4. รวบรวมผลผลิตทางการเกษตรและผลิตภัณฑ์ของสมาชิกมาจำหน่าย

5. นำเงินออมทรัพย์มาให้สมาชิกที่เดือดร้อนกู้ในอัดตราดอกเบี้ยต่ำ เพื่อประกอบอาชีพและรายจ่ายที่จำเป็น

 6.  จัดให้มีเครื่องมือ เครื่องจักรกลเกี่ยวกับการผลิตทางการเกษตรเพื่อให้สมาชิกใช้ประโยชน์

ส่งเสริมการประหยัด การช่วยเหลือตนเองและการร่วมมือช่วยเหลือกันในกลุ่ม

 

รูปแบบการบริหารจัดการองค์กรเป็นอย่างไร

      กลุ่มออมทรัพย์บ้านโนนสวรรค์ใต้  มีการรับสมัครสมาชิกโดยไม่เสียค่าสมัครแลกเข้า  สมาชิกเริมแรกมี 40 คน มีเงินทุน  20,000 บาท เงินทุนได้มาจากการจัดเป็นหุ้นให้คนในชุมชนได้มีส่วนร่วมชื้อหุ้น ตั้งแต่ 100-200 บาท แล้วแต่จะชื้อ หุ้นละ 100 บาท ละมีการคัดเลือกคณะกรรมการดำเนินการ 6 คน มาจากคนในกลุ่มและมีการเลือกตั้งประธานกลุ่มจากคณะกรรมการเลือกตั้งขึ้นมากรรมการจะมีวาระอยู่คราวระ 1 ปี กลุ่มออมทรัพย์บ้านโนนสวรรค์ใต้จะมีเครือข่ายอยู่ด้วยอย่างเช่น

         - กองทุนเงินล้านมีสมาชิก               69             คน 

         - กลุ่มฌาปนกิจหมู่บ้าน                 160             คน

         - กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต          69             คน 

รายชื่อคณะกรรมการดำเนินการกลุ่ม

         นายชัชวาลย์  มหาสารินันทน์           ประธาน

         นางบายันต์    มหาสารินันทน์               รองประธาน

         นางอุไร  เรนคำมี                                   เลขานุการ

         นางสวัสดิ์  คำพรม                                เหรัญญิก

         นางเฮียว  ใจอารีย์                                  กรรมการ

         นายนวน  ทองดี                                    กรรมการ

 

บทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการ

-          ให้ข้อมูลการเกษตร วางแผนพัฒนาอาชีพด้านการเกษตรขิงกลุ่ม ร่วมกับหน่วยงานราชการและองค์การบริหารส่วนตำบล

-          จัดหาปัดใจการผลิตเพื่อบริการสมาชิก รวบรวมผลผลิตเพื่อจำหน่ายและแปรรูป

-          ประสานงานแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเพื่อพัฒนากิจกรรมระหว่างกลุ่มเครือข่าย

-          ติดตามวิเคราะห์ประเมินผลของกลุ่มอย่างต่อเนือง

-          สรุปผล ถอดบทเรียนประจำปี

-          การเรียกประชุมคณะกรรมการต้องมีคณะกรรมการเข้าประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง

-          มีการประชุมคณะกรรมการทุกเดือน

และที่สำคัญคณะกรรมการต้องเป็นผู้ที่เสียสละ

 -    โปร่งใส

 -    ซื่อสัตย์

 -    เก่งดี มีจิตรอาสา

 -    ตรงต่อเวลาและเอื้อเฟื่อ

 -     กล้าที่จะร่วมแก้ไขปัญหาเพื่อกลุ่มและชุมชน

-    ต้องมีจิตใจทีมีคุณธรรมจริยธรรมไม่ให้มีการทุจริตเกิดขึ้น

            

 

