ฆ่าตัวตาย ทางออกของคนดี หรือคนชั่ว
ผมทราบข่าวเมื่อไม่กี่วันมานี้ "อัตราการฆ่าตัวตายของคนในจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นอันดับ 3 ของประเทศไทย"
ผมตกใจแทบกินไม่ได้ นอนไม่หลับ ในฐานะที่เป็นคนที่รักประชาชน เป็นสื่อ เป็นหูเป็นตา เป็นภูมิปัญญาเป็นองค์ความรู้ให้แก่ผู้คนในพื้นที่มาช้านาน จึงเกิดคำถามว่า......
1. ทำไมคนแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นเมืองสงบ เป็นเมืองพระเมืองพุทธ ผู้คนจิตใจดี ต้องมาฆ่าตัวตายกันเป็นจำนวนมาก (เป็นอันดับ 3 ของประเทศ) ปีที่แล้ว ฆ่าตัวตาย 38 คน ปีนี้เพิ่งผ่านไปครึ่งปีฆ่าตัวตายไปแล้ว 13 คน
2. ทำไมอัตราการฆ่าตัวตายของคนใจจังหวัดภาคเหนือจึงสูงในอันดับต้นๆของประเทศ อันดับ1 จังหวัดลำพูน อันดับ 2จังหวัดแพร่ อันดับ3จังหวัดแม่ฮ่องสอน อันดับ4จังหวัดเชียงใหม่ อันดับ5จังหวัดเชียงราย
ทำไม......ทำไม.......ทำไม.......และทำไม อะไรเป็นสาเหตุ
คำขวัญของจังหวัดแม่ฮ่องสอน "หมอกสามฤดู กองมูเสียดฟ้า ป่าเขียวขจี ผู้คนดี ประเพณีงาม ลือนามถิ่นบัวตอง"
ผมเน้นคำว่า ผู้คนดี ถ้าเป็นอย่างนี้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องช่วยกันวิเคราะห์ใหม่เสียแล้วกระมัง
บ้างก็บอกว่า เพราะเนื่องจากเป็นคนดีนั่นแหละ มีความละอายต่อบาปสูง มีจิตใจที่สูงนั่นเอง คนดีไม่คิดทำร้ายใคร แต่กลับลงโทษโดยการทำร้อยตนเองเสียเลย โดยมิต้องให้ใครมาตราหน้าว่าเป็นคนไม่ดี เป็นคนล้มเหลว เป็นคนไม่สมหวัง เป็นคนทำผิดจารีตประเพณีอะไรทำนองนั้น
ยกตัวอย่าง 1 ตัวอย่าง เป็นชาวเขาเผ่าที่เป็นนักอนุรักษ์ หญิงสาวคนหนึ่งก่อนแต่งงาน รู้จักกับชายคนหนึ่งมีความรู้สึกที่ดีต่อกันประสาหนุ่มๆสาวๆ หลังจากนั้นทั้งคู่ต่างก็มีครอบครัว ปรากฏว่าฝ่ายชายนั้นภรรยาเสียชีวิตกลายเป็นพ่อหม้าย ส่วนฝ่ายหญิงมีครอบครัวที่อบอุ่นมีลูกสองคน วันหนึ่งได้พบปะพูดคุยกัน ฝ่ายหญิงสงสารฝ่ายชายที่ยากจน ไม่มีฐานะ จึงมอบผ้าห่มให้ฝ่ายชาย 1 ผืนด้วยความสงสาร ผลของการกระทำดังกล่าวยิ่งนานวันทำให้นางคิดมาก ละอายใจต่อผีบ้านผีดอย ผีบรรพบุรุษจนกลายเปนความเครียด เนื่องจากการกระทำเช่นนั้นผิดจารีตประเพณี (เนื่องจากนางมีสามีอยู่แล้ว) ในที่สุดนางทนต่อความละอายใจไม่ไหวจึงหนีออกจากหมู่บ้าน ไม่นานก็กลับมากินยาตายอยู่บนบ้านของนางนั่นเอง
ถามว่าสาเหตุการฆ่าตัวตายของนาง เกิดจากอะไร (นางเป็นคนชั่วใช่ไหม...น่าจะไม่ใช่) นางเป็นคนดีหรือเปล่า...น่าจะเป็นคนดี คนเช่นนี้สังคมต้องการไหม...น่าจะเป็นที่ต้องการของสังคม แต่..แม่ฮ่องสอนสูญเสียคนเช่นนี้ไปแล้ว 1 คน
คนชั่วคิดแต่ทำร้ายคนอื่น...แต่คนดีนั้นกลับทำร้ายตนเอง จริงหรือเปล่า
ทีนี้.....
เมื่อมาวิเคราะห์ดูคนในภาคเหนือ ซึ่งเขามีปรัชญาการดำเนินชีวิตว่า "บ่ได้กิ๋น บ่มีไผเอาไฟส่องต๊อง บ่ได้แต่งได้ย่องพี่น้องดูแควน" คนเหนือจึงรักษาหน้ามากกว่าความเป็นจริง (ขอให้มีหน้ามีตาก่อน) เช่นมีบ้านหลังใหญ่ มีเงินมีทอง มีรถยนต์คันหรู กลายเป็นมโนสำนึกในใจและค่านิยมว่า ความมีหน้ามีตาต้องมาก่อน อย่างอื่นไว้ทีหลัง ดังนั้น เมื่อกระทำสิ่งใดที่ล้มเหลวทำให้เสียหน้า ก็อย่าอยู่ในโลกนี้ต่อไปเลย เนื่องจากอายเขา อายพี่อายน้อง อายเพื่อน ในขณะเดียวกันพี่น้องชาวอิสานเขาคิดต่างกับคนเหนือ เป็นคนม่วนซื่น ไม่ค่อยอมทุกข์ อะไรจะเกิดก็ให้มันเกิด หมดแล้วหาใหม่ สู้ต่อไปอย่างกล้าแกร่ง ไม่กลัวเสียหน้า กลัวอดตายมากกว่า เขาจึงเป็นคนสู้ชีวิต จึงไม่เลือกทางออกของชีวิตด้วยการฆ่าตัวตายเช่นคนเหนือ สถิติการฆ่าตัวตายของคนอิสานจึงไม่สูงเท่าคนเหนือ คนภาคใต้ยิ่งร้ายใหญ่ ไม่มีใครคิดฆ่าตัวตาย มีแต่ฆ่าคนอื่น
ผมนำเรื่องนี้มาบอกกล่าว เพื่อให้สมาชิกที่เข้ามาอ่านได้ช่วยกันวิเคราะห์ช่วยพวกเราชาวแม่ฮ่องสอน จะได้หาทางแก้ปัญหาที่ตรงจุด บางคนก็บอกว่าปัญหาเช่นนี้ต้องแก้ในด้านธรรมะ สอนหลักความเป็นจริงของชีวิต โดยใช้หลักไตรลักษณ์ ให้รู้จักปลง ในเรื่องของศีล สมธิ ปัญญา โดยเฉพาะปัญญา ทางออกของการแก้ปัญหา ต้องนำหลักสูตรเหล่านี้เข้าสู่สถานศึกษา แต่ผมเชื่อว่า คงยังมีอีกหลายท่านที่มีทางออกให้กับพวกเราชาวจังหวัดแม่ฮ่องสอน จึงวิงวอนขอความชี้แนะมา ณ โอกาสนี้
อาจารย์เก
ความเห็น (6)
- หรือว่าคนภาคเหนือมีหิริโอตตับปะสูงกระมังคะ
- ต่างจากคนบางภาคโกงกินบ้านเมืองแต่กลับไม่อายฟ้าดิน
น่าคิดเหมือนกันนะคะ
คุณวราภรณ์ครับ
ขอบคุณครับที่แสดงความคิดเห็น ผมว่าถ้าเป็นลำพูน หรือแพร่ มันน่าจะเกิดจากปัจจัยอื่นมากกว่า เช่น ด้านเศรษฐกิจ ภาวะทางอารมณ์ แต่....ผมไม่เข้าใจที่บ้านของผมนี้จริงๆว่ามันมีสาเหตุมาจากอะไร ไม่ใช่ปัญหาเศรษฐกิจแน่นอนเพราะส่วนใหญ่อยู่อย่างพอเพียง
ลุงเก
สวัสดีครับ ลุง ศน. เก ครับ
นานมากเลยครับที่ผมไม่ค่อยได้สัมผัสงานพัฒนาในพื้นที่ ที่แม่ฮ่องสอน ที่เมืองสามหมอกมีประเด็นทาง "ประชากร"ที่น่าสนใจหลายแง่มุม โดยเฉพาะกลุ่มชาติพันธุ์
มีโอกาสเคยได้ทำงาน ที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มชาติพันธุ์ครั้งหนึ่ง และ เรียนรู้ตรงนั้นนานพอสมควร ในพื้นที่ที่ผมอยู่มีอัตราการ suicide สูงมากครับ ทั้งที่สำเร็จและไม่สำเร็จ เป็นเหตุการณ์สะเทือนใจที่ผมได้สัมผัสบ่อยครั้งเพราะเราทำงานใกล้ชิดกับชุมชน ภาพโดยรวมของการ suicide ของแม่ฮ่องสอนจึงสูง เมื่อเทียบกับอัตราประชากร
