เขียนไปเลยว่า “สามีตายแล้ว”

และแล้วสิ่งที่ฉันลุ้นว่าไม่อยากให้เกิดขึ้นมันก็เกิดขึ้น ในเช้าวันจันทร์วันหนึ่ง หญิงตั้งครรภ์รายหนึ่งอายุ 40 ปี ท่าทางเหมือนไม่พร้อมจะตั้งครรภ์ (ฉันคิดเอาเอง) อายุครรภ์เกือบห้าเดือนแล้ว หมอตุ๊กแห่งสถานีอนามัยตำบลบ้านทาน ส่งมาเพื่อฝากครรภ์และตรวจเลือดตามเกณฑ์ของหญิงตั้งครรภ์ ซึ่งก่อนหน้านี้หมอตุ๊กได้โทรมาประสานกับฉันล่วงหน้าบ้างแล้ว สิ่งที่ฉันลุ้นคือ อย่าให้ผลการตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียเบื้องต้นเป็นผลบวกเลย จากที่ทราบกันดีว่ากระบวนการคัดกรอง  ธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์นั้น ถ้ามาฝากครรภ์ทันทีที่รู้ว่าตั้งครรภ์หรือเมื่อประจำเดือนขาดหรืออย่างน้อยก่อนอายุครรภ์ 3 เดือน จะได้รับการคัดกรองรวมไปถึงการตรวจ การวินิจฉัย ครอบคลุมทุกขั้นตอนและต้องเสร็จสิ้นภายในอายุครรภ์ไม่เกิน 5 เดือน ซึ่งเป็นผลประโยชน์สูงสุดของหญิงตั้งครรภ์ แต่หญิงตั้งครรภ์รายนี้ (ฉันขอเรียกว่าคุณภา)  มาฝากครรภ์ล่าช้าแถมผลการคัดกรองธาลัสซีเมียยังเป็นผลบวกเสียอีก (ทราบช่วงบ่าย) นั่นหมายถึง ฉันต้องรีบเร่งติดตามสามีของคุณภามาตรวจคัดกรอง   ธาลัสซีเมียให้เร็วที่สุด ฉันเริ่มมองเห็นอุปสรรครำไร ๆ เพราะว่าก่อนเจาะเลือดดิฉันให้คำปรึกษา   เรื่องโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย ขั้นตอนการส่งตรวจ ฯลฯ พร้อมกับขอเบอร์โทรเพื่อเตรียมไว้เผื่ออาจจะต้องติดตามสามีมาตรวจคัดกรอง คุณภาได้แจ้งฉันว่าไม่มีโทรศัพท์ หากมีปัญหาอะไรให้ติดต่อผ่านหมอตุ๊กสถานีอนามัยตำบลบ้านทาน

                ดังนั้น ฉันจึงเริ่มกระบวนการติดตามสามีของหญิงตั้งครรภ์ทันที โดยติดต่อผ่านหมอตุ๊ก พร้อมกับย้ำให้ตามให้เร็วที่สุด เนื่องจากอายุครรภ์ของคุณภาเพิ่มขึ้นทุกวันยิ่งล่าช้า คุณภาอาจได้ตรวจวินิจฉัยไม่ครบทุกขั้นตอน

                เช้าวันรุ่งขึ้น หมอตุ๊กโทรแจ้งกลับมาหาฉันที่โรงพยาบาลบ้านลาด พร้อมกับแจ้งปัญหาว่า “สามีคุณภาไม่ได้อยู่ด้วยกันที่นี่ (ตำบลบ้านทาน) อยู่ที่ตลาดในอำเภอเมือง”  ฉันเริ่มกังวลใจ ยังไม่ทันได้พูดอะไร หมอตุ๊กก็แจ้งต่ออีกว่า “เขามีปัญหาครอบครัว แยกกันอยู่กับสามี ตอนนี้คุณภาอยู่กับลูกและแม่สามีที่บ้าน”  ฉันฟังแล้วก็คิดตามไปด้วย จากที่ฉันเห็นท่าทางและแววตาของคุณภาในวันแรก สิ่งที่ฉันเดานั้นถูกต้อง คุณภาอาจไม่พร้อมที่จะตั้งครรภ์นั่นเอง ฉันกล่าวขอบคุณหมอตุ๊กพร้อมมอบเบอร์โทรศัพท์มือถือของฉันไว้ให้หมอตุ๊ก เผื่อว่าจะมีอะไรคืบหน้าบ้างให้รีบแจ้งด่วน

                หลังจากวางสายโทรศัพท์  ฉันขบคิดปัญหาคนเดียวสักครู่ จึงนำปัญหานี้มาปรึกษาร่วมกัน หาทางแก้ไขกับผู้ร่วมงานภายในฝ่ายส่งเสริมสุขภาพ ทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่า ต้องตามไปดูที่บ้านเผื่อจะขอความร่วมมือจากครอบครัว เครือญาติ ของคุณภาได้บ้าง