ผลการดำเนินงานของเครือข่าย

      กลุ่มออมทรัพย์บ้านโนนสวรรค์ใต้จัดตั้งขึ้นโดยมีสมาชิก 20 คน ระดมเงินหุ้นจากคนในชุมชนหุ้นละ 100 บาท รวมเงินทั้งสิ้นเป็นเงิน 20,000 บาทปัจจุบันมีสมาชิก 110 คนมีเงินทุนเพิ่มเป็น 110,000 บาท และรวมกับเครือข่ายแล้วทั้งสิ้น 398 คน มีเงินทุ่นรวม 1,186,300บาท

การดำเนินการของกลุ่มออมทรัพย์บ้านโนนสวรรค์ใต้โดยการจัดหาปุ๋ย พันธุ์ปลา เชื่อเห็ด          ยาปราศรัยตรูพืชทีมีราคาถูกมาให้แก่สมาชิกในกลุ่มเพื่อนำไปใช้นำไปบริโภคและจำหน่ายในราคาถูกกว่าทองตลาดไปใช้ก่อนแล้วค่อยจ่ายทีหลังโดยไม่คิดดอกเบี้ย

 

กลุ่มและองค์กรมีการพัฒนาดังนี้

       - ปลูกเห็ดปลอดสารพิษ เศรษฐกิจพอเพียง

     ได้เงินมาจากกลุ่มกองทุนทั้งหลายโดยการบริหารงานของคณะกรรมการเอาเม็ดเงินมาบุรณาการเมื่อขายได้ทุนแล้วก็เอาเงินคืนกองทุน ส่วนผลกำไรที่ได้ก็เก็บไว้เป็นกองทุนเห็ดต่อไป ส่วนผลผลิตทีได้ก็ขายไห้สมาชิกจะนำไปขายหรือบริโภคก็ได้ส่วนตลาดที่มีการนำเห็ดออกมาจำหน่ายก็คือ ตลาดสดแก้งคร้อ ตลาดน้อยบ้านแก้งคร้อและตลาดใกล้เคียง ประโยชน์อีกอย่างหนึ่งก็คือท่าเงินกองทุนไม่พอในการจ่ายให้แก่สมาชิกก็สามารถนำเอาเงินของกองทุนเห็ดไปใช้ก่อนได้เลยเพราะเป็นเครือข่ายกันอยู่แล้วพ่อได้เงินคือมาค่อยเอามาคืนกองทุนเห็ดโดยไม่คิดดอกเบี้ยและการเพาะเห็ดในแต่ละปีจะสามารถเพาะได้ สาม ครั้ง จากนั้นจะทำการหยุดพักโรงเห็นประมาน สามเดือน 

 - ทำปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพ พร้อมศูนย์การเรียนรู้

      เพื่อแจกจ่ายแก่สมาชิกของกลุ่มและเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ให้ความรู้แก่สมาชิกและผู้ที่สนใจ เพื่อต่อยอดในการลดการใช้ปุ๋ยเคมีไปในตัวด้วย ทั้งยังสนับสนุนในส่วนผสมบางตัวในการทำปุ๋ยด้วยที่หาไม่ได้ด้วยหรือหาอยาก  เพื่อลดละเลิกการใช้สารเคมีอย่างเป็นรูปธรรม และใน   ปัจจุบันได้มีปุ๋ยตัวใหม่ออกมาคือ พ ด. 12 ที่จะสามารถบำรุงได้ครบวงจรคือ บำรุงลำต้น บำรุงใบ บำรุงดอกและผลในขั้นตอนเดียว

       - ส่งเสริมการเลี้ยงปลาดุกในบ่อชิเมน

        การเลี้ยงปลาดุกของกลุ่มคือเลี้ยงโดยธรรมชาติ ต้นทุนไม่สูง ใช้มูลสัตย์แลจุลินทรีย์ มาทำเป็น  อ าหารปลา จึงทำให้ปลาโตเร็วไม่เห็นคาว รสชาติดีเนื้อแน่นเพื่อจำหน่ายแก่สมาชิกและสมาชิกผู้ที่  สนใจที่จะเอาไปขายต่อหรือเอาไปประกอบอาหารในราคาถูกกว่าตลาดเพื่อว่าเมท่อเอาไปขายในตลาด  แล้วราคาไม่แพงจะขายง่ายหมดเร็วเฟือป้องกันการขาดทุน และมีตลาดรองรับเอาไปขายได้  ตลอดเวลา 