ในมุมมองของผม ผมมองแบบนี้ครับ (จากที่ผมตั้งข้อสังเกต)
การ suicide ส่วนใหญ่เกิดในกลุ่มชาติพันธุ์ อัตราการ suicide สำเร็จ ผู้ชายสูงกว่าหญิง (แต่การ suicide เกิดใน หญิงมากกว่าชายนะครับ)
สาเหตุที่ผมเรียนรู้จากพื้นที่ (กรณีศึกษาหลายกรณีศึกษาด้วยกัน - ไม่ถึงขั้นวิจัย)
- เกิดในกลุ่มชาติพันธุ์ (ลีซู ลาหู่ ปะกาเกอญอ และม้ง ตามลำดับ) อัตราสูงสุดอยู่ที่ลีซู
- เงื่อนไขที่ทำให้เกิดการ suicide น่าจะมาจาก ปัญหาทางเศรษฐกิจ,อุปนิสัยเฉพาะชนเผ่า,ปัญหาสังคม เงื่อนไขอีกอย่างน่าจะมาจาก ระดับการศึกษา ตรงนี้มีผลมาก เมื่อมีปัญหาแล้วหาทางออกไม่ได้ มืดมนไปหมดก็หาทางเลือกโดยการ suicide
- วัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในกลุ่มชาติพันธุ์เหล่านี้ ทำให้สังคมดั้งเดิมเปลี่ยนเร็วเกินไป ปรับตัวไม่ทัน cultural shock
- สงครามยาเสพติด (ครั้งที่ ๑ และ ๒ ในรัฐบาลทักษิน) มีผลมากช่วงปี ๔๗ - ๔๙ มีผลต่ออัตราการ suicide ครั้งนั้นมีการฆ่าตัดตอน การหลบหนีคดี ครอบครัวแตกแยก ผู้คนสูญหาย
อย่างไรก็ตามครับ ปัจจัยสาเหตุที่ผมมองทั้งหมดนี้ เป็นเพียง ข้อที่ผมตั้งข้อสังเกตในพื้นที่นะครับ ส่วนข้อเท็จจริงเชิงลึก น่าจะมีการวิจัย ศึกษา ครับ
ตอนนี้ผมมาเรียน ป.เอก ด้านประชากร ผมคิดว่า ประเด็นทางประชากร ที่บ้านของเรา (แม่ฮ่องสอน) น่าสนใจมาก ในอนาคตคงได้ปรึกษาหารือ ลุงเกครับ
ขอบพระคุณครับ...สำหรับประเด็นที่ชวนให้คิดต่อครับ
จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
คนเมืองปาย
ลุงครับ
ในความคิดของผม
ประเด็น "เศรษฐกิจ" นั้น มีผลแน่นอนครับ และมีผลมากด้วยนะครับ เพราะตอนนี้ ทุนจากข้างนอกเข้ามาเเรงและเร็ว ผมก็เชื่อว่าส่วนหนึ่งของคนแม่ฮ่องสอน อาจอยู่แบบ ศก.พอเพียง แต่ก็เพียงส่วนหนึ่ง และ คนกลุ่มนี้เองก็ เปราะบางมากครับในความคิดของผม ต่อการรับมือปัญหาใหม่ๆ
สวัสดีครับคุณจตุพร
ขอบคุณที่เข้ามาอ่านและยังห่วงใยเพื่อพี่น้องของเราในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ผมได้ให้ข้อคิดกับฝ่ายส่งเสริมสุขภาพจิต สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดว่า ขอให้วิเคราะห์ให้ละเอียดค้นหาปัญหาและสาเหตุของปัญหาให้เจอ มิเช่นนั้นเราจะแก้ปัญหาไม่ได้ จะให้ดีต้องทำการวิจัย อาศัยผู้มีความรู้ประสบการณ์ในด้านประชากรเป็นหลัก บางทีเราอาจพบคำตอบและทางแก้ที่ดีๆก็ได้
