เจตคติต่อหนังสือของเด็กปฐมวัย |
การที่จะให้เด็กรักการอ่านหนังสือจนกระทั่งกลายเป็นนิสัยรักการอ่านหนังสือเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่นั้น ไม่ใช่อยู่ดี ๆ จะเกิดขึ้นได้ พ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูหรือผู้เกี่ยวข้องกับการอบรมเลี้ยงดูเด็กเป็นบุคคลที่มีความสำคัญ สิ่งแรกต้องให้เด็กมีเจตคติที่ดีต่อหนังสือก่อน เจตคติของเด็กปฐมวัยที่มีต่อหนังสือ เห็นได้จากพฤติกรรมของเด็กที่แสดงต่อหนังสือในลักษณะต่าง ๆ ที่สังเกตได้ เด็กปฐมวัยเริ่มมีเจตคติต่อหนังสือได้เมื่อเด็กมีความพร้อม คือ ยินดีที่จะได้รับฟังไม่ใช่ลักษณะการอ่านด้วยตนเองแต่เป็นการรับฟัง เช่น การฟังบทเพลง การฟังบทเห่กล่อม การฟังกลอนจากนิทานหรือจากคำพูดของบุคคลรอบข้าง ถ้าเด็กแสดงอาการยินดีพอใจก็พอที่จะเข้าใจได้ว่าเด็กเริ่มมีเจตคติที่ดีต่อสิ่งที่ได้รับฟังนั้นแล้ว เจตคติของเด็กปฐมวัยที่มีต่อหนังสือได้จากการสังเกตพฤติกรรมต่อไปนี้
พฤติกรรมที่แสดงถึงความรู้สึกของเด็ก
เมื่อเด็กได้ฟังบทเห่กล่อม บทกลอนหรือเรื่องราวใดแล้วเราอาจสังเกตดูท่าทางหรือความรู้สึกของเด็กที่แสดงออก เช่น การยิ้ม การตอบสนองด้วยการปรบมือ การยินดีตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่องนั้น การขอร้องให้เล่านิทานซ้ำ การแสดงความรู้สึกออกมาในทางวาจา เช่น ความสงสาร เห็นใจ เป็นต้น
พฤติกรรมที่แสดงความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่อง
เมื่อเด็กปฐมวัยได้แสดงความสนใจเกี่ยวกับเรื่องใด ๆ และมีเจตคติที่ดีนั้นเราอาจพิจารณาความเข้าใจของเด็กเกี่ยวกับเรื่องนั้นได้ โดยสังเกตพฤติกรรมของเด็กได้ดังนี้
- ตอบคำถามง่าย ๆ เกี่ยวกับเรื่องได้
- ดูภาพแล้วชี้บอกว่าภาพใดคือตัวละครใดในเรื่อง
- บอกได้ว่าตัวเองชอบสิ่งใดหรือตัวละครตัวใดมากที่สุด
- เลือกภาพเกี่ยวกับเรื่องได้ถูกต้อง
- บอกได้ว่าเรื่องสนุกหรือไม่สนุก
- ตั้งคำถามเกี่ยวกับเรื่องได้บ้าง
- บอกลักษณะง่าย ๆ หรือลักษณะเด่นของตัวละครได้
- เล่าเรื่องที่ฟังได้พอรู้เรื่อง
พฤติกรรมอื่น ๆ ที่เด็กมีต่อหนังสือ
- สนใจและชอบฟังเรื่องราวต่าง ๆ เป็นประจำ
- แสดงความสนใจอยากได้หนังสือต่าง ๆ ที่ตนเองมีความพอใจและขอร้องให้ผู้ใหญ่จัดหาให้ทุกครั้งที่มีโอกาส
- นำหนังสือติดตัวไปไหนมาไหนด้วยในลักษณะคล้าย “วางไม่ลง” หรือ “ห่างไม่ได้” เมื่อมีโอกาสจะจับมาเปิดดูหรือนำมาซักถามคนใกล้เคียงเมื่อมีสถานการณ์แปลก ๆ เกิดขึ้น เช่น ผู้ปกครองมารับที่โรงเรียนช้าก็รู้จักใช้หนังสือเป็นเพื่อน
- หาโอกาสหาหนังสือดูด้วยตนเอง เช่น การเข้าห้องสมุด การหยิบหนังสือ ดูจากมุมหนังสือในชั้นเรียนหรือจากหิ้งหนังสือที่บ้าน เป็นต้น
- พิจารณาดูภาพในหนังสือด้วยความพินิจพิเคราะห์และให้ความสนใจเป็นระยะเวลานาน
- รู้จักแลกเปลี่ยนหนังสือดูกับเพื่อน และไต่ถามเรื่องราวจากเพื่อนที่รู้เรื่องแล้ว
- รู้จักแนะนำให้ผู้อื่นรู้จักหนังสือที่ตนเองเห็นว่าสนุกและน่าสนใจ
- รู้จักการดูภาพไป เล่าเรื่องไป ซึ่งเรื่องที่เล่านั้นอาจเกิดจากจินตนาการของตนเองหรือเป็นเรื่องที่เคยได้ยินได้ฟังมา
- รู้จักเก็บ รักษา ถนอม และแสดงความเสียดายเมื่อหนังสือชำรุด และคอยระวังดูแลไม่ให้ใครเอาไปและไม่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวต่อหนังสือ เช่น ไม่ฉีก ไม่ทิ้ง เป็นต้น
- ขอร้องให้ผู้ใหญ่เล่าหรืออ่านให้ฟังก่อนแล้วตนเองพูดหรืออ่านตาม หรือพยายามเลียนแบบการออกเสียงที่ถูกต้องตามผู้ใหญ่
- มีสมาธิอยู่กับหนังสือตลอดจนรับฟังเรื่องราวต่าง ๆ ได้นานพอสมควร
เมื่อเรารู้ถึงพฤติกรรมดังกล่าวที่แสดงถึงการมีเจตคติที่ดีต่อหนังสือแล้ว เราควรช่วยกัน
ปลูกฝังและส่งเสริมสนับสนุนเพื่อเป็นการปลูกฝังให้เด็กเล็ก ๆ มีนิสัยรักการอ่านหนังสือเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่
--------------------------
ขอบคุณมากค่ะ ที่ให้ความรู้ จะแวะมาอ่านอีกนะคะ
ครูรส
การที่เราจะปลูกฝั่งให้เด็กรักการอ่านจนโตเป็นผู้ใหญ่ นั้นควรเริ่มที่คุณพ่อคุณแม่ชวนกันให้ลูกรักการอ่านโดยเริ่มต้นจากการเล่านิทานก่อนนอนให้ลูกฟัง สนใจลูกว่าชอบอ่านหนังสือแนวไหนและก็ต้องเหมาะสมกับวัยของลูกเรา ซึ่งจะเป็นการทำให้เด็กรักการอ่าน
เราจะต้องปลูกฝังตั้งแต่เด็กเล็กๆให้เด็กทุกคนมีนิสัยรักการอ่านรักหนังสือ การอ่านหนังสือสามารถทำให้เด็กมีสมาธิยาวกว่าการที่ให้เด็กดูโทรทัศน์ แต่เด็กสมัยนี้ติดโทรทัศน์มากกว่าจึงทำให้เด็ยสมัยนี้มีสมาธิสั้น การปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้เด็กนั้นควรเริ่มจากครอบครัวเป็นอันดับแรกเพราะเป็นโรงเรียนแรกของเด็กทุกคน
การปลูกฝังให้เด็กมีนิสัยรักการอ่านนั้นควรเริ่มจากสถาบันแรกคือ ครอบครัว พ่อแม่ควรมีการส่งเสริมให้ลูกมีนิสัยรักการอ่าน โดยอาจจะทำเป็นแบบอย่างหรือสอนให้ลูกอ่านหนังสือตั้งแต่เด็กๆ ไม่ว่าจะเป็นหนังสือในรูปแบบต่างๆ ก็เป็นแหล่งเรียนรู้ของเด็กได้ทุกอย่าง เด็กๆอาจศึกษาวิธีการเขียนของนักเขียนในหัวข้อต่างๆ อาจนำมาซึ่งกระบวนการคิดวิเคราะห์ตามหัวข้อนั้นๆ และจะทำให้เด็กมีสมาธิมากขึ้นด้วย
การส่งเสริมการอ่านให้มีนิสัยรักการอ่าน เปรียบได้ดั่ง เราได้ปลุกดอกไม้ ถึงแม้ จะไม่เป็นผมทันตา
แต่ก็ จะเห็นความวยงามของดอกไม่นั้น ในวันที่..เขาได้..หยิม หนังสือ ขึ้นมาอ่าน เองโดยความสนใจอย่างแท้จริงของเขา มากกว่า การสั่งให้เขาอ่าน
การอ่านหนังสือจะช่วยให้เด็กมีสมาธิ ผู้ปกครองควรปลูกฝังให้ลูกมีนิสัยรักการอ่านหนังสือและชอบอ่านหนังสือ เพราะการที่เด็กได้อ่านหนังสือจะทำให้เด็กได้รับความรู้ในเรื่องต่างๆ จากหนังสือที่อ่าน ช่วยเสริมสร้างสติปัญญาให้กับเด็กด้วย