บทเรียนจากชุมชนลดละเลิกเหล้า ตอน ๓ (โซนใต้)

เสนอให้มีการจัดตั้งองค์กรชุมชน/เครือข่าย ในการเฝ้าระวังตรวจสอบการผลิต/การจำหน่าย

 

          เวทีถอดบทเรียนชุมชนลดละเลิกสุรา ครั้งที่ ๓ จัดในวันที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๕๕๒ ณ ศาลาการเปรียญวัดอรัญญาวาส ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน มีทีมเครือข่ายงานขับเคลื่อนชุมชนลดละเลิกสุราจากอำเภอๆ ละ ๕-๑๐ คน รวมราว ๕๐ คน จากอำเภอเมือง, เวียงสา, นาน้อย, และนาหมื่น กระบวนการใช้เหมือนกับเวทีถอดบทเรียนสายเหนือ (บันทึกเวทีครั้งที่ ๑ , ๒ )

 

สรุปภาพรวมสถานการณ์การดื่มสุรา

•          กลุ่มดื่ม

          - กลุ่มเยาวชน, ผู้หญิง มีแนวโน้มการดื่มที่เพิ่มขึ้น

          - กลุ่มชายวัยแรงงาน – มีการดื่มที่คงที่

          - กลุ่มผู้สูงอายุ มีแนวโน้มการดื่มที่ลดลง

•          พื้นที่ดื่ม

          - ที่สาธารณะต่างๆ

          - ในงานเลี้ยง (โดยเฉพาะงานเลี้ยงที่มีดนตรี)

          - พื้นที่เกษตร/บ้านเจ้าภาพ (มักจะดื่มหลังเลิกงานการเกษตรแล้ว)

•          ประเภทที่ดื่ม

          - เหล้าพื้นบ้าน นิยมดื่มนกลุ่มเกษตรกร

          - เหล้าแดง/เบียร์/ไวน์ มักนิยมดื่มในงานเลี้ยงต่างๆ

•          แหล่งซื้อ

          - กลุ่มผลิตเหล้าพื้นบ้าน ที่มีอยู่ในชุมชนหรือชุมชนใกล้เคียง

          - ร้านชำในชุมชน

          - ร้านขายเหล้าในชุมชน

•          โอกาสดื่ม

          - งานเลี้ยงต่างๆ

          - ช่วงเทศกาล/งานประเพณีของชุมชน

          - หลังเลิกงานการเกษตร

          - งานเลี้ยงฉลองต่างๆ เช่น ฉลองตำแหน่ง, ฉลองวันเกิด, ฉลองสอบเสร็จ เป็นต้น

•          สิ่งที่ต้องเฝ้าระวัง

          - การจัดเลี้ยงที่มีเครื่องดนตรี, การจัดเลี้ยงก่อน-หลังมีงานบุญ ซึ่งมักจะมีการดื่มสุรากัน

          - ค่านิยมที่มีการส่งเสริมให้ลูกดื่มในบ้าน เพราะคิดว่าอยู่ในสายตาของพ่อแม่แล้ว กลายเป็นการส่งเสริมให้ลูกดื่มสุรา

 

บทเรียนดีดี

•          มีการขับเคลื่อนผ่านเวทีประชาคมระดับอำเภอ ตำบล หมู่บ้าน รวมไปถึงการมีองค์กร/คณะทำงานขับเคลื่อนระดับอำเภอ เช่น สภาวัฒนธรรมอำเภอ เป็นต้น

•          มีการประกาศเป็นนโยบายสาธารณะ โดยนายอำเภอ หรือ สภาวัฒนธรรมอำเภอ

•          กำหนดมาตรการ/กฎระเบียบ จากเวทีประชาคม

–           จำกัดงานที่ดื่ม ห้ามดื่มในกิจกรรม/ประเพณีที่สำคัญ เช่น งานศพ, งานกีฬา, งานบวชภาคฤดูร้อน, งานแข่งเรือ

–           จำกัดสถานที่ดื่ม ห้ามดื่มในสถานที่ราชการและที่สาธารณะ เช่น โรงเรียน, สำนักงาน, วัด

•          การดำเนินงานมาตรการทางกฎหมาย / ออกตรวจตรา เฝ้าระวัง ให้ความรู้ โดยทีมบูรณาการ

•          ให้ความรู้/รณรงค์ประชาสัมพันธ์ ผ่านช่องทางต่างๆ เช่น วิทยุชุมชน, ป้าย, การอบรม เป็นต้น

•          รณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา และมีการให้เกียรติบัตรผู้ที่เข้าร่วมโครงการ

•          การจัดประกวดหมู่บ้านต้นแบบ

•          อปท.สนับสนุนการบวชที่ไม่มีการจัดเลี้ยงสุรา

 

พื้นที่ต้นแบบ

•          บ้านน้ำแพะ อ.นาหมื่น

•          บ้านนาเหลือง ต.นาเหลือง อ.เวียงสา

•          บ้านต้นหนุน ต.กลางเวียง อ.เวียงสา

•          บ้านขึ่ง ม.7 ต.ขึ่ง อ.เวียงสา

•          บ้านทุ่งผง ต.ทุ่งศรีทอง อ.เวียงสา

•          บ้านจอมจันทร์ ต.จอมจันทร์ อ.เวียงสา

•          บ้านตาแก้ว ต.ไชยสถาน และ ตำบลละ 1 หมู่บ้าน ในเขตอ.เมือง

•          ต.สถาน อ.นาน้อย

•          บ้านศรีบุญเรือง ต.ศีรษะเกษ อ.นาน้อย

 

การขับเคลื่อนต่อไป

•          การขับเคลื่อนงานสลากปลอดเหล้า

•          การจัดระเบียบกลุ่มเด็กและเยาวชน / นักเรียนในสถานศึกษา

•          จัดประชุมประชาคม/เวทีสาธารณะ ทบทวนมาตรการ และกำหนดแนวทางการลดละเลิกการดื่มสุรา

•          ออกตรวจตรา/ให้ความรู้/ปลดป้ายที่ผิดพรบ.ควบคุมเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในร้านค้า/ร้านจำหน่าย

•          การสำรวจข้อมูลการดื่มแยกรายเป็นหมู่บ้าน/ตำบล

•          เชิดชูประกาศหมู่บ้านต้นแบบ ขยายพื้นที่/สร้างเครือข่ายการทำงาน

•          บูรณาการกับงานอื่นๆ

•          ของบสนับสนุนจากอปท., สสส, สภาวัฒนธรรม, กองทุนสุขภาพ

 

ข้อเสนอแนะ

อปท.

•          จัดทำแผน/ให้การสนับสนุนงบประมาณขับเคลื่อน

•          จัดเวทีประชาคม ออกกฎระเบียบข้อบังคับ/มติของตำบล

•          คัดเลือกหาคน/ครอบครัว/ชุมชนต้นแบบ

ภาครัฐ

•          การดำเนินงานตามกฎหมายอย่างจริงจัง

•          ผู้บริหาร/ผู้นำเป็นแบบอย่างที่ดี

•          สรรพสามิตจัดตั้งองค์กรชุมชน/เครือข่าย ในการเฝ้าระวังตรวจสอบการผลิต/การจำหน่าย

รัฐบาล

•          เพิ่มการจัดเก็บภาษีเหล้าเบียร์/บุหรี่

•          กำหนดปริมาณการผลิต

•          งดการผลิตรายใหม่

•          กระจายอำนาจให้อปท.ในการตรวจสอบดูแลในกลุ่มผลิตเหล้าในพื้นที่

องค์กรพระสงฆ์

•          อบรมพัฒนาพระนักเทศน์ / เน้นย้ำในการเทศนา

อื่นๆ

•          เปลี่ยนการให้ของชำร่วยในงานศพเป็นกล้าไม้

•          มอบรางวัลความดีแก่บุคคลทำดี

กระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เป็นไปอย่างสนุกสนานได้ความรู้ ได้แบ่งปันประสบการณ์ แต่ละทีมเกิดแรงบันดาลใจที่จะกลับไปขับเคลื่อนงานในระดับพื้นที่ต่อ ในขณะที่ทีมจังหวัดก็วางแผนการดำเนินการต่อไปดังนี้

•          สรุปเป็นข้อมูลภาพรวมของจังหวัดและนำไปเสนอให้คณะกรรมการควบคุมเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ระดับจังหวัด ที่มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธานคณะกรรมการ

•          จัดเวทีถอดบทเรียนชุมชนต้นแบบ เพื่อเป็นตัวอย่างการเรียนรู้ในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป