สำเริงภาษา : สำนวนถิ่นใต้ในเวที KM (๑) “หัดเอาในไถ”
หลวงเสก
วันนี้ได้มีโอกาสได้ไปช่วยเป็นคุณริขีด (เข้าใจไม่ผิดหรอกครับ คุณ ริ(อ่าน)ขีด(เขียน) ยังไม่ถึงขั้นคุณลิขิต) เวทีจัดการความรู้ของท่าน อาจารย์วัลลา ตันตโยทัย ซึ่งประเด็นในครั้งนี้จะเป็นการถอดบทเรียนการทำงานให้ประสบผลสำเร็จ ของเครือข่าย ทรัพยากร เครือข่ายเกษตร และเครือข่ายศาสนา(ไม่สะดวกมาร่วม)
ในช่วงของการแบ่งกลุ่มย่อยเพื่อผลัดกันเล่าถึงประสบการณ์การทำงานที่ผ่านมา ทำอย่างไรให้เกิดผลสำเร็จ ก็ได้สาระจากการแลกเปลี่ยนกันมากมาย แต่สิ่งที่ทำให้ทั้งวงอึ้ง และสะดุดหู ถึงขึ้นต้องถามว่า “เมื่อกี้พูดว่าอะไรนะ” เพื่อต้องการฟังประโยคนั้นอีกครั้ง
“หัดเอาในไถ” เป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้การทำงานประสบผลสำเร็จ (เริ่มงงแล้วละสิว่าคืออะไร) “หัดเอาในไถ” หมายถึง ทดลองทำ ลองผิดลองถูก สันนิษฐานว่า มีที่มาจาก การทำนาในสมัยก่อนนั้น จะต้องใช้แรงงาน สัตว์ คือ วัว หรือ ควาย และแรงงานคน ดังนั้น วัวหรือควายจะไถนา เป็นตั้งแต่แรกก็หาไม่ จำเป็นต้องฝึกต้องหัด ตัวคนเองก็ทำเป็นตั้งแต่แรกก็หาไม่เช่นกัน จำเป็นต้องฝึก ลองผิดลองถูกหากลวิธีการทำนาให้ได้ผลดีที่สุด (สมัยนั้นคงยังไม่มีโรงเรียนชาวนาอย่างที่มูลนิธิข้าวขวัญหรอกครับ)
แล้ว “หัดเอาในไถ” สัมพันธ์ กับงาน km อย่างไร? การจะหาความรู้ฝังลึกลงรากในตัวคน (Tacit Knowledge) ผู้ให้ข้อมูลจำเป็นต้องมีภูมิความรู้ และลองจนมั่นใจแล้วว่ามันคือสิ่งที่ถูกต้อง การหัดเอาในไถ จึงเหมาะอย่างยิ่งในการสร้างภูมิรู้เฉพาะบุคคล เพราะอย่างที่รู้ว่า “จงอย่างเชื่อในสิ่งที่ได้ยิน หากยังไม่เคยได้ทำด้วยตนเอง” และหัดเอาในไถ ก็คือสำนวนที่ถ่ายทอดความหมายได้ตรงใจมากที่สุด
นอกจาก “หัดเอาในไถ” แล้ว ในเวทีครั้งนี้ ยังมีสำนวนอีกเยอะที่สามารถ เป็นนิยาม ในการทำงานให้ประสบความสำเร็จได้ แล้วผมจะหยิบมาเล่าในโอกาสต่อไปครับ
เพิ่งเคยได้ยินนะเนี่ยคำคำนี้ "หัดเอาในไถ" แล้วยังโยงไปถึง KM (Knowledge Management) ซึ่งผมเองกำลังศึกษาตัวนี้อยู่เหมือนกัน ดีมากเลยครับเพราะจะว่าไปแล้วพวกเครื่องมือหรือวิธีคิดในการบริหารต่างๆ ที่ใช้กันอยู่ตอนนี้ วิเคราะห์ดูแล้วส่วนใหญ่ก็มาจากภูมิปัญญาและแนวคิดจากชาวบ้าน และได้นำแนวคิดนั้นมาลงมือปฏิบัติจริงๆ สืบทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น