น้ำใจไข่ของถม

                ประมาณบ่าย 2 โมง ขณะที่ข้าพเจ้ากำลังลงทะเบียนผู้ป่วยฝากครรภ์อยู่ที่โรงพยาบาลบ้านลาด น้องเจ้าหน้าที่ในแผนกตรวจครรภ์ ให้ข้าพเจ้ารับโทรศัพท์ ข้าพเจ้าก็ไปรับโทรศัพท์เป็นน้องเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยบ้านท่าช้าง แจ้งว่ามีหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ ในพื้นที่ซึ่งมีประวัติครรภ์ก่อน No ANC น้องเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยทราบจากอาสาสมัครสาธารณสุขในเขตรับผิดชอบว่า คุณถมได้ตั้งครรภ์อีกแล้ว แนะนำคุณถมให้มาฝากครรภ์แล้วแต่ยังไม่ยินยอมมาฝากครรภ์ น้องเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยจึงประสานมาถึงข้าพเจ้า ซึ่งมีหน้าที่รับผิดชอบงานฝากครรภ์ ของโรงพยาบาลและเครือข่ายโรงพยาบาลบ้านลาด ซึ่งเครือข่ายได้วางระบบและแนวทางการประสานงานไว้อย่างชัดเจน ข้าพเจ้าก็รับปากว่า จะร่วมไปกับทีมสุขภาพ

วันรุ่งขึ้นข้าพเจ้าก็ประสานกับทีมสุขภาพ เพื่อนำทีมไปเยี่ยมบ้านในวันนั้น บ่ายของวันนั้น ข้าพเจ้าและทีมสุขภาพพร้อมพนักงานขับรถของโรงพยาบาลเดินทางไปตามที่อยู่ที่สถานีอนามัยแจ้ง  น้องเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยมีภารกิจ มีนิเทศงานจากสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ จึงไม่สามารถไปเยี่ยมบ้านกับพวกเราได้ ข้าพเจ้าและทีมสุขภาพจึงต้องไปกันเองตาม ที่อยู่ที่น้องสถานีอนามัยแจ้ง  ข้าพเจ้าจึงรีบไปที่ทำงานของคุณถมซึ่งเป็นโรงเรือนเก็บไข่ ในหมู่บ้าน ปรากฏว่าเราเข้าทางผิดไปเข้าทางด้านหลังของโรงเรือนเก็บไข่ ซึ่งรถยนต์ของโรงพยาบาลไม่สามารถกลับรถยนต์ได้จึงต้องถอยหลังรถออกมาจากซอยเป็นระยะทาง 1.5 กิโลเมตร เลี้ยวกับไปถามร้านก๋วยเตี๋ยว จึงรู้ว่าบ้านคุณถมอยู่ในซอยหลังร้านก๋วยเตี๋ยว ซึ่งเป็นซอยแคบ ๆ รถยนต์ไม่สามารถขับเข้าไปได้ ข้าพเจ้าและทีมสุขภาพสะพายกระเป๋าเยี่ยมพร้อมสัมภาระเดินเข้าไป สภาพบ้านเป็นบ้านปูนชั้นเดียวหลังคามุงสังกะสีเก่า ๆ มีที่นอนเก่า ๆ ยังไม่ได้เก็บมุ้ง วางหม้อข้าวและของใช้วางไว้ไม่เป็นระเบียบ ไม้กวาดวางไว้บนโต๊ะม้าหินอ่อนไม่มีเก้าอี้นั่งสำหรับนั่งวัดความดันโลหิต ต้องนอนยาวกับพื้นไม้ ทราบว่าที่นอนของคุณถมและลูก ๆ ส่วนมารดาคุณถมนอนบนพื้นไม้ที่ยกไว้สูง

พบหญิงชราอายุประมาณ 60 ปี ใส่เสื้อคอกระเช้าสีชมพู นุ่งผ้าถุงลายดอกสีม่วง กำลังสานตะกร้า ทราบภายหลังว่าเป็นตะกร้าใส่ขนมจีนส่งให้แม่ค้าในตลาดใบละ 2 บาท 50 สตางค์ วันหนึ่งจะสานได้ประมาณ 10 ใบ ซึ่งเป็นมารดาของถม และพบเด็กผู้ชายกับเด็กผู้หญิงหน้าตาน่ารักกำลังอยู่ในวัยซน อายุประมาณ 4 ปี และ ปี 6 เดือน เห็นกำลังนั่งในตักของคุณถม  ข้าพเจ้าจึงเข้าไปทักทายคุณถมและคุยเป็นการส่วนตัวถึงเหตุผลที่ไม่ยอมมาฝากครรภ์คุณถมเล่าให้ข้าพเจ้าฟังด้วยน้ำตานองหน้าว่า

“หนูไม่มีเวลาไปฝากท้อง” ต้องไปเก็บไข่ตั้งแต่ 7 โมง – 5 โมงเช้า และบ่าย 2 โมง – 4 โมงเย็น” ข้าพเจ้าและทีมสุขภาพได้ซักประวัติ ชั่งน้ำหนัก ตรวจปัสสาวะ วัดความดันโลหิต ตรวจครรภ์ ท่ามกลางลูกชายคนโต และลูกสาวที่ร้องไห้กระจองอแง น้ำมูกไหลยืด ท่าทางเด็กทั้งสองรักแม่ ห่วงแม่ กลัวพวกเราจะทำร้ายแม่เขา แม่ของคุณถมเล่าว่า

“ตนสานตะกร้า นั่งเหลาไม้สานตะกร้าทั้งวัน เลี้ยงหลานไปด้วยยุ่งทั้งวัน ถ้าวันไหลหลาน ๆ ไป โรงเรียนก็ค่อยดีหน่อย ถ้าไปโรงเรียนคุณถมจะขี่รถจักรยานยนต์ไปรับ-ส่ง”   

ข้าพเจ้าได้สอบถามว่า  “ได้วางแผนไว้ไหมว่า คลอดมาใครจะเลี้ยงหลาน” แม่ของคุณถมบอกว่า “ เลี้ยงไม่ไหว 2 คนก็แย่แล้ว” จึงสนทนาต่อ ถามแม่ของคุณถมว่า มีลูกกี่คน แม่คุณถมเล่าว่า มีลูกทั้งหมด  8 คน เขาไม่ได้ส่งเสียเงินให้เลย ไปอยู่กับลูกเมียกันหมด มีถมนี่แหละที่เขาคอยดูแลให้กินอยู่ ข้าพเจ้าจึงมองเห็นมุมดี ๆ ของคุณถมที่มีความรักและกตัญญูต่อแม่ และตนเองเป็นที่รักของลูก ๆ

จากนั้นพวกเราได้ให้คำแนะนำการปฏิบัติตนขณะตั้งครรภ์ การรับประทานอาหารเน้นเนื้อสัตว์ ไข่ ถั่ว นม แต่เนื่องจากคุณถมไม่ค่อยมีรายได้ จึงแนะนำให้ทานไข่วันละ 2 ฟอง หรือพวกน้ำเต้าหู้ เพราะราคาถูกกว่านมกล่อง และเน้นปลาเล็กปลาน้อย เพื่อจะให้ได้แคลเซียม จ่ายยาบำรุง Nataral, Folic, vitamin B complex และให้คำปรึกษาในการตรวจเลือด คุณถมยินยอมตรวจ HIV,VDRL, HCT, HBsAg, Blgr, Rh, OF, DCIP พวกเราจึงเจาะเลือดคุณถมและนำใส่ Tube ไปตรวจที่โรงพยาบาลบ้านลาด แม่ของคุณถมไม่ยินดีที่จะรับสามีคุณถมเป็นลูกเขย เนื่องจากรังเกียรติที่เขามีเมียอยู่แล้ว ตอนนี้เมียของเขาติดคุก เรื่องค้ายาบ้า เมื่อคิดแล้ว คุณถมเป็นคนดีที่เชื่อฟังแม่  ก่อนกลับโรงพยาบาล พวกเราได้นัดคุณถมไปฟังผลเลือดและนัดมาอัลตราซาวด์ตามเกณฑ์

อีก 1 สัปดาห์  คุณถมมาตามนัดเวลาประมาณ  5 โมงเช้า สวมชุดนอน เสื้อดอกสีน้ำตาลพื้นขาว กางเกนขาสั้นลายเดียวกัน พวกเราดีใจที่ถมมาตามนัดและอดที่จะถามคุณถมไม่ได้ว่าทำไมถึงมาในชุดนอน คุณถมบอกว่า “ตื่นนอนมาหนูไปเก็บไข่กลับจากโรงเก็บไข่หนูก็มาหาหมอเลย” วันนี้ผลการตรวจเลือดและผลอัลตราซาวด์ของคุณถมปกติ  อายุครรภ์ได้ 20 สัปดาห์ จากนั้นจึงนัดอีก 1 เดือน ครั้งนี้คุณถมไม่มาตามนัด

ข้าพเจ้าจึงโทรศัพท์ไปหาคุณถมตามที่ให้เบอร์ไว้ แม่ของคุณถมเป็นคนรับ บอกว่าลูกสาวไปรับจ้างเก็บไข่ ยังไม่กลับ จึงถามแม่ของถมว่า ทำไมไม่มาตรวจครรภ์ แม่ของคุณถมบอกว่าไม่มีรถ จึงนัดกับแม่ของคุณถมว่า พรุ่งนี้จะไปหาคุณถมเพื่อตรวจครรภ์ที่บ้าน วันรุ่งขึ้น เวลาประมาณ 08.30  น.  ขณะจะเตรียมตัวไปบ้านคุณถมปรากฏว่าแม่ของคุณถมมาหาหมอตรวจตามนัด เนื่องจากแม่ของคุณถมเป็นผู้ป่วยความดันโลหิตสูง  โดยวานเพื่อนบ้านพามา  มาบอกกับข้าพเจ้าว่า “คุณถมรออยู่ให้รีบไป  4 โมง คุณถมจะรีบไปเก็บไข่”   ข้าพเจ้าและทีมสุขภาพติดตามไปเยี่ยมบ้านทำให้ทราบว่า  รถจักรยานยนต์ของคุณถมถูกยึด เนื่องจากไม่มีเงินผ่อนรถ จึงต้องใช้จักรยานแทน ซึ่งจะขี่จักรยานมาโรงพยาบาล กว่าจะถึงค่อนข้างไกล พวกเราได้ตรวจครรภ์คุณถม ชั่งน้ำหนัก วัดความดันโลหิต อยู่ในเกณฑ์ปกติ สภาพลูกของถมร้องไห้ กระจองอแง น้ำมูกไหลเช่นเดิม ครั้งนี้พวกเรารีบเพราะกลัวคุณถมจะไปเก็บไข่ก่อน จึงลืมนำยาบำรุงมาให้  จึงบอกถมว่าจะฝากยาบำรุงกับแม่ของถมที่ไปโรงพยาบาลด้วยโรคความดันโลหิตสูง ช่วงเที่ยงวันนี้ และกับนัดตรวจครรภ์ พร้อมกับเจาะเลือดครั้งที่ 2  

หลังจากไปเยี่ยมบ้านถมกลับมา ประมาณ  2  สัปดาห์  เช้าวันหนึ่งแม่ของถมก็หิ้วไข่มาให้ข้าพเจ้า 2 ถุง ประมาณ 50 ใบ  วันนั้นข้าพเจ้าลาป่วยไม่เจอกับแม่ของถม เพื่อนข้าพเจ้าเล่าว่าแม่ของคุณถมไปไหนไม่รู้ ประมาณ 2 โมงเช้า หิ้วไข่มาให้และถามหาข้าพเจ้า

วันต่อมาข้าพเจ้าโทรศัพท์ไปขอบคุณปรากฏว่าเป็นแม่ของคุณถมรับสาย ข้าพเจ้าคิดในใจว่า น้ำใจของครอบครัวถม ถึงแม้จนด้วยเงินทอง แต่น้ำใจช่างเปี่ยมล้น ทราบว่าไข่นั้นคุณถมได้มาจากเจ้าของโรงไข่ที่แบ่งให้ถมมาทานที่บ้านนั้นเอง

จากนั้นประสานงานกับเจ้าหน้าที่สถานีอนามัย ดูแลให้คุณถมไปฝากท้องต่อ จะเจาะเลือดตรวจ HIV, VDRL,HCTอีกครั้งตอนอายุครรภ์ได้ 32 สัปดาห์ ซึ่งผลเลือดคุณถมปกติเช่นกัน พวกเราได้เน้นย้ำให้เห็นความสำคัญของการมาฝากครรภ์ เพื่อประโยชน์ของลูกในครรภ์ เพื่อค้นหาความผิดปกติตั้งแต่แรก จะได้รักษาแต่เนิ่น ๆ ซึ่งจะทำให้ลูกออกมาแข็งแรง สมบูรณ์ คุณถมเข้าใจ และรับปากว่า จะฝากครรภ์ตามนัดทุกครั้ง

ถมได้ฝากครรภ์ตามนัดที่สถานีอนามัยและฝากต่อที่โรงพยาบาลครบ 4 ครั้ง ตามเกณฑ์ ทำให้เครือข่ายโรงพยาบาลบ้านลาดไม่มี CASE NO ANC และผ่านเกณฑ์ตัวชี้วัดฝากครรภ์ครบ 4 ครั้งตามเกณฑ์