บ่ายวันเดียวกันนั้น  ฉันได้ติดต่อกลับไปหาหมอตุ๊กว่าฉันกับทีมเยี่ยมบ้านกำลังจะออกไปเยี่ยมบ้านคุณภาที่ตำบลบ้านทาน ขอให้หมอตุ๊กพาไปที่บ้านคุณภาด้วย หมอตุ๊กแจ้งฉันว่าหลังจากคุย    กับฉันเมื่อเช้า หมอตุ๊กได้ไปพบคุณภาอีกครั้ง พร้อมให้เบอร์โทรศัพท์มือถือของฉันแก่คุณภาไว้ และให้ลองพยายามติดต่อสามีให้ได้อีกครั้ง แล้วรีบติดต่อกลับมาที่ฉันเพื่อนัดตรวจเลือดสามีโดยด่วน หมอตุ๊ก บอกฉันว่าวันนี้ยังไม่ต้องไปบ้านคุณภา เพราะคุณภาไม่อยู่บ้านออกไปตามหาสามีที่อำเภอเมือง

                ฉันจึงได้แต่หวังว่า คุณภาน่าจะสามารถพูดคุยจนกระทั่งสามียินยอมมาตรวจคัดกรอง   ธาลัสซีเมียได้ วันนั้นฉันจึงทำได้แค่รอ...รอ และคอยเฝ้ามองโทรศัพท์มือถือของตนเอง ชาร์ตแบตโทรศัพท์ไว้ให้เต็ม เผื่อว่าคุณภาจะติดต่อกลับมา

                จนกระทั่งหลังเลิกงาน 5 โมงเย็นแล้ว ฉันเตรียมตัวจะกลับบ้านเพื่อไปรับลูกที่โรงเรียน ชำเลืองมองโทรศัพท์ คุณภาก็ยังไม่โทรมา ไม่เป็นไร ฉันให้กำลังใจตัวเอง พรุ่งนี้ค่อยว่ากัน ตั้งใจว่าจะไปพบคุณภาที่บ้านให้ได้

                ประมาณเวลาทุ่มกว่าของวันเดียวกัน ขณะที่กำลังสาละวนกับการดูแลสามีและลูก ทำงานบ้านยังไม่เสร็จ เสียงโทรศัพท์มือถือของฉันดังขึ้น เบอร์โทรแปลก ๆ โชว์ที่หน้าจอ ฉันแอบหวังเล็ก ๆ ว่า “เป็นคุณภาหรือเปล่านะ” พอรับสาย ความหวังของฉันเป็นจริง ฉันดีใจมาก คุณภาโทรกลับมาหาฉัน ฉันรีบบอกคุณภาให้วางสายก่อน เพราะคุณภาขอยืมโทรศัพท์คนอื่นโทรมา ฉันจะเป็นฝ่ายโทรไปหาคุณภาเอง คุณภาจะได้ไม่ต้องเสียค่าโทรศัพท์ เราจึงมีโอกาสได้คุยกัน............

                ค่ำนั้น ฉันสงสารคุณภาเหลือเกิน ผู้หญิงตัวเล็ก ๆ คนหนึ่ง ทำมาหากินเลี้ยงดูครอบครัว ต่อมาสามีนอกใจ ทิ้งคุณภาไปประมาณ 2 – 3 เดือนแล้ว มิหนำซ้ำการตั้งครรภ์ในครั้งนี้สามียังปฏิเสธ หาว่าไม่ได้อยู่บ้านแล้วท้องได้อย่างไร อย่าว่าแต่ตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียเลย สามีคุณภายังกล่าวอีกว่า “ใครท้องคนนั้นก็รับผิดชอบเอง”

 คุณภาเสียใจมากและบอกฉันอีกว่า “คงไม่สามารถพาสามีมาตรวจเลือดที่โรงพยาบาลได้”  และให้ฉันเขียนในประวัติการตั้งครรภ์ของคุณภาไปว่า  “สามีตายแล้ว”  

                ฉันได้แต่ปลอบใจและให้กำลังใจคุณภา ปัญหาทุกอย่างมีทางแก้ไขค่อย ๆ คิดร่วมกัน ตอนนี้คุณภาตั้งครรภ์เกือบห้าเดือน สามีจากบ้านไปเพียง 2 – 3 เดือน อย่างไรเสีย ช่วงสามียังอยู่     มีโอกาสตั้งครรภ์ได้แน่นอน บางทีเราอาจต้องหาตัวช่วย เช่น ญาติทางฝ่ายสามี เป็นต้น ขอให้คิดถึงลูกในท้องให้มาก ๆ ให้มีสติ ใจเย็น ๆ พร้อมกับนัดให้คุณภามาพบฉันในวันรุ่งขึ้นเพื่อหาทางแก้ไขวางแผนร่วมกัน

                หลังคุยกับคุณภาเสร็จ ฉันจึงมาทำงานบ้านต่อ สามีพาลูกเข้านอน หลับแล้วเรียบร้อย...ทั้งสามีและลูก...พรุ่งนี้ค่อยว่ากันต่อ...

                วันต่อมา...คุณภาเงียบหายไป รอทั้งวันก็ไม่มา แล้วก็ไม่ติดต่อกลับมา...ฉันติดต่อคุณภาไม่ได้เพราะคุณภาไม่มีเบอร์โทรศัพท์

                ต้องพึ่งหมอตุ๊กอีกแล้ว...หมอตุ๊ก หมออนามัยใจดีแห่งตำบลบ้านทานมิได้นิ่งดูดายเลย หมอตุ๊กได้ไปพบญาติทางสามีของคุณภา ประสานกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ค้นหาปัญหาที่แท้จริงร่วมกันกับฉัน...แต่คุณภาก็ยังไม่มาพบฉัน....แล้วนี่ฉันจะทำอย่างไร กังวลว่าถ้าคุณภามาที่โรงพยาบาลในวันที่ฉันไม่อยู่ ไปอบรมหรือออกหมู่บ้าน ฉันจะพลาดโอกาสหรือไม่ กรณีของคุณภาต้องดำเนินการเรื่องคัดกรองธาลัสซีเมียอย่างรีบด่วน

                ฉันจึงประสานงานร่วมกันเป็นทีม เจ้าหน้าที่ทุกคนในฝ่ายส่งเสริมสุขภาพและเจ้าหน้าที่ห้องชันสูตร ซึ่งเป็นทีมให้คำปรึกษาเรื่องโรคเลือดจางธาลัสซีเมียทำงานร่วมกันและแทนฉันได้กรณีฉันติดภารกิจอื่น ฉันจึงส่งเวรกรณีของคุณภาให้ทุกคนรับทราบ รวมถึงประสานกับทีมเยี่ยมบ้านและเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยตำบลบ้านทาน…1 วัน...2 วันผ่านไปจนถึงเสาร์ – อาทิตย์...คุณภาก็ยังไม่ติดต่อกลับมาหาฉัน

                และแล้ววันที่ฉันรอคอยก็มาถึง เช้าวันจันทร์สัปดาห์ต่อมา ฉันได้มีโอกาสพบกับสามีของคุณภา  คุณภามาพบฉันพร้อมสามี เพื่อตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย คุณภาขอโทษฉันที่ไม่ได้มาตามนัด คุณภาบอกว่าได้ข้อคิดจากฉันเมื่อคืนนั้น ทำให้มีกำลังใจที่จะกลับไปคุยกับสามีอีกครั้ง แล้วนำคำพูดของฉันไปพูดให้สามีฟัง...โชคดีเป็นของฉันและครอบครัวคุณภา...วันนี้สามีเข้าใจคุณภามากขึ้น เพราะเดิมคิดว่าคุณภานอกใจตนจึงตั้งครรภ์ สำหรับฉันความอิ่มเอิบใจที่ได้รับ คือ วันนี้ครอบครัวคุณภาอยู่พร้อมหน้ากันพ่อแม่ลูก และโชคดียิ่งกว่านั้นของครอบครัวนี้คือ ผลการตรวจธาลัสซีเมียของครอบครัวนี้ คือ บุตรในครรภ์ของคุณภา “ไม่เสี่ยงต่อการเกิดธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง”

                ถึงแม้ว่าขณะตั้งครรภ์คุณภามีปัญหาเพิ่มเติมอีกคือ มีเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอด จึงส่งพบแพทย์ เพื่อตรวจหาสาเหตุ แพทย์ได้อัลตราซาวด์ พบว่ามีภาวะรกเกาะต่ำ จึงมีความจำเป็นต้องส่งต่อคุณภาไปโรงพยาบาลพระจอมเกล้าซึ่งเป็นโรงพยาบาลประจำจังหวัดเพื่อพบสูติแพทย์ดูแลและวินิจฉัยเพิ่มเติมต่อไป  แต่คุณภาก็ได้กำลังใจที่ดีจากครอบครัวที่อบอุ่น

                ปัจจุบันคุณภาคลอดแล้วโดยวิธีการผ่าตัดคลอด ได้ทารกน้อย สุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์ เป็นโซ่ทองคล้องใจของครอบครัวนี้ตลอดไป