เมื่อทราบว่าคุณจตุพรเรียนทางนี้ ต้องขอพึ่งพาเสียแล้วละ อยากให้คุณจตุพรมาทำวิจัยเรื่องนี้จะเป็นประโยชน์ต่อชาวแม่ฮ่องสอนมาก ทำเป็นวิทยานิพนธ์เลยยิ่งดี บุญกุศลคงใหญ่หลวงมากๆ ลุงเกยินดีช่วยเหลือสนับสนุนและให้ข้อมูลทั้งด้านภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม และยินดีเผยแพร่ผลงานให้อย่างต่อเนื่อง
ในข้อคิดเห็น ลุงมองว่าปัจจัยด้านเศรษฐกิจนั้นมันยังไม่ชัด ถ้าเป็นปัจจัยด้านความเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตและค่านิยม ก็อาจจะมีส่วน เอาเป็นว่าปัญหาด้านนี้ไม่ควรจะเกิดขึ้นกับชาวแม่ฮ่องสอนก็แล้วกัน คุณจตุพรก็คงเคยสัมผัสกับชาวบ้านมาก่อน ชาวบ้านที่นี่น่ารักจะตาย เป็นคนดีด้วย มีแต่ความสุขสงบ
ขอให้ประสบความสำเร็จในการศึกษานะครับ
ลุงเก
สวัสดีครับคุณจตุพร
ขอบคุณที่เข้ามาอ่านและยังห่วงใยเพื่อพี่น้องของเราในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ผมได้ให้ข้อคิดกับฝ่ายส่งเสริมสุขภาพจิต สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดว่า ขอให้วิเคราะห์ให้ละเอียดค้นหาปัญหาและสาเหตุของปัญหาให้เจอ มิเช่นนั้นเราจะแก้ปัญหาไม่ได้ จะให้ดีต้องทำการวิจัย อาศัยผู้มีความรู้ประสบการณ์ในด้านประชากรเป็นหลัก บางทีเราอาจพบคำตอบและทางแก้ที่ดีๆก็ได้
เมื่อทราบว่าคุณจตุพรเรียนทางนี้ ต้องขอพึ่งพาเสียแล้วละ อยากให้คุณจตุพรมาทำวิจัยเรื่องนี้จะเป็นประโยชน์ต่อชาวแม่ฮ่องสอนมาก ทำเป็นวิทยานิพนธ์เลยยิ่งดี บุญกุศลคงใหญ่หลวงมากๆ ลุงเกยินดีช่วยเหลือสนับสนุนและให้ข้อมูลทั้งด้านภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม และยินดีเผยแพร่ผลงานให้อย่างต่อเนื่อง
ในข้อคิดเห็น ลุงมองว่าปัจจัยด้านเศรษฐกิจนั้นมันยังไม่ชัด ถ้าเป็นปัจจัยด้านความเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตและค่านิยม ก็อาจจะมีส่วน เอาเป็นว่าปัญหานี้ไม่ควรจะเกิดขึ้นกับชาวแม่ฮ่องสอนใช่ไหม คุณจตุพรก็คงเคยสัมผัสกับชาวบ้านมาก่อนแล้วนะครับ ชาวบ้านที่นี่น่ารักจะตาย เป็นคนดีด้วย มีแต่ความสุขสงบและเรียบง่าย ผมยังคิดที่จะกลับขึ้นดอยเลยถ้ามีโอกาส ไม่แน่บั้นปลายชีวิตอาจจะไปฝังตัวอยู่บนดอยแห่งใดแห่งหนึ่งก็ได้
ขอให้ประสบความสำเร็จในการศึกษานะครับ
ลุงเก