        - จัดรถไถพร้อมรถสีข้าวไว้บริการสมาชิก

          หากสมาชิกต้องการรถไถหรือรถสีข้าวก็ไห้สมาชิกไปลงชื่อไว้เพื่อป้องกันการลัดคิว   กรรมการ จะไปทำงานตามลำดับชื่อที่ได้ลงไวแต่สมาชิกเมือถึงคิวแล้วข้าวยังไม่เสร็จก็ต้องไปลงชื่อเข้าคิวใหม่โดยไม่มีการรอ (สมาชิกต้องรู้ว่าข้าวของตัวเองจะสีได้เมื่อไหล่แล้วค้อยไปลงชื่อ)

 

 

ด้านสภาพคล่องทางการเงิน

       กลุ่มกองทุนบ้านโนนสวรรค์ใต้มีสินทรัพย์หมุนเวียนทั้งสิ้น  1,136,300 บาทในขณะที่ไม่มีหนี้สินหมุนเวียน แสดงให้เห็นถึงสภาพคล่องทางการเงินของกลุ่มกองทุนหมู่บ้านจัดอยู่ในเกณฑ์ที่ดีมาก แต่อย่างไรก็ดี สินทรัพย์ส่วนใหญ่จะเป็นเงินสดและเงินฝากในธนาคารและเงินที่สมาชิกกลุ่มที่กู้ไปและในแต่ละวันกลุ่มจะมีเงินสดเพื่อดำเนินการวันละ 5,000 บาบ เพื่อใช้บริหารจัดการให้เกิดสภาพคล่องตัว

 

 

การปันผล

      กลุ่มกองทุนบ้านโนนสวรรค์ใต้ ได้มีการปันผลกำไรให้แก่สมาชิกดังนี้

ปันผลตามหุ้น                      ร้อยละ    10

ปันผลเข้ากองทุน                 ร้อยละ    70

ปันผลคนทำบัญชี                ร้อยละ    10

ปันผลกรรมการ                   ร้อยละ    10

การปันผลนี้จะปันผลทุกๆ  1  ปีและตัดยอดบัญชีเงินคงเหลือของกองทุนหมู่บ้านด้วย

 

ปัญหา/อุปสรรค์

               - ประชาชนไม่เข้าใจในการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพราะอยู่ใกล้ธนาคาร

               - การว่างงานและเกรียดคร้าน

               - ปัญหาหนี้สิ้น

             - ขาดความสามัคคี

             - การอพยพไปทำงานต่างถิ่น

 

แนวทางการแก้ไข

           - ประสารเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องและบุคลทีสนใจจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์

           - จัดอบรมและหางานไห้สมาชิกทำ

           - จัดไห้มีการประชาคมทุกๆหนึ่งเดือน

 

ข้อเสนอแนะต่อการพิจารนาและสร้างความเข้มแข็งของเครือข่าย

           ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนได้รับทราบถึงข้อมูลข้าวสารและจัดไห้มีการประชุม            ถึงประโยชน์ของการก่อตั้งกลุ่มกองทุนของชุมชนอย่างทั่วถึง

 

 

 

ในอนาคต

         บ้านโนนสวรรค์ใต้มีโครงการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์ของหมู่บ้านด้วยเพื่อไห้สมาชิกในชุมชนมีเงินออมเอาไว้ใช้ในยามขัดสนหรือเอาไปใช้หนี้ เงินกู้นอกระบบ และจัดชื่อรถสีข้าวไว้บริการสมาชิกและคนในชุมชนในราคาทีถูกกว่ารถสีข้าวของนายทุน

[นายฮ้อย]

เอกสารอ้างอิง

สัมภาษณ์ นายชัชวาลย์ มหาสารินันทน์ ประธานคณะกรรมการกองทุนหมู่บ้านโนนสวรรค์ใต้