การมีส่วนร่วมของชุมชน
แนวคิดการมีส่วนร่วมอีกแง่มุมหนึ่ง
การพัฒนาชุมชนที่สำคัญคือการมีส่วนร่วมของประชาชนในการแก้ไขปัญหาในชุมชนหรือเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในชุมชนนั้นๆให้ดีขึ้นจะต้องเกิดจากชุมชนเองโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐมีหน้าที่คอยช่วยเหลือ
ชี้แนะด้านวิชาการให้ความรู้ใหม่ๆแต่ไม่ใช่ไปสั่งการให้ประชาชนในชุมชนนั้นปฏิบัติตามสิ่งที่เจ้าหน้าที่ต้องการ
เพราะฉะนั้นการที่จะได้มาซึ่งปัญหาของชุมชนจริงๆเราในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐจะต้องเข้าถึงชุมชนและสิ่งที่สำคัญคือต้องทำงานด้วยใจจริงๆถึงจะได้ใจชุมชนและได้ทราบถึงปัญหาที่แท้จริงของชุมชนนั้นๆ
เช่นบทเรียน “ไม้เรียง” ต.ไม้เรียง อ.ฉวาง จ.นครศรีธรรมราช
ซึ่งเริ่มจากวิกฤตของชาวบ้านด้านเศรษฐกิจราคายางพาราตกต่ำ
และประสบการณ์ในการแก้ไขปัญหาต่างๆของชุมชนเอง โดยมีผู้นำคือ
ครูประยงค์ รณรงค์ เป็นผู้นำชุมชน และเป็นผู้ริเริ่มให้ชุมชนได้
คิด พูดคุยกันในการแก้ไขปัญหา
โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ร่วมกันทั้งชุมชน
โดยไม่ได้เริ่มที่การวางแผนแต่เริ่มที่การทบทวนปัญหาในชุมชน
ซึ่งสอดคล้องกับวิถีชีวิตของชุมชน
และสามารถแก้ไขปัญหานั้นๆในชุมชนได้อย่างยั้งยืนจนถึงปัจจุบัน
ซึ่งสามารถสรุปหลักการเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของชุมชนได้ดังนี้คือ
1. การรับฟังความคิดเห็นของชุมชนเป็นการเปิดโอกาสให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริง
ทราบถึงปัญหาที่แท้จริงของชุมชน
2. กระบวนการเรียนรู้ร่วมกันช่วยกันคิด
ช่วยกันทำในการแก้ไขปัญหาลองผิดลองถูกในชุมชนกันเอง มีอิสระในการคิด
ซึ่งอาจจะเรียกว่ามีการวางแผนร่วมกันก็ได้
3. การมีเป้าหมายเดียวกันในการร่วมกันแก้ไขปัญหา
4. มีการปฏิบัติตามแนวทางที่ร่วมกันคิดในชุมชนนั้นๆไปในแนวทางเดียวกัน
5. หลังจากปฏิบัติแล้วนำสิ่งที่ได้หรือปัญหาที่เกิดขึ้นมาพูดคุยกันและมีการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นร่วมกันเพื่อให้ได้ในสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับการปฏิบัติของชุมชน
ดังนั้นการมีส่วนร่วมของชุมชนจึงเป็นปัจจัยที่สำคัญที่จะทำให้เกิดการพัฒนาในชุมชนอย่างยั้งยืนและเป็นการสร้างชุมชนที่เข้มแข็งต่อไป
นวัตกรรมประชาคม ตามฐานคดการมีส่วนร่วมของชุมชนเป็นอ่